Badania Kliniczne

i

Autor: Shutterstock Badania Kliniczne

Kalendarz i interpretacja badań dla osób po czterdziestce

2016-08-31 4:00

Chcesz zachować dobre zdrowie? Musisz regularnie przeprowadzać badania. Większość z nich wykonuje się raz do roku.

Coraz dokładniejsza diagnostyka pozwala wykryć chorobę w momencie, kiedy nie daje jeszcze ona żadnych widocznych objawów. Dzięki temu można wcześniej podjąć skuteczną terapię. Podajemy, co i jak często powinny badać kobiety i mężczyźni po ukończeniu 40. roku życia.

Kobiety

samobadanie piersi - raz w miesiącu, mammografia - co 2 lata, USG piersi we wskazanych przypadkach,

morfologia, OB, poziom cukru, lipidogram i badanie moczu - raz na rok,

EKG - raz na 2 lata,

RTG płuc - co 5 lat, jeśli palisz, wg wskazań lekarza,

wizyta u ginekologa, cytologia i USG przezpochwowe - raz w roku,

USG jamy brzusznej - co 3-5 lat,

badanie na obecność krwi w kale - raz w roku,

badanie hormonów tarczycy - raz na 3 lata,

badanie hormonów płciowych - raz na 3 lata,

badanie elektrolitów - raz na 3 lata,

okulista (z badaniem dna oka i pomiarem ciśnienia śródgałkowego) - co 2 lata,

dermatolog - raz w roku,

stomatolog i czyszczenie zębów - co pół roku,

badanie słuchu - jednorazowo.

Mężczyźni

samobadanie jąder - raz na miesiąc,

badanie jąder przez lekarza - co 3 lata,

badanie u lekarza ogólnego, pomiar ciśnienia tętniczego, kontrola wagi i pomiar obwodu w pasie - raz na rok,

morfologia, OB, badanie moczu, lipidogram poziom glukozy we krwi - co rok,

badanie poziomu elektrolitów - co 3 lata,

RTG klatki piersiowej - co 3 lata, palacze - według wskazań lekarza,

EKG - co 2 lata,

poziom elektrolitów - co 3 lata,

badanie PSA - co 2-3 lata,

badanie per rectum (profilaktyka raka prostaty) - raz na rok,

badanie obecności krwi w kale - raz na rok po 45. roku życia,

stomatolog - raz na pół roku,

okulista (z badaniem dna oka i pomiarem ciśnienia śródgałkowego) - raz na rok,

dermatolog - raz na rok

badanie słuchu - jednorazowo.

Jak interpretować wyniki badań

Elektrokardiografia spoczynkowa

Umożliwia zapis kilkuminutowej pracy serca. Daje informację m.in. o kształcie i pracy mięśnia sercowego, pozwala stwierdzić niedokrwienie serca, przerost jego komór, a także istnienie blizn po przebytych zawałach.

Jak się przygotować:

Do EKG nie trzeba się specjalnie przygotowywać, ale potrzebny jest przed nim kilkuminutowy odpoczynek.

RTG klatki piersiowej

Służy do wykrywania m.in. chorób płuc, nowotworów we wczesnym etapie, gruźlicy, oceny dużych naczyń krwionośnych, oceny sylwetki serca, oskrzeli głównych, węzłów chłonnych płuc i naczyń płucnych, określenia wielkości istniejących jam, zwapnień i nacieków.

Jak się przygotować:

Badanie nie wymaga przygotowania, nie powinno być wykonywane u kobiet w ciąży.

