ABC chorób - tarczyca

W przypadku, kiedy tarczyca wytwarza za mało hormonów, TSH daje sygnał, aby zwiększyła podaż. Natomiast jeżeli wytwarza ich za dużo, to stężenie TSH spada do wartości poniżej normy, co jest sygnałem zmniejszenia produkcji T3 i T4. Kiedy tak się dzieje, mamy do czynienia z nadczynnością tarczycy i niedoczynnością tarczycy.

Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy to zaburzenie, inaczej nazywane hipertyreozą, polega na nadprodukcji hormonów T3 i T4. Przyczyną nadczynności tarczycy bywa autoimmunologiczna choroba Gravesa-Basedowa. W jej przebiegu organizm sam produkuje przeciwciała, które pobudzają odpowiednie receptory do produkcji hormonów tarczycy. Hipertyreoza występuje też w przebiegu wola guzkowego nadczynnego oraz w sytuacji, kiedy w tarczycy obecny jest pojedynczy, autonomiczny guzek produkujący hormony tarczycy. Znacznie rzadziej przyczyną nadczynności bywa choroba Hashimoto.

Objawy choroby

Nie lekceważ tych objawów, bo mogą one świadczyć o nadczynności tarczycy. Oto one:

> spadek wagi - z powodu przyspieszonej przemiany materii niektórzy chorzy w ciągu kilku miesięcy tracą nawet do 30 kg,

> biegunka związana z szybką przemianą materii,

> nadwrażliwość na ciepło, nadmierna potliwość,

> drażliwość, nerwowość, niepokój,

> kołatanie serca - u osób starszych może przekształcić się w migotanie przedsionków, prowadzące do niewydolności serca,

> problem z koncentracją, uniemożliwiający pracę i naukę,

> bezsenność,

> osłabienie mięśni, najczęściej nóg,

> zaczerwieniona, wilgotna, ciepła skóra, na podudziach i stopach mogą pojawić się czerwone, mocno swędzące plamy,

> u kobiet nieregularne miesiączki, bywają skąpe lub zanikają całkowicie,

> u mężczyzn zaburzenia wzwodu, zmniejszone libido,

> duszność przy niewielkim wysiłku fizycznym.

Leczenie nadczynności

Skutki leczenia są odczuwalne dopiero po wielu miesiącach. Terapia jest dobierana indywidualnie do pacjenta. Zwykle polega na przyjmowaniu leków hamujących syntezę hormonów w tarczycy - tyreostatyków, niekiedy doustnym podaniu jodu radioaktywnego. W niektórych przypadkach trzeba chirurgicznie usunąć gruczoł. W leczeniu nadczynności tarczycy ważna jest także dieta, która chroni przed utratą wagi.

Niedoczynność tarczycy

Niedoczynność to najczęściej spotykana choroba tarczycy. Polega na niedostatecznej produkcji hormonów T3 i T4. Przyczyną schorzenia może być niedobór jodu niezbędnego do wytwarzania tarczycowych hormonów albo wady genetyczne - dziecko może urodzić się z nieprawidłowo wykształconą tarczycą lub bez niej. Niedoczynność może też pojawić się w zespole niedoczynności przysadki mózgowej oraz chorobach podwzgórza. Najczęściej jednak niedoczynność tarczycy spowodowana jest przez autoimmunologiczne zapalenie tego gruczołu - chorobę Hashimoto. Niebolesne zapalenie tarczycy jest związane z obecnością przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie - jeden z enzymów występujący w tarczycy - oraz tyreoglobulinie - białko występujące w tarczycy, a także nacieków limfocytarnych dotykających ten narząd. W wyniku wymienionych zmian dochodzi do powolnego rozwoju niedoczynności.

Objawy choroby

Niedoczynność tarczycy objawia się zupełnie inaczej niż nadczynność. Oto charakterystyczne symptomy tej choroby:

> nadwaga z powodu słabej przezmiany materii, mimo prawidłowego odżywiania i aktywności fizycznej,

> stany obniżonego nastroju,

> depresja,

> zmęczenie, brak koncentracji,

> nadmierna senność,

> włosy są suche, cienkie łamliwe, nadmiernie wypadają, paznokcie kruche i miękkie,

> sucha, szorstka, zimna skóra,

> u kobiet zaburzenia miesiączkowania, obfite i bolesne miesiączki,

> trudności z utrzymaniem ciąży, niedoczynność zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, wad wrodzonych płodu lub niedorozwoju umysłowego dziecka,

> głos matowy, ochrypły,

> spowolnienie i zmniejszenie tolerancji wysiłku,

> zwolniona czynność serca, spłycone oddechy.

Leczenie

Leczenie niedoczynności tarczycy polega na substytucji jej hormonu - tyroksyny. Dawka hormonów jest dobierana indywidualnie dla potrzeb każdego pacjenta. Wyniki leczenia w niedoczynności tarczycy zależą od wczesnego rozpoznania i rozpoczęcia terapii, systematyczności oraz ilości prawidłowo funkcjonującej tkanki tarczycy. Leki zwykle przyjmuje się do końca życia. Prawidłowe leczenie gwarantuje całkowite zapobieżenie wystąpienia niekorzystnych skutków niedoczynności gruczołu. Ważna jest również dieta, a w niej jod, który bierze udział w produkcji hormonów tarczycy; tyroksyny i trójjodotyroniny.

Zobacz: Nie używaj soli - to biała śmierć! Przeczytaj, czym ją możesz zastąpić