Matura 2016. Język polski rozszerzony. ARKUSZE, ODPOWIEDZI

Matura 2016 z języka polskiego na poziomie rozszerzonym odbyła się dziś, 4 maja o godzinie 14. Z relacji maturzystów wynika, że pierwszy z tematów dotyczył "Alchemii słowa" Jana Parandowskiego, a dokładniej fragmentu rozdziału "Tworzywo literackie". Drugi natomiast - porównania fragmentów tekstów "Bohiń" Tadeusza Konwickiego i "Sklepy cynamonowe" Brunona Schulza. Około godziny 19 Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) opublikowała arkusze egzaminacyjne, które znajdziecie u nas w galerii. Jakie były poprawne odpowiedzi do zadań z dzisiejszej matury z języka polskiego na poziomie rozszerzonym? Sprawdźcie poniżej, czy udzieliliście dobrych odpowiedzi.

Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Jan Parandowski w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów.

Jan Parandowski we fragmencie tekstu "Tworzywo literackie" podejmuje temat źródeł natchnienia i inspiracji pisarza.

Odwołanie do cytowanego tekstu:

Zdaniem autora sztuka pisarska nie jest niczym ograniczana – ani czasem, ani przestrzenią - i może podejmować nieskończenie wiele tematów. Tworzywem literackim, z którego może czerpać pisarz, jest cały wszechświat.

Jednym ze źródeł inspiracji mogą być już istniejące dzieła wielkich twórców. W każdej chwili i każdym momencie może on odkryć odpowiedni temat, który "zakwitnie". Jan Parandowski porównuje pisarza do złodzieja, który kradnie tematy. Nie wszyscy taką formę tworzenia akceptują. Autor bierze jakiegokolwiek tematu, selekcjonuje, wybiera. Parandowski przywołuje także postać Odyseusza, który walczył o przepowiednię Tejrezjasza, o tę jedną, wyczekiwaną. Podsumowuje swoje rozważania stwierdzeniem, że nie zdoła on wykorzystać wszystkich natchnień i marzeń.

Inne teksty kultury:

Należy przywołać twórców, którzy czerpią natchnienie z różnych źródeł. Na przykład Herberta, który zreinterpretuje mity – dla niego tworzywem literackim może być przeszłość (lub inni pisarze czerpiący z twórczości wielkich poprzedników). Przykładem mogą być też malarze lub rzeźbiarze czyniący postacie mitologiczne tematem swoich dzieł, np. Michał Anioł.

Tworzywem literackim może być także codzienność, historia, własne przeżycia. Dla Petrarki spotkanie Laury stało się natchnieniem do napisania sonetów miłosnych. Prusa zainspirował artykuł z kroniki sądowej o procesie w sprawie lalki. Literatura wojenna to wielokrotnie wspomnienia z własnego życia.

Podsumowanie:

Należy zgodzić się ze stanowiskiem Jana Parandowskiego, że "sztuka pisarska nie zna granic".

Temat 2

Teza interpretacyjna: Autorzy obu tekstów podjęli problem czasu, podkreślili jego subiektywny charakter dla człowieka.

Czas według Schulza:

- czas zwykły, linearny, obejmujący ciąg zdarzeń przyczynowo-skutkowy

- czas subiektywny, mierzony emocjonalnym kryterium

- czas zawłaszczony, obcy (rozdany, rozdzielony, rozebrany) - czas indywidualny każdego człowiek

- czas równoległy: historia oficjalna i nieoficjalna Czas według Konwickiego: - retrospekcje, wspomnienia

- czas dobry (czas babki Heleny) i czas zły (smutny, beznadziejna chwila)

- próby odnalezienia czasu przeszłego, pokonania nieuchronnego przemijania

- powroty do czasów młodości w obliczu nadchodzącego kresu życia

- wędrówki w czasie do przeszłości, niekoniecznie w zamierzonym celu (pocieszenie lub frustracja)

- starania człowieka o zaznaczenie swojego miejsca na ziemi wobec nieuchronnego przemijania

Poetyka obu tekstów:

- poetyckość, metaforyczność

- emocjonalność

- refleksyjność

- bogata składnia, oryginalne słownictwo

- narrator skonkretyzowany (my-ja)

Konteksty literackie:

- „Sklepy cynamonowe” Schulza

- „Prawiek i inne czasy” Tokarczuk

- „Panny z Wilka” Iwaszkiewicza

- „Cudzoziemka” Kuncewiczowej

- „Lalka” Prusa.