Cytologia

Badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy. U kobiet z czynnikami wysokiego ryzyka jego wystąpienia badanie trzeba powtarzać częściej. Cytologia polega na mikroskopowej ocenie rozmazu pobranego z tarczy i z kanału szyjki macicy. W ocenie wyniku (klasyfikacja Bethesda 2001) wyróżnia się:

1. Cytologia prawidłowa

2. Cytologia prawidłowa z niewielkim łagodnym stanem zapalnym

3. Cytologia prawidłowa ze stanem zapalnym

4. AGUS/ASCUS - cytologia nieprawidłowa (nie zawiera komórek, które mogą przekształcić się w nowotworowe)

5. LSIL - wynik nieprawidłowy (pojedyncze komórki, które mogą przekształcić się w komórki nowotworowe)

6. HSIL - cytologia nieprawidłowa (liczne komórki, z których mogą powstać komórki nowotworowe). Ten wynik nie oznacza, że pacjentka cierpi na nowotwór, może on jednak wystąpić bez odpowiedniego leczenia.

Jak się przygotować:

Najlepszym czasem na wykonanie badania jest okres między 10. a 18. dniem cyklu miesiączkowego. Na cztery dni przed badaniem nie należy stosować leków dopochwowych, tamponów ani irygacji (płukania pochwy), co najmniej 24 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od stosunków płciowych.

Badanie hormonów płciowych

Poziom hormonów określa się na podstawie badań krwi.

Normy:

Testosteron (mężczyźni): 7,6-34 nmol/l, kobiety 0,69-2,77 nmol/l

DHEA (mężczyźni): 13,8-27,7 nmol/l, kobiety 5,2-25,3 nmol/l

Wskaźniki poniżej normy mogą oznaczać niedoczynność jąder, zniszczenie gonad spowodowane stanem zapalnym, chemioterapią. Przekroczenie normy może świadczyć o guzie jąder u mężczyzn lub guzie kory nadnerczy i jajników u kobiet.

Estrogeny - żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki, najważniejszy to estradiol. Jądra mężczyzn również wytwarzają niewielkie ilości estrogenów.

Norma: u kobiet 55-925 pmol/l (w połowie cyklu miesiączkowego), u mężczyzn - 29-132 pmol/l.

Niższe wskaźniki mogą oznaczać uszkodzenie jajników, przysadki lub podwzgórza, powyżej normy może oznaczać choroby jajników, u mężczyzn guzy jąder.

Jak się przygotować:

Do badania nie trzeba być na czczo, czas pobrania krwi nie ma wpływu na wyniki.

Mammografia

Podstawowe badanie radiologiczne piersi. Polega na wykonaniu serii zdjęć gruczołu przy użyciu promieni rentgenowskich. Pozwala na wykrywanie raka piersi w pierwszym stadium i tzw. zmian bezobjawowych.

Jak się przygotować:

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jeśli przed menstruacją piersi stają się nadwrażliwe, należy mammografię przesunąć o kilka dni. W dniu badania nie należy używać talku, balsamu, dezodorantu i kremu w okolicy górnej połowy ciała.

Elektrokardiografia spoczynkowa

Umożliwia zapis kilkuminutowej pracy serca. Daje informację m.in. o kształcie i pracy mięśnia sercowego, pozwala stwierdzić niedokrwienie serca, przerost jego komór, a także istnienie blizn po przebytych zawałach.

Jak się przygotować:

Do EKG nie trzeba się specjalnie przygotowywać, ale potrzebny jest przed nim kilkuminutowy odpoczynek.

RTG klatki piersiowej

Służy do wykrywania m.in. chorób płuc, nowotworów we wczesnym etapie, gruźlicy, oceny dużych naczyń krwionośnych, oceny sylwetki serca, oskrzeli głównych, węzłów chłonnych płuc i naczyń płucnych, określenia wielkości istniejących jam, zwapnień i nacieków.

Jak się przygotować:

Badanie nie wymaga przygotowania, nie powinno być wykonywane u kobiet w ciąży.

Cytologia

Badanie przesiewowe w kierunku raka szyjki macicy. U kobiet z czynnikami wysokiego ryzyka jego wystąpienia badanie trzeba powtarzać częściej. Cytologia polega na mikroskopowej ocenie rozmazu pobranego z tarczy i z kanału szyjki macicy. W ocenie wyniku (klasyfikacja Bethesda 2001) wyróżnia się:

1. Cytologia prawidłowa

2. Cytologia prawidłowa z niewielkim łagodnym stanem zapalnym

3. Cytologia prawidłowa ze stanem zapalnym

4. AGUS/ASCUS - cytologia nieprawidłowa (nie zawiera komórek, które mogą przekształcić się w nowotworowe)

5. LSIL - wynik nieprawidłowy (pojedyncze komórki, które mogą przekształcić się w komórki nowotworowe)

6. HSIL - cytologia nieprawidłowa (liczne komórki, z których mogą powstać komórki nowotworowe). Ten wynik nie oznacza, że pacjentka cierpi na nowotwór, może on jednak wystąpić bez odpowiedniego leczenia.

Jak się przygotować:

Najlepszym czasem na wykonanie badania jest okres między 10. a 18. dniem cyklu miesiączkowego. Na cztery dni przed badaniem nie należy stosować leków dopochwowych, tamponów ani irygacji (płukania pochwy), co najmniej 24 godziny przed badaniem należy powstrzymać się od stosunków płciowych.

Badanie hormonów płciowych

Poziom hormonów określa się na podstawie badań krwi.

Normy:

Testosteron (mężczyźni): 7,6-34 nmol/l, kobiety 0,69-2,77 nmol/l

DHEA (mężczyźni): 13,8-27,7 nmol/l, kobiety 5,2-25,3 nmol/l

Wskaźniki poniżej normy mogą oznaczać niedoczynność jąder, zniszczenie gonad spowodowane stanem zapalnym, chemioterapią. Przekroczenie normy może świadczyć o guzie jąder u mężczyzn lub guzie kory nadnerczy i jajników u kobiet.

Estrogeny - żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki, najważniejszy to estradiol. Jądra mężczyzn również wytwarzają niewielkie ilości estrogenów.

Norma: u kobiet 55-925 pmol/l (w połowie cyklu miesiączkowego), u mężczyzn - 29-132 pmol/l.

Niższe wskaźniki mogą oznaczać uszkodzenie jajników, przysadki lub podwzgórza, powyżej normy może oznaczać choroby jajników, u mężczyzn guzy jąder.

Jak się przygotować:

Do badania nie trzeba być na czczo, czas pobrania krwi nie ma wpływu na wyniki.

Mammografia

Podstawowe badanie radiologiczne piersi. Polega na wykonaniu serii zdjęć gruczołu przy użyciu promieni rentgenowskich. Pozwala na wykrywanie raka piersi w pierwszym stadium i tzw. zmian bezobjawowych.

Jak się przygotować:

Badanie nie wymaga specjalnego przygotowania, jeśli przed menstruacją piersi stają się nadwrażliwe, należy mammografię przesunąć o kilka dni. W dniu badania nie należy używać talku, balsamu, dezodorantu i kremu w okolicy górnej połowy ciała.

Dr n. med. Leszek Marek Krześniak

specjalista chorób wewnętrznych

Badać trzeba przede wszystkim to, co może stanowić zagrożenia. Jeżeli są osoby, które mają w rodzinie przebyty zawał, nadciśnienie tętnicze, przebytu udar mózgowy, cukrzycę, to powinny badać się dużo wcześniej, żeby zapobiec wystąpieniu tych chorób. Warto sprawdzić poziom homocysteiny we krwi, wysoki może sprzyjać udarom i zawałom serca. Jeśli w rodzinie była skłonność nowotworowa, to trzeba skontrolować markery nowotworowe. Po czterdziestce należy zbadać też, jak działają nerki i wątroba, przy nadwadze - zbadać tolerancję cukru i kwas moczowy.

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki

Nasi Partnerzy polecają

Materiał Partnerski

Materiał sponsorowany