Nadciśnienie - cichy zabójca

Jeszcze nie tak dawno na nadciśnienie tętnicze zapadały głównie osoby po 50. roku życia. Dziś występuje ono u coraz młodszych.

U większości chorych przyczyna nadciśnienia pozostaje nieznana - wówczas jest ono określane jako pierwotne lub samoistne. Natomiast zaledwie w ok. 5 proc. przypadków może wynikać z innych chorób ogólnoustrojowych, np. choroby nerek, zaburzeń hormonalnych. Takie ciśnienie określane jest jako wtórne.

Co sprzyja nadciśnieniu

Nadciśnieniu sprzyja przede wszystkim otyłość, ale także rodzinne występowanie tego schorzenia (także zawałów i udarów), udar mózgu w młodym wieku i niektóre choroby neurologiczne, dieta z nadmiarem soli, stosowanie niektórych doustnych środków antykoncepcyjnych i wieloletnia hormonalna terapia zastępcza. Na nadciśnienie uskarżać się mogą osoby prowadzące siedzący tryb życia i palące papierosy.

Kobiety są mniej podatne na nadciśnienie, mimo że ciąża i terapie hormonalne, stosowane przez kobiety z różnych powodów i w różnych okresach życia, mogą zwiększać ryzyko wzrostu ciśnienia.

Ponieważ nadciśnienie rozwija się latami, tak ważne jest częste mierzenie ciśnienia. U osób dorosłych za najbardziej prawidłowe uważa się ciśnienie 120/80 mmHg. Ciśnienie utrzymujące się na poziomie 140/90 lub wyższe to już nadciśnienie. Ciśnienie jest zazwyczaj niższe podczas snu, a najwyższe we wczesnych godzinach porannych. Gniew, stres i wszelkie negatywne emocje podwyższają ciśnienie, podobnie jak kofeina, nikotyna i alkohol, stosowane w nadmiarze.

Ważne pomiary

W celu rozpoznania schorzenia ciśnienie powinno być systematycznie mierzone przez kilka tygodni, chyba że początkowe jest bardzo wysokie, np. 160/110. Warto mierzyć je o tej samej porze dnia i wyniki zapisywać w dzienniczku. Przed pomiarem trzeba przez 5 minut odpocząć.

Leczenie zależy od przebiegu choroby i obecności ewentualnych powikłań. Łagodne, umiarkowane początkowo może być leczone przez zmianę trybu życia. Ale gdy to nie wystarcza lub gdy nadciśnienie ma charakter cięższy, konieczne jest wdrożenie leków.

Zalecenia dotyczące zmiany trybu życia oznaczają ograniczenie tłuszczów zwierzęcych, natomiast spożywanie większych ilości warzyw i owoców, ograniczenie soli, a także ruch na świeżym powietrzu. Objawy nadciśnienia łagodzą herbatki z melisy, skrzypu, mniszka, głogu, serdecznika, szyszek chmielu.

Uwaga na pogodę

- Dla nadciśnieniowców bardzo niedobre są zmiany pogody i te wszystkie zmieniające się fronty atmosferyczne - ostrzega dr Leszek Marek Krześniak. - To dlatego, że nadciśnienie upośledza adaptację organizmu do zmieniającej się pogody. U zdrowego człowieka taka adaptacja trwa kilka godzin, u nadciśnieniowca nawet i trzy dni. Trzeba o tym koniecznie pamiętać.

Wybierz aparat dla siebie

Jest wiele rodzajów aparatów, ale głównie dzielą się one na rtęciowe, sprężynowe i elektroniczne. Najdokładniejsze są rtęciowe mechaniczne, dość trudne w obsłudze. Właśnie takie są stosowane w gabinetach lekarskich. Sprężynowe są także dokładne, również mechaniczne, przeznaczone do samodzielnych pomiarów domowych. Najmniej dokładne, ale najprostsze w obsłudze, są aparaty elektroniczne - naramienne lub nadgarstkowe. Dokładniejsze są naramienne. Do domowych pomiarów ich dokładność całkowicie wystarczy.

Aparaty do mierzenia ciśnienia powinny mieć tzw. walidacje, czyli powinny być opatrzone znakiem, że zostały przetestowane w warunkach klinicznych.