Jak się chronić przed długami współmałżonka

By nie spłacać długów małżonka, możesz:

wprowadzić rozdzielność majątkową (jeśli podpiszecie umowę o rozdzielności majątkowej w trakcie trwania małżeństwa, umowa nie będzie działała wstecz, tylko na przyszłość);

nie wyrazić zgody na zobowiązania współmałżonka w sytuacjach, gdy taka zgoda jest wymagana;

złożyć sprzeciw, gdy nie zgadzasz się na sposób zarządzania majątkiem wspólnym.

Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym. Jeśli jednak nie mogą dojść w tej kwestii do porozumienia, każde z nich może wyrazić sprzeciw. Zabezpiecza on przed niegospodarnymi zachowaniami współmałżonka (sprzeciw nie dotyczy bieżących spraw życia codziennego lub czynności związanych z zaspokojeniem zwykłych potrzeb rodziny albo podejmowanych w ramach działalności zarobkowej). Jest on skuteczny wobec osoby trzeciej tylko wtedy, jeśli mogła ona zapoznać się z nim przed dokonaniem czynności prawnej (np. sprzedawca działki letniskowej nie wiedział wcześniej, że drugi małżonek nie wyraża zgody na zakup). Umowa będzie wtedy nieważna.

Rozdziel majątek

Najlepiej podpisać umowę o rozdzielności majątkowej jeszcze przed zawarciem małżeństwa - wtedy z chwilą zawarcia związku nie powstaje w ogóle majątek wspólny, a każdy z małżonków będzie tworzył majątek osobisty (przy czym do niego zostanie zaliczone to, co każdy nabył przed zawarciem małżeństwa, połowa majątku wspólnego, jeśli zostanie od razu podzielony, oraz to wszystko, co każdy nabędzie po podpisaniu umowy).

Uwaga! Jeśli długi mają być egzekwowane z majątku osobistego jednego z małżonków, nie pomoże podpisanie umowy rozszerzającej wspólność majątkową tak, by np. kupione przez męża przed ślubem mieszkanie znalazło się w majątku wspólnym. Wierzyciel może ściągnąć to, co mu winien jest mąż, przeprowadzając licytację mieszkania (chyba że wierzyciel wiedział o podpisanej umowie majątkowej).

Gdy twój małżonek jest dłużnikiem

Za długi współmałżonka nie będziesz odpowiadał, jeśli o nich nie wiedziałeś lub nie zgodziłeś się na ich zaciągnięcie. Poprzednio, jeśli małżonkowie pozostawali we wspólności majątkowej, wierzyciel jednego z nich mógł ściągnąć swą należność z majątku wspólnego. I to bez względu na to, czy drugi z małżonków zgodził się na zaciągnięcie zobowiązania, a nawet gdy w ogóle o tym nie wiedział.

Teraz odpowiedzialność za długi zależy od tego, czy małżonek zaciągający zobowiązanie działał za zgodą współmałżonka czy też nie. Nie wyrażając zgody na zaciągnięcie długu, możesz zapobiec lekkomyślnemu zaciąganiu zobowiązań przez współmałżonka i chronić majątek wspólny. Brak zgody nie spowoduje wprawdzie, że czynność prawna stanie się nieważna, ale wierzyciel będzie mógł ściągnąć dług jedynie z majątku osobistego tego z małżonków, który go zaciągnął oraz z jego wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z innej działalności, a jeśli dług powstał w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa - także z majątku firmy.

Długi związane z działalnością firmy prowadzonej przez jednego mał-żonka wierzyciel może ściągać:

- z jego majątku osobistego,

- z przedmiotów majątkowych wchodzących w skład przedsiębiorstwa, także gdy należą one do majątku wspólnego,

- z wynagrodzenia za pracę lub innych dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej,

- z korzyści z praw autorskich, praw pokrewnych (np. artystów wykonawców), czyli tantiem, prawa własności przemysłowej (do znaków towarowych, wynalazków, wzorów użytkowych) oraz innych praw przysługujących twórcom.

Jeśli jednak wyrazisz zgodę na zaciągnięcie zobowiązania, wierzyciel może egzekwować swoje należności także z majątku wspólnego, dorobkowego. Musi jednak wykazać, że takiej zgody udzieliłeś. Możesz jej udzielić zarówno przed zawarciem umowy, w trakcie, jak i po zawarciu.

Gdy zgodę wyraziłeś, możesz bronić majątku dorobkowego przed komornikiem, wytaczając tzw. powództwo przeciwegzekucyjne oparte np. na zarzucie, że dochodzona kwota się nie należy, że dany przedmiot wchodzi do twego majątku osobistego.