Jak przejść z renty na emeryturę

Rencistka, która skończy 60 lat, i każdy rencista, który skończy 65 lat, otrzyma zamiast renty emeryturę. Jest to tzw. emerytura z urzędu. Żeby twoja renta została zamieniona na emeryturę z urzędu, nie musisz składać żadnego wniosku, ZUS sam przyznaje ci emeryturę. Poza ukończeniem odpowiedniego wieku musisz spełnić jeszcze dodatkowy warunek - podlegania przez rencistę ubezpieczeniu społecznemu (przed 1 stycznia 1999 r.) lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (po 31 grudnia 1998 r.). W odróżnieniu od emerytury przyznawanej "na wniosek" w przypadku emerytury "z urzędu" wystarczy nawet jeden dzień opłacania składek na ww. ubezpieczenia.

Ważne! Nie jest możliwe przyznanie emerytury z urzędu osobie pobierającej np. rentę wypadkową, z tytułu niezdolności do pracy przysługującą na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Emerytura z urzędu

Wyliczając emeryturę z urzędu, ZUS bierze pod uwagę kwotę bazową oraz okresy składkowe i nieskładkowe. Emeryturę przyznaną z urzędu ZUS oblicza od podstawy wymiaru renty. Sposób obliczenia wysokości emerytury przyznanej z urzędu jest uzależniony od tego, czy świadczenie to przysługuje osobie urodzonej przed 1 stycznia 1949 r., czy też po 31 grudnia 1948 r.

W pierwszym przypadku emerytura obliczana jest na tzw. dotychczasowych zasadach, i stanowi sumę:

l 24 proc. kwoty bazowej (tzw. części socjalnej świadczenia),

l po 1,3 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów składkowych,

l po 0,7 proc. podstawy wymiaru emerytury za każdy rok okresów nieskładkowych.

Zupełnie inaczej ZUS oblicza emeryturę przyznaną z urzędu osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. Ustalając wysokość świadczenia, ZUS dzieli podstawę wymiaru przez tzw. średnie dalsze trwanie życia dla wieku, w którym wnioskodawca przechodzi na emeryturę. Podstawą obliczenia emerytury jest stan konta ubezpieczonego w ZUS, tj. suma zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zewidencjonowanych składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Emerytura na wniosek

Jednak rencista, który pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy, sam może zgłosić wniosek o emeryturę, jeśli tylko spełnia warunki niezbędne do otrzymania tego świadczenia. Przejście z renty na emeryturę może okazać się korzystne finansowo - nawet gdy świadczenie zostanie wyliczone na podstawie tych samych zarobków, jakie były podane przy wyliczaniu renty. Dlaczego? Bo do obliczenia podstawy wymiaru i wysokości emerytury ZUS przyjmie wówczas wyższą kwotę bazową obowiązującą w miesiącu zgłoszenia wniosku. Należy wskazać zarobki

z 10 kolejnych lat kalendarzowych, wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę. Mogą to być inne zarobki, tj. uzyskane w innym okresie niż te, które przyjęto do obliczenia podstawy wymiaru renty albo te same zarobki, które zostały przyjęte do obliczenia podstawy wymiaru renty, jeśli można je przyjąć także do ustalenia podstawy wymiaru emerytury (tzn. jeżeli są to zarobki z 20 dowolnych lub kolejnych 10 lat wybranych z 20 lat poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę). W większości przypadków obliczenie emerytury od nowej kwoty bazowej da wyższe świadczenie.

Emerytura gwarantowana

Ponieważ rencista nie musi mieć wymaganego stażu pracy, może się zdarzyć, że wysokość emerytury z urzędu wyliczonej po przejściu na rentę, będzie niska. Nowe świadczenie może okazać się niższe od pobieranej dotychczas renty. Co wówczas? Przede wszystkim przyznana emerytura nie może być niższa od pobieranej dotychczas renty z tytułu niezdolności do pracy. Ponadto emerytura nie może być niższa od kwoty najniższej emerytury (obecnie 799,18 zł).

Jeśli faktycznie wyliczona wysokość świadczenia jest niższa od wspomnianych gwarantowanych kwot, zostanie odpowiednio podwyższona. Jednak gwarancja podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia nie dotyczy osób, których staż ubezpieczeniowy jest niższy niż 20 lat okresów składkowych i nieskładkowych w przypadku kobiety lub 25 lat tych okresów w przypadku mężczyzny.