Rozmowa z Elżbietą Rafalską, minister rodziny i pracy Dajemy dobry start w życie szkolne

Jaki jest zasadniczy cel tego programu?
Celem programu jest wsparcie rodziny w momencie, w którym obciążenia dodatkami szkolnymi są najbardziej odczuwalne. W okresie powakacyjnym, w chwili wyposażania dzieci do szkoły, nie brakuje wydatków i są one coraz większe.
Jeżeli spojrzymy na dane CBOS, to w przypadku rodziny z jednym dzieckiem łączne wydatki  na wyprawkę szkolną w zeszłym roku wyniosły średnio 686 zł. Przy dwojgu uczniów jest to już 1268 zł. Skąd zatem wzięła się kwota 300 zł na dziecko? Dlaczego nie 200 albo 500 zł?
To w pewien sposób pochodna tych obciążeń, które ponoszą rodziny właśnie w tym wrześniowym okresie. Jeżeli do 500 plus dołożymy jednorazowo 300 zł to jesteśmy w granicach tej kwoty, którą muszą w tym okresie wydać na dziecko.
To pytanie padało już przy 500 plus.  Dlaczego nie zdecydowaliście się na próg dochodowy przy wyprawce? Bogatsi nie potrzebują takiego wsparcia, a ubożsi mogliby otrzymać więcej.
Chcemy zachować charakter polityki rodzinnej, a nie socjalnej tego wsparcia. Rozwijamy naszą politykę adresowaną do rodzin. Jeśli chodzi o próg dochodowy mamy podobną sytuację  co przy 500 plus – koszty obsługi wielu milionów wniosków, szczególnie badanie sytuacji dochodowej rodzin byłoby droższe, niż oszczędności wynikające z wprowadzenia progu. Kiedyś były w Polsce świadczenia, dość niewysokie, których obsługa była droga, a efektywność tych świadczeń i ich znaczenie w domowym budżecie znikome. Taki rodzaj wsparcia traci swój sens. Dlatego jesteśmy za świadczeniami, nieograniczającymi swobody rodziców. Oni lepiej wiedzą czego dziecku w danej chwili brakuje.
Program rusza 1 lipca.
Tak i pamiętajmy, aby złożyć wniosek – mamy na to czas do końca 30 listopada.
1 lipca startuje nabór wniosków, ale tylko online. Zachęcamy, do składania wniosków drogą elektroniczną, ponieważ  to szybki i wygodny sposób, a poza tym unikamy ewentualnych kolejek w urzędach . Uruchomiliśmy tutaj - podobnie jak ma to miejsce przy wnioskowaniu o świadczenie z Programu „Rodzina 500+” -  możliwość złożenia wniosku za pośrednictwem banku. Wniosek można również złożyć za pośrednictwem naszego ministerialnego portalu Emp@tia używając do tego przyjaznego do wypełnienia kreatora.  Natomiast wnioski papierowe, które składamy osobiście w urzędzie lub wysyłamy pocztą będą przyjmowane od 1 sierpnia.
Wzór wniosku papierowego już wisi na stronie ministerstwa rodziny. Będzie taki sam w całej Polsce?
To propozycja, którą do tej pory samorządy przyjmowały. Urzędy mogą go jednak modyfikować i optymalizować w miarę potrzeby.

Pani minister, uczniów jakich szkół dotyczy program?
Program dotyczy uczniów rozpoczynających od września  nowy rok szkolny, którzy nie ukończyli 20 roku życia. A dla osób z niepełnosprawnościami limit wieku został wydłużony do 24 roku życia. Jednak tutaj ważna uwaga: jeżeli dziecko ukończyło w tym roku 20 lat lub 24 lata w przypadku ucznia niepełnosprawnego, to rodzic również dostanie wsparcie jeżeli to dziecko idzie we wrześniu do szkoły.
Większość dwudziestolatków naukę w szkole średniej ma już za sobą. Czy 19-, 20-letni studenci też otrzymają 300 zł?
Nie. Program „Dobry start” nie dotyczy studentów i osób uczących się w szkołach policealnych.
A dzieci uczęszczające do szkolnej zerówki?
Jak już wspomniałam wsparcie z programu przysługuje rodzicom, których dzieci rozpoczynają naukę w kolejnym, nadchodzącym roku szkolnym. Nie dotyczy to dzieci w przedszkolu oraz dzieci w zerówkach.
Świadczenie jak rozumiem nie jest opodatkowane?
Zgadza się, nie jest opodatkowane. Zadbaliśmy również o to, aby otrzymanie świadczenia dobry start nie miało wpływu na prawo do innych świadczeń, które są uzależnione od dochodu, takich jak świadczenia rodzinne, świadczenia z funduszu alimentacyjnego czy świadczenie wychowawcze. To ma być ten dobry start w życie szkolne, dlatego program ma charakter powszechny.
Kiedy rodzice otrzymają pieniądze?
Im wcześniej złożą wniosek, tym szybciej dostaną pieniądze. Zgodnie z przepisami, świadczenia z wniosków złożonych w lipcu i sierpniu  muszą być wypłacone do 30 września. Uprościliśmy procedury i w przypadku pozytywnego rozpatrzenia naszego wniosku urzędy obsługujące „Dobry start” nie będą wydawać decyzji. Jeżeli podaliśmy we wniosku poprawny e-mail, to otrzymamy tylko informację na  adres poczty elektronicznej.
Co w przypadku rodziców będących po rozwodzie, którzy oboje mają prawo do opieki nad dzieckiem?
W przypadku  opieki naprzemiennej wynikającej z orzeczenia sądu rodzinnego kiedy rodzice sprawują opiekę w porównywalnych okresach świadczenie będzie przysługiwać w połowie. Jeżeli natomiast wychowaniem dzieci zajmuje się tylko jedno z rodziców, to pieniądze zostaną wