Dorób w wakacje do emerytury

Jeśli jesteś emerytem, a chcesz dalej pracować, masz obowiązek zawiadomić o tym oddział ZUS wypłacający ci świadczenie. Obowiązek ten nie dotyczy emerytów, którzy ukończyli 60 lat (kobieta) lub 65 lat (męż-czyzna).

Co się wlicza do przychodu

Każdy dorabiający emeryt powinien najpierw sprawdzić, czy przewidywany zarobek będzie miał wpływ na wysokość otrzymywanego świadczenia. Jeśli tak, będzie musiał na bieżąco informować ZUS o uzyskiwanym przychodzie, a po zakończeniu roku dokonać rozliczenia (nie później niż do końca lutego).

Jednocześnie powinieneś poinformować ZUS o wysokości przychodu, który zamierzasz osiągać w danym roku kalendarzowym (druki takich oświadczeń ma ZUS). Musisz liczyć się z tym, że twoje prawo do emerytury lub renty może być zawieszane lub dostaniesz mniej pieniędzy. To zależy od tego, w jakiej wysokości zadeklarujesz z tej pracy przychód (nie dochód), czyli jaka jest kwota, od której odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne.

Ważne jest też to, z jakiego tytułu osiągasz przychód. Niektóre przychody nie mają wpływu na wysokość renty czy emerytury, natomiast przychód z działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego oraz z tytułu pełnienia służby może spowodować zmniejszenie wypłacanych świadczeń.

Do przychodów wlicza się m.in. kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego. Natomiast nie bierze się pod uwagę m.in.: nagród jubileuszowych, odpraw pieniężnych przysługujących w związku z przejściem na emeryturę, odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Na zawieszenie lub zmniejszenie emerytury wpływa przychód uzyskany z tytułu:

- pracy wykonywanej w ramach umowy o pracę;

- pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę nakładczą;

- pracy wykonywanej w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych i spółdzielniach kółek rolniczych;

- pracy wykonywanej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące tych umów oraz osobami z nimi współpracującymi albo umowy o dzieło, której wykonywanie jest objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli umowę taką emeryt zawarł z pracodawcą, u którego nadal jest zatrudniony lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z inną firmą) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, u którego jest zatrudniony;

- prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpraca przy jej wykonywaniu;

- pracy wykonywanej w rolniczej spółdzielni produkcyjnej i spółdzielni kółek rolniczych, pozarolniczej działalności gospodarczej.

Emeryt, informując ZUS o uzyskanym przychodzie, ma obowiązek poinformować także o wysokości pobranego zasiłku chorobowego czy świadczenia rehabilitacyjnego, mimo że od tych kwot nie jest opłacana składka na ubezpieczenia społeczne.

Jak obliczyć przychód

Przychodem, który może spowodować zawieszenie lub zmniejszenie świadczenia, jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, czyli kwota, od której odprowadzane są składki.

Między 70 a 130 procent

Możesz bezkarnie dorabiać do emerytury, jeśli twoje przychody nie są wyższe niż 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli jednak przekroczysz ten próg, ZUS może ci zawiesić lub zmniejszyć świadczenie. ZUS zmniejszy ci wypłatę, gdy osiągniesz przychód przekraczający 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (od 1 czerwca 2010 r. jest to 2321,50 zł), ale nie większy niż 130 proc. tego wynagrodzenia (od 1 czerwca 2010 r. jest to 4311,30 zł). Wielkość kwot zmienia się cztery razy do roku: w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu.

Jeśli twój dochód przekroczy 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale będzie niższy niż 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia - emerytura, renta z tytułu niezdolności do pracy oraz renta rodzinna zostaną zmniejszone, ale nie więcej niż o 488,67 zł - jeśli pobierasz emeryturę, rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, 366,53 zł - jeśli pobierasz rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, 415,39 zł - jeśli pobierasz rentę rodzinną dla jednej osoby (od 1 marca 2010 r).

