Prawie wszystko o Ewie

Bardzo trudno powiedzieć wszystko o Ewie. Nic prostszego niż stwierdzić: wszystko przez Ewę!

Zjadła i wpadła

Biblijna Ewa zjadła owoc z drzewa wiadomości dobrego i złego i w ten sposób zmieniła świadomość człowieka. Została pierwszą osobą, która dowiedziała się, że świat nie jest rajem, bo obok dobra istnieje zło. Zgodnie z przekazem biblijnym, nie wynikło z tego nic dobrego dla ludzkości ani dla Ewy.

Obarczona poczuciem winy za skłonienie Adama do złamania boskiego nakazu ("cóżeś to uczyniła?"), nieciesząca się dobrym zdrowiem ("rozmnożę boleści twoje"), skazana na trudne porody ("w bólach rodzić będziesz") i to porody liczne ("obficie rozmnożę poczęcia twoje") z pewnością nie miała lekkiego życia. U jej boku stał wprawdzie mężczyzna, ale zgodnie z wolą Boga objawioną po grzechu pierworodnym, jej wola została podporządkowana woli męża.

Od momentu wygnania z raju związek Ewy z Adamem nie mógł być więc partnerski. Jak to zniosła, nie wiadomo. Jedno jest pewne: nie mogła wyprowadzić się do matki...

Anonim na temat Adama

Czy po opuszczeniu raju Ewa dożyła równie sędziwego wieku jak Adam, czyli 930 lat? Na ten temat Biblia milczy.

Ile razy "matka ludzkości" rodziła w bólu? W księdze Genesis jest wzmianka, że kiedy urodził się Set, trzeci syn Adama i Ewy i zarazem ostatni znany z imienia, Adam miał 130 lat. Ewa, jako jego rówieśniczka, musiała mieć też koło 130. Jeśli jednak oprzeć się nie tylko na informacjach zawartych w Starym Testamencie, ale na innych źródłach pisanych wymieniających Ewę, mogła być młodsza od męża, a co więcej, nie musiała być pierwszą żoną pierwszego człowieka.

Taką możliwość sugeruje pozabiblijna legenda zawarta w średniowiecznym zbiorze opowiadań znanym jako "Alfabet Ben-Sira". Sprawa nieudanego związku Adama z niejaką Lilith i kwestia roli pocieszycielki, jaką spełnić miała Ewa w życiu Adama, została potraktowana poważniej, niż na to zasługuje. A wszystko przez pomyłkę.

Lilith i Liliny

Informacje zawarte w średniowiecznym tekście zyskały na znaczeniu, kiedy przez przypadek dodano go do angielskiego wydania jednej z ksiąg rabinicznych. Wówczas zwrócono uwagę na opisaną w "Alfabecie" historię pierwszego małżeństwa Adama z Lilith.

Ta postać, co do której nie ma nawet pewności, czy była kobietą, opuściła Adama, będąc z nim w ciąży. Ewa "uczyniona" przez Boga z trzynastego żebra Adama miała spełnić rolę pocieszycielki mężczyzny fatalnie znoszącego samotność po odejściu pierwszej żony.

Dziećmi Lilith i Adama były Liliny. Musiało ich być dużo, skoro aniołowie szantażujący Lilith zabijaniem potomstwa, w razie gdyby nie wróciła do stęsknionego Adama, mówili o odbieraniu życia co setnemu Lilinowi. Ta historia nie jest źródłem religijnym, a co więcej - niektórzy znawcy tekstów z tego okresu przypuszczają, że "Alfabet" to satyra na Stary Testament.

Jako wąż i nie wąż

Historię o kuszeniu Ewy przez węża i nakłanianiu Adama do zjedzenia zakazanego owocu ciekawie zinterpretowali rabini.

Jeden z midraszy - starożytnych żydowskich komentarzy do Biblii - podaje, że Ewa, Adam i wąż tworzyli miłosny trójkąt. Zanim wąż został skazany przez Boga na wieczne pełzanie, miał znacznie ponętniejszą postać i miłą powierzchowność, a więc atuty, o których Biblia nie wspomina.

Zgodnie z jednym z midraszy, wąż pożądał Ewy fizycznie i cierpiał z powodu związku łączącego ją z Adamem. Postanowił nakłonić Ewę do podania Adamowi owocu, który zabije jedynego konkurenta. Po usunięciu Adama plan przewidywał zaopiekowanie się Ewą.

Inny midrasz idzie jeszcze dalej, twierdząc, że Ewa dała się uwieść starożytnemu wężowi, a niecny bratobójca Kain był owocem związku z kusicielem, skonsumowanego pośród zakazanych owoców.

W tym miejscu niechybnie staje przed oczami obraz ciężarnej Ewy przepędzanej z raju. Ale najgorsze było jeszcze przed Ewą, a właściwie przed Ewami.

Święci, biblijni interpretatorzy i filozofowie przypisali pierwszej kobiecie dużo niższą rangę niż pierwszemu mężczyźnie.

W pierwszym liście do Tymoteusza (Nowy Testament, Listy pasterskie) św. Paweł napisał: "Nie pozwalam kobiecie ani nauczać, ani mieć władzy nad mężem. Chcę, żeby trwała w cichości. (...) Bo nie Adam pierwszy dał się uwieść przez szatana, lecz właśnie kobieta".

Ewa z Afryki

Na podstawie analiz genetycznych ustalono, że wszyscy ludzie żyjący na Ziemi pochodzą od jednej kobiety, która mieszkała w Afryce niespełna 200 tys. lat temu.

Potomkowie innych pramatek, żyjących przed afrykańską Ewą i po niej, umarli bezpotomnie. Przetrwała jedna linia ludzkości, mająca ok. 200 tys. lat.

Na wygnaniu

Ewa, po hebrajsku Chawa, znaczy "dająca życie". Imię nadał Ewie Adam, po wygnaniu z raju: "I nazwał Adam imię żony swej Ewa, iż ona była matką wszystkich żyjących".

Życie Adama i Ewy po wypędzeniu z raju nie jest znane ze źródeł biblijnych. Zachowały się odpisy apokryfu z I wieku, w wersji greckiej zatytułowanego "Apokalipsa Mojżesza", w innych językach "Życie Adama i Ewy". Według tego źródła, pierwsi ludzie po wypędzeniu z raju zanurzyli się w nurtach rzek, ale umartwianie przerwał szatan, który ukazał się pod postacią anioła.

O tym, że życie Adama i Ewy było bogobojne, wspomina w jednym z listów św. Augustyn, filozof i teolog żyjący w IV i V w.

Ilu synów i ile córek poczęli? Według Biblii, po zabiciu Abla przez Kaina, który był pierwszym synem Adama i Ewy, mieli syna Seta, który przyszedł na świat w 130 r. życia Adama. Biblia podaje jedynie, że potem "Adam miał jeszcze synów oraz córki". Set, ojciec Noego, zapoczątkował linię, z której wywodzili się Abraham, Dawid i Jezus z Nazaretu.

Goły pępek

Rajska nagość Adama i Ewy bywa kwestionowana do dzisiaj. Przekład z hebrajskiego mówiący, że pierwsi ludzie byli nadzy, zanim popełnili grzech, może być błędny, ponieważ nagość w każdym innym biblijnym kontekście zawsze jest hańbiąca. Prawidłowe tłumaczenie prawdopodobnie powinno mówić o obnażeniu - w przenośni. Adam i Ewa mieliby "poczuć się nadzy", "ujrzeć, że są nadzy", czyli zdać sobie sprawę ze swojej ułomności. Nie znaczy to, że mieli nagie ciała.

Co do pępka, którego nie powinien mieć człowiek niemający matki, tę kwestię uznano za rozstrzygniętą przez Philipa Henry'ego Gosse'a, autora dzieła "Omphalos" (pępek) wydanego w XIX wieku. Gosse przekonywał, że Adam i Ewa zostali wyposażeni we wszystkie ludzkie cechy, nie ma więc powodu, by nie mieli pępków.