Wszystko o alimentach - jak mogą radzić sobie kobiety, które nie otrzymują pieniędzy od byłych mężów

Wówczas sąd zobowiąże rodzica do płacenia określonej sumy na utrzymanie dziecka.

Do kiedy alimenty

W zasadzie rodzice powinni zapewnić dziecku możliwość zdobycia wykształcenia i przygotowania do pracy zawodowej, ale przepisy prawa nie określają dokładnie wieku, do którego rodzice mają obowiązek utrzymywać dziecko. Według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego powinni to robić, dopóki nie jest ono w stanie utrzymać się

samodzielnie. Przyjmuje się, że dopóki dziecko (nawet pełnoletnie) uczy się lub studiuje, to nie jest ono przygotowane do samodzielnego życia i utrzymania się, a rodzice nadal powinni je utrzymywać. Jeśli jednak któreś z rodziców nie zgadza się na dalsze utrzymywanie potomka, może wystąpić do sądu o zwolnienie go

z obowiązku alimentacyjnego i wówczas to sąd decyduje o tym, czy dziecku dalej należą się alimenty. Sąd może orzec, że rodzice nie muszą dłużej utrzymywać dziecka (pomimo że nadal się uczy), jeśli uzna, że zdobyło już odpowiednie wykształcenie, może pracować i utrzymać się samodzielnie.

Rodzice nie muszą płacić alimentów na dorosłe dziecko, jeśli:

- jest to połączone ze zbyt dużym obciążeniem dla rodziców (tzw. nadmierny uszczerbek), ale muszą to udowodnić;

- jeżeli dziecko nie stara się, żeby zapewnić sobie możliwość samodzielnego utrzymania się.

Jeśli natomiast dziecko jest niepełnosprawne i nie jest w stanie usamodzielnić się, to rodzice mogą być zobowiązani do utrzymywania go nawet przez całe życie.

Jeśli dziecko posiada swój własny majątek i dochody z niego pozwalają na całkowite zaspokajanie potrzeb, to rodzice są zwolnieni z obowiązku dostarczania mu środków utrzymania (art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

Jakie alimenty

Nie ma żadnych przepisów regulujących wysokość alimentów. Zależy to od możliwości zarobkowych rodzica zobowiązanego do ich płacenia oraz od uzasadnionych potrzeb dziecka. Z wiekiem potrzeby dziecka się zmieniają i może ono żądać podwyższenia alimentów. To samo dotyczy rodziców zobowiązanych do płacenia alimentów, których sytuacja też może ulec zmianie - mogą wystąpić o obniżenie alimentów, jeśli np. stracą pracę, prawo do wykonywania zawodu czy po wypadku staną się osobami niezdolnymi do pracy. O wysokości alimentów za każdym razem decyduje sąd.

Kto może złożyć pozew

= Jeśli dziecko jest niepełnoletnie, to w jego imieniu pozew składa tzw. przedstawiciel ustawowy, czyli zazwyczaj jedno z rodziców.

= Jeśli rodzice nie żyją lub zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej, to pozew w imieniu dziecka składa osoba ustanowiona przez sąd jako opiekun prawny dziecka.

Krok po kroku jak złożyć pozew o alimenty Krok 1. Wskazujesz sąd

Pozew o alimenty składasz w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania dziecka lub pozwanego (sam wybierasz). Jeżeli pozwany rodzic mieszka za granicą, też możesz żądać od niego alimentów przed polskim sądem.

Krok 2. Wskazujesz powoda

Jeżeli jedno z rodziców żąda zasądzenia alimentów w imieniu swojego małoletniego dziecka, w pozwie musi wskazać, że powodem jest dziecko, a nie rodzic. Inaczej sąd może odrzucić pozew. Alimenty zawsze są przyznawane na dziecko, choć w sądzie reprezentuje je rodzic lub opiekun.

Krok3. Wskazujesz pozwanego

Czyli osobę, od której domagasz się alimentów. Musisz podać jego imię i nazwisko oraz adres ostatniego znanego ci miejsca zamieszkania.

Krok 4. Wniosek

Musisz tu stwierdzić, że żądasz zasądzenia alimentów w określonej wysokości i określić dzień, od którego pieniądze mają być płacone co miesiąc. Możesz też wnioskować o wezwanie konkretnych świadków i prosić o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

Krok 5. Uzasadnienie

Tu musisz uzasadnić, że pozwany (np. ojciec dziecka) jest w stanie płacić alimenty (bo zarabia albo ma majątek), a ty nie masz dochodów wystarczających na utrzymanie dziecka. Wszystko musi być poparte konkretnymi dowodami, np. zeznaniami świadków, dokumentami.

Krok 6. Załączniki

Wymieniasz wszystkie dokumenty, na które będziesz powoływał się w pozwie oraz dołączasz kopię pozwu dla pozwanego.

Krok 7. Podpis

Pod pozwem musisz umieścić własnoręczny podpis, jeśli tego nie zrobisz, sąd w ogóle nie rozpatrzy twojej sprawy.

Krok 8. Opłaty

Osoby składające pozew o alimenty są zwolnione z kosztów sądowych.

Ważne: Możesz żądać nie tylko bieżących alimentów, ale też zaległych, ponieważ te żądania przedawniają się dopiero z upływem 3 lat.

Dla kogo Fundusz Alimentacyjny

Jeśli masz przyznane przez sąd alimenty, ale ojciec dziecka nie chce płacić, możesz złożyć wniosek o przyznanie pieniędzy z Funduszu Alimentacyjnego. Podpowiadamy ci, jak to zrobić.

Kto może się starać

Na pomoc z Funduszu Alimentacyjnego mogą liczyć osoby, które mają zasądzone alimenty, ale nie są w stanie ich wyegzekwować. O świadczenie mogą się starać nie tylko osoby samotnie wychowujące dzieci, ale również rodzice po rozwodach, którzy zawarli nowy związek albo żyją w konkubinacie.

None

Warunek - bezskuteczna egzekucja alimentów

Warunkiem przyznania świadczenia jest tzw. bezskuteczna egzekucja alimentów. A za taką uznaje się sytuację, w której komornik w okresie dwóch miesięcy przed złożeniem wniosku nie ściągnie pełnej kwoty alimentów (bieżących i zaległych).

Komu przysługują alimenty

Prawo do alimentów z Funduszu przysługuje na dziecko:

= do ukończenia przez nie 18 lub 25 lat, jeśli się uczy;

= z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności - bez względu na wiek.

Jaki możesz mieć dochód

Żeby dostać świadczenie z Funduszu, dochód w rodzinie nie może przekraczać 725 zł netto na osobę. Bierze się pod uwagę rok poprzedzający rok świadczeniowy, czyli obecnie rok 2009.

Ile dostaniesz

Świadczenie przysługuje w wysokości zasądzonych alimentów. Nie może być jednak wyższe niż 500 zł na jedno dziecko.

Kiedy nie dostaniesz alimentów

= osoby samotnie wychowujące dzieci, jeśli nie mają zasądzonych alimentów, ponieważ drugi rodzic nie żyje lub ojciec dziecka jest nieznany;

= dziecko przebywa w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;

= dziecko wychowuje się w rodzinie zastępczej;

= dziecko jest pełnoletnie i ma własne dziecko;

= dziecko zawarło związek małżeński.

Uwaga! Rzecznik praw obywatelskich zaskarżył do Trybunału Konstytucyjnego przepis przewidujący, że ucząca się osoba pełnoletnia traci prawo do świadczeń z Funduszu Alimentacyjnego, jeżeli ma własne dziecko.

Krok po kroku do alimentów Krok 1

Idź do komornika i weź zaświadczenie o bezskutecznej egzekucji alimentów. Jeśli go nie masz, twoja gmina sama wystąpi o nie do komornika, a on w ciągu 14 dni będzie musiał je dostarczyć. Gdy dłużnik mieszka

za granicą, musisz dołączyć zaświadczenie z sądu okręgowego lub zagranicznej instytucji egzekucyjnej potwierdzające bezskuteczność egzekucji.

Krok 2

Weź zaświadczenie z urzędu skarbowego o osiąganych dochodach.

Krok 3

Złóż wniosek o ustalenie prawa do alimentów z Funduszu Alimentacyjnego w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na twoje miejsce zamieszkania. Formularz dostaniesz w urzędzie lub znajdziesz na stronie internetowej urzędu miasta lub gminy.

Niezbędne dokumenty

Do wniosku dołącz, w zależności od twojej sytuacji:

= zaświadczenia o uzyskiwanych dochodach wydane przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego;

= inne zaświadczenia lub oświadczenia oraz dowody niezbędne do ustalenia prawa do świadczenia, np.

- dokument stwierdzający wiek osoby uprawnionej;

- zaświadczenie od komornika stwierdzające bezskuteczność egzekucji;

- orzeczenie o niepełnosprawności;

- odpis orzeczenia sądu zasądzającego alimenty;

- zaświadczenie o uczęszczaniu osoby uprawnionej do szkoły lub szkoły wyższej;

- informacje właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez ciebie czynności związanych z wyegzekwowaniem alimentów od dłużnika przebywającego za granicą.

Po pomoc do gminy

Jeśli nie jesteś w stanie wyegzekwować alimentów, możesz zwrócić się o pomoc do gminy lub ośrodka pomocy społecznej. Masz takie prawo niezależnie od tego, czy przysługuje ci świadczenie z Funduszu Alimentacyjnego.

Z pomocy gminy możesz skorzystać tylko wtedy, gdy egzekucja alimentów okazała się bezskuteczna. Kiedy spełniony jest ten warunek? Po pierwsze - gdy w okresie ostatnich dwóch miesięcy komornikowi nie udało się wyegzekwować wszystkich należności z tytułu zaległych i bieżących zobowiązań alimentacyjnych. Po drugie - za bezskuteczną egzekucję uznaje się również sytuację, w której nie można wystąpić o alimenty od dłużnika przebywającego poza granicami Polski (np. nie możesz ustalić i wskazać w pozwie jego miejsca zamieszkania).

Jak wyegzekwować alimenty

Jeśli osoba zobowiązana do płacenia alimentów tego nie robi, z wyrokiem sądu z klauzulą wykonalności (wyrokowi zasądzającemu alimenty sąd nadaje klauzulę wykonalności z urzędu) idziesz do komornika, który ma obowiązek ściągnięcia przyznanych alimentów (komornika możesz sama sobie wybrać).

Nie musisz wskazywać sposobu egzekucji ani majątku dłużnika. To komornik ma obowiązek ustalić jego zarobki i stan majątkowy, a potem ściągnąć alimenty. Nie jest to specjalnie kłopotliwe, jeśli alimenciarz ma stałą pracę - wówczas komornik zwraca się bezpośrednio do firmy i potrąca zasądzone alimenty z wynagrodzenia za pracę. Jeżeli natomiast dłużnik przebywa w więzieniu, komornik występuje do naczelnika zakładu karnego i zobowiązuje go do wypłacania zaległych alimentów z wynagrodzenia otrzymywanego przez więźnia.

Gorzej, jeżeli poszukiwania dłużnika okażą się bezskuteczne, jednak wtedy może on poprosić policję o pomoc w celu ustalenia chociażby miejsca zamieszkania lub pracy dłużnika. Gdy wszystkie te środki zawiodą i komornik dalej nie może wyegzekwować alimentów, w swojej gminie składasz wniosek o podjęcie działań wobec niego. Natomiast nie musisz składać takiego wniosku, jeśli przyznano ci prawo do świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, ponieważ gmina (lub ośrodek pomocy społecznej), który wypłaca ci świadczenie z urzędu, wystąpi o podjęcie takich działań do gminy, w której mieszka dłużnik alimentacyjny.

Do wniosku musisz dołączyć zaświadczenie komornika o bezskuteczności egzekucji, zawierające informację o stanie egzekucji, przyczynach jej bezskuteczności oraz o działaniach podejmowanych w celu wyegzekwowania zasądzonych alimentów.

Co może gmina

Gmina, w której mieszka dłużnik, przeprowadza wywiad, żeby ustalić dochody dłużnika alimentacyjnego oraz sytuację rodzinną i zawodową, a także jego stan zdrowia i przyczyny niepłacenia zasądzonych alimentów. Pobiera także od dłużnika oświadczenie o jego stanie majątkowym. Jeśli okaże się, że nie może on wywiązać się ze swoich zobowiązań, bo nie ma pracy, gmina zobowiązuje go do zarejestrowania się jako bezrobotny (albo jako poszukujący pracy) oraz informuje właściwy powiatowy urząd pracy o potrzebie aktywizacji zawodowej dłużnika. Gmina może też złożyć wniosek o ściganie alimenciarza, jeśli uniemożliwia on przeprowadzenie wywiadu alimentacyjnego lub odmawia:

= złożenia oświadczenia majątkowego,

= zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotny albo poszukujący pracy,

= bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji pracy, wykonywania prac społecznie użytecznych, prac interwencyjnych, robót publicznych, prac na zasadach robót publicznych albo udziału w szkoleniu, stażu lub przygotowaniu zawodowym dorosłych.