Kto może dorabiać bez ograniczeń?

emerytka, która przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia ukończyła 60 lat, i emeryt, który skończył 65 lat przed podjęciem pracy zarobkowej;

osoby, które przed 1 stycznia roku, w którym się rozliczają, ukończyły 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni) i miały - przed tą datą - ustalone prawo do emerytury;

osoby, które osiągały przychód z tytułu pracy nie podlegającej obowiązkowi ubezpieczeń społecznych (np. samoistna umowa o dzieło niewykonywana na rzecz pracodawcy ( -przychody z takiej pracy nie mają wpływu na wysokość świadczeń);

osoby, które zgłosiły wniosek o zawieszenie świadczenia i przez cały okres podlegający rozliczeniu emerytura nie była im wypłacana, a więc skorzystały z możliwości zawieszenia świadczenia, bez wskazywania przyczyny złożenia takiego wniosku;

osoby, które mają ustalone prawo do emerytury i przez cały rozliczany rok kalendarzowy (lub przez część roku) kontynuowały zatrudnienie w ramach tej samej umowy o pracę i na rzecz tego samego pracodawcy, u którego pracowały przed przejściem na emeryturę oraz nie zgłosiły wniosku o podjęcie wypłaty emerytury.

None

Poza tym bez żadnych ograniczeń można zarabiać z tytułu:

- praw autorskich i patentowych;

- wynajmu lub dzierżawy nieruchomości lub lokali;

- honorariów z tytułu działalności twórczej;

- darowizn i zapomóg.

Jak się rozliczasz z ZUS-em

Wcześniejsi emeryci, którzy dorabiają do swoich świadczeń, do końca lutego powinni powiadomić ZUS o osiągniętych przez siebie przychodach.

Przychody rozlicza się na podstawie zaświadczenia od pracodawcy zatrudniającego emeryta. Osoby opłacające składki same za siebie (np. prowadzące działalność gospodarczą) zobowiązane są do przedstawienia oświadczenia o wysokości przychodu. Zaświadczenie należy dostarczyć do oddziału ZUS, który wypłaca emeryturę lub rentę.

Informacja o przychodach potrzebna jest ZUS-owi do rozliczenia wypłacanego świadczenia.

Rozliczenie roczne czy miesięczne?

Obowiązujące przepisy przewidują dwa sposoby rozliczenia świadczeń - rozliczenie roczne i miesięczne. O tym, według którego sposobu ma być rozliczone świadczenie, decyduje w zasadzie wniosek świadczeniobiorcy. Jeżeli jednak z nadesłanej dokumentacji wynika możliwość zastosowania obydwóch sposobów, ZUS zobowiązany jest do przeprowadzenia rozliczenia według wariantu korzystniejszego dla świadczeniobiorcy.

Roczne rozliczenie świadczeń polega na porównaniu kwot przychodu uzyskanego przez emeryta w rozliczanym roku z kwotami granicznymi, ustalonymi dla tego roku.

Rozliczenie miesięczne polega na porównaniu kwot przychodu osiągniętego w poszczególnych miesiącach kalendarzowych roku z obowiązującymi w tych miesiącach dopuszczalnymi kwotami przychodu - obliczonymi wskaźnikami 70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, celem stwierdzenia, czy w danym miesiącu świadczenie przysługiwało w pełnej wysokości, podlegało zmniejszeniu lub zawieszeniu.

Tak więc, aby nie pozbawić emeryta możliwości korzystniejszego rozliczenia świadczenia, wskazane jest wykazanie przez płatnika składek zarobków uzyskanych w kolejnych miesiącach danego roku.

Dorabiam w firmie ochroniarskiej

- Praca na emeryturze to dla mnie konieczność - mówi Tadeusz Konopa (65 l.) ze Słupska (woj. pomorskie). - Wysokie koszty utrzymania i mała emerytura nie pozwalają mi na siedzenie w domu, muszę pracować. To jedyny sposób, żeby przeżyć od pierwszego do pierwszego.