Wideo
Pogoda
Quizy
Pracodawca nie zawsze może się z tobą rozstać, nawet kiedy zwolnienie jest uzasadnione. Przepisy chronią niektórych pracowników przed wypowiedzeniem umowy.
Kogo nie zwolnią
Na cztery lata przed emeryturą
Nie musisz bać się zwolnienia z pracy, jeśli brakuje ci czterech lat do osiągnięcia wieku emerytalnego. Gdy jesteś o krok od emerytury, firma nie może też dać ci wypowiedzenia zmieniającego, czyli np. obniżyć wynagrodzenia.
Przepisy dopuszczają jednak rozwiązywanie umowy o pracę z osobą objętą ochroną przedemerytalną, gdy:
l pracodawca wprowadza nowe zasady wynagradzania dla wszystkich pracowników albo tej grupy, do której pracownik należy, np. zmienia się regulamin wynagradzania,
l lekarz stwierdzi utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Oczywiście od zwolnienia nie uchronisz się, jeśli firma, w której pracujesz, upadnie lub zostanie zlikwidowana. Tak samo - gdy pracodawca wręczy ci zwolnienie dyscyplinarne.
Bezpiecznie na zwolnieniu
Jesteś chroniony podczas zwolnienia lekarskiego. Bez obaw możesz chorować trzy miesiące, jeśli byłeś zatrudniony krócej niż pół roku. W lepszej sytuacji jesteś, gdy masz półroczny lub dłuższy staż pracy. Pracodawca nie może wtedy wręczyć ci wypowiedzenia przez łączny okres pobierania wynagrodzenia, zasiłku za czas choroby oraz świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze trzy miesiące, czyli możesz bezpiecznie chorować maksymalnie przez 272 dni (180 dni podstawowego okresu zasiłkowego plus 90 dni otrzymywania świadczenia rehabilitacyjnego) lub 360 dni przy gruźlicy. Nie można cię zwolnić także podczas urlopu wypoczynkowego czy innej usprawiedliwionej nieobecności (np. urlop szkoleniowy, bezpłatny) trwającej maksymalnie miesiąc.
W ciąży i na urlopie
Jeśli jesteś w ciąży lub przebywasz na urlopie macierzyńskim, rozwiązanie umowy może nastąpić tylko wtedy, gdy została ogłoszona upadłość albo likwidacja firmy. Nie można cię zwolnić, jeśli firma się tylko restrukturyzuje, likwiduje działy czy stanowiska. Wówczas może ci dać jedynie wypowiedzenie zmieniające, ale jeśli miałoby ono spowodować obniżenie wynagrodzenia, przysługuje ci dodatek wyrównawczy do końca okresu ochronnego. W innych sytuacjach pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę kobiecie w ciąży - począwszy od pierwszego dnia ciąży aż do końca trwania urlopu macierzyńskiego. Gdyby szef wręczył ci wymówienie, a okazało się, że jesteś w ciąży, musi cofnąć wypowiedzenie (pod warunkiem że dostarczysz zaświadczenie lekarskie potwierdzające twój stan). Gdyby umowa o pracę na czas określony lub wykonywania określonej pracy trwająca dłużej niż miesiąc kończyła się z upływem trzeciego miesiąca ciąży, to automatycznie zostaje przedłużona do dnia porodu. Wtedy firma nie może zwolnić cię do końca ciąży. Natomiast nie jesteś chroniona, jeśli masz umowę na zastępstwo lub na okres próbny nieprzekraczający miesiąca. Wtedy rozwiązuje się ona w terminie w niej określonym, czyli nie jest przedłużana do dnia porodu.
Na urlopie wychowawczym
Pracodawca nie może cię zwolnić od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia. Rozwiązanie umowy o pracę w tym czasie jest dopuszczalne tylko w razie upadłości lub likwidacji firmy.
UWAGA!
Ochrona obejmuje również ojca dziecka, jeśli to on przebywa na urlopie tacierzyńskim
Inni też chronieni
Pracodawca nie może cię zwolnić, jeśli jesteś:
pracownikiem młodocianym zatrudnionym w celu przyuczenia do zawodu,
członkiem zakładowej organizacji związkowej lub rady pracowników albo pełnisz funkcję społecznego inspektora pracy,
radnym, członkiem rad nadzorczych w spółkach Skarbu Państwa, posłem i senatorem,
inwalidą wojennym skierowanym do pracy przez starostę, kombatantem, osobą represjonowaną.
Wypowiedzenie na piśmie
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno być w formie pisemnej i zawierać pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy oraz informację o przyczynie wypowiedzenia (przy umowie na czas nieokreślony).
Jeżeli umowa o pracę była zawarta na czas nieokreślony, to okres wypowiedzenia zmieniającego zależy od stażu pracy u danego pracodawcy i wynosi:
2 tygodnie, jeżeli byłeś zatrudniony krócej niż 6 miesięcy,
miesiąc, jeżeli byłeś zatrudniony co najmniej 6 miesięcy,
3 miesiące, jeżeli byłeś zatrudniony co najmniej 3 lata.
Możesz się odwołać
Zostałeś zwolniony z pracy nie ze swojej winy? Możesz szukać sprawiedliwości w sądzie pracy. Jeśli ustali on, że wypowiedzenie umowy o pracę jest nieuzasadnione lub bezprawne, a twoja umowa o pracę jeszcze nie uległa rozwiązaniu (nie upłynął termin wypowiedzenia), orzeka po prostu o bezskuteczności wypowiedzenia i dalej pracujesz. Natomiast gdy twoja umowa o pracę została już rozwiązana (upłynął już okres wypowiedzenia), masz roszczenie o przywrócenie cię do pracy na poprzednich warunkach lub uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne. Zamiast uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub żądania przyjęcia z powrotem do pracy, możesz domagać się odszkodowania.
Jako zwolniony masz prawo do:
1. Dni wolnych na szukanie pracy
Przy 2-tygodniowym lub miesięcznym okresie wypowiedzenia masz prawo do dwóch dni zwolnienia na poszukiwanie nowej pracy. Przy 3-miesięcznym - przysługują ci trzy dni wolnego.
2. Świadectwa pracy
Szef powinien wydać ci świadectwo niezwłocznie, niezależnie od tego, która strona rozwiązała umowę i w jakim trybie. W ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy możesz wystąpić do pracodawcy o jego sprostowanie. Jeśli pracodawca nie wydał ci świadectwa w terminie lub wydał niewłaściwe i poniosłeś z tego powodu szkodę, możesz żądać od niego odszkodowania w sądzie.
3. Ekwiwalentu zamiast urlopu
Jeśli nie zdążyłeś wykorzystać przysługującego ci urlopu w okresie wypowiedzenia, firma powinna wypłacić ci ekwiwalent pieniężny.
4. Odprawy emerytalnej
Jeśli rozwiązanie umowy o pracę jest związane z twoim przejściem na emeryturę lub rentę, przysługuje ci odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.
Masz prawo do odszkodowania za:
* nieuzasadnione lub niezgodnie z prawem wypowiedzenie umowy - wysokość zależy od rodzaju umowy o pracę, ale o odszkodowanie musisz walczyć w sądzie pracy
* rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia - wysokość zależy od rodzaju umowy o pracę, ale o odszkodowanie musisz walczyć w sądzie pracy
* skrócony okres wypowiedzenia - pracodawca może ci skrócić trzymiesięczny okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli wypowiedziano ci umowę o pracę z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, ogłoszenia likwidacji pracodawcy, innych przyczyn niedotyczących pracowników.
Okres faktycznego wypowiedzenia umowy o pracę nie może być krótszy niż miesiąc, ale przysługuje ci odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za pozostałą część okresu wypowiedzenia.
JUŻ JUTRO: Zostałeś bezrobotny? dowiedz się, jakie masz prawa