Jak ściągnąć alimenty z zagranicy

Gdy masz wyrok zasądzający alimenty z polskiego sądu, a dłużnik przebywa w którymś z państw Unii Europejskiej, musisz w tamtejszym sądzie złożyć wniosek o stwierdzenie wykonalności tego orzeczenia. Wcześniej trzeba będzie ustalić adres dłużnika, bo wniosek składasz w sądzie właściwym ze względu na jego miejsce zamieszkania. Do wniosku musisz dołączyć specjalne zaświadczenie wystawione przez polski sąd oraz odpis wyroku sądu polskiego i inne dokumenty wskazujące na obowiązek świadczenia (np. akt urodzenia dziecka).

None

Uwaga! Dokumenty muszą być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego. Ponieważ wiąże się to ze sporymi wydatkami, możesz złożyć wniosek o zwolnienie z kosztów.

Gdy dłużnik przebywa poza Unią, sprawa jest dużo prostsza, bo sąd polski pośredniczy w dochodzeniu alimentów. Musisz jednak w sądzie okręgowym (właściwym dla twego miejsca zamieszkania) złożyć wniosek o dochodzenie alimentów (specjalny formularz znajdziesz w sądzie).

Sąd sam przesyła twój wniosek do właściwego sądu w państwie, w którym przebywa dłużnik. Przepisy w poszczególnych krajach są różne, dlatego sąd poinformuje cię o potrzebnych dokumentach i formalnościach, jakich należy dopełnić. Warto pytać o radę, ponieważ pracownicy sądu są zobowiązani wyjaśniać wszelkie wątpliwości.

Gdy nie można ustalić miejsca pobytu dłużnika za granicą, możesz się starać o wypłatę świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego, ale tylko wtedy, gdy udowodnisz, że egzekucja alimentów za granicą okazała się bezskuteczna.

10 pytań które najczęściej zadajemy urzędnikowi

Czy dłużnikowi alimentacyjnemu można odebrać prawo jazdy? Jeszcze do niedawna było to możliwe. Jednak Trybunał Konstytucyjny uznał, że jest to sprzeczne z konstytucją.

Czy matka dziecka pochodzącego ze związku pozamałżeńskiego może domagać się od ojca dziecka alimentów? Ojciec niebędący mężem matki obowiązany jest przyczynić się w rozmiarze odpowiadającym okolicznościom do pokrycia wydatków związanych z ciążą i porodem oraz kosztów trzymiesięcznego utrzymania matki w okresie porodu (dłużej - w razie choroby matki lub komplikacji po porodzie), ale tylko po ustaleniu ojcostwa lub uznaniu dziecka przez ojca.

Czy dziadkowie muszą płacić alimenty na wnuki? Tak, gdy rodzice dziecka zmarli. Również w sytuacji, gdy uzyskanie od rodzica potrzebnych dziecku środków utrzymania jest niemożliwe.

Gdzie w pozwie wpisać wysokość żądanych alimentów? W miejscu, gdzie wpisuje się wartość przedmiotu sporu, należy wpisać wysokość alimentów w skali roku (wysokość miesięcznych alimentów pomnożyć przez 12).

Po jakim czasie alimenty się przedawniają? Alimenty przedawniają się po 3 latach od momentu ich zasądzenia, ale w okresie do ukończenia przez dziecko 18 lat bieg przedawnienia jest zawieszony - w tym czasie alimenty nie przedawniają się.

Czy dziecko, które ma własne dziecko, może dostać alimenty z Funduszu Alimentacyjnego? Nie może, ale rzecznik praw obywatelskich zaskarżył ten przepis i przygotowany jest już projekt rządowy usuwający ten zapis.

Na jaki okres przyznawane są alimenty z Funduszu Alimentacyjnego? Prawo do świadczeń ustalane jest na tzw. okres świadczeniowy trwający od 1 października do 31 września roku następnego. Gdy wniosek zostanie złożony do 31 października, wypłata świadczenia następuje do 30 listopada.

Czy dzieci nie powinny dostawać alimentów w tej samej wysokości? Nie. Wysokość alimentów ustala sąd indywidualnie w każdej sprawie.

Jaka kara grozi za niepłacenie alimentów? To przestępstwo zagrożone karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat.

Czy można żądać podwyższenia alimentów? Można wystąpić do sądu z pozwem o podwyższenie alimentów. Potrzeby dziecka wzrastają z wiekiem i zasądzone alimenty nie zawsze wystarczają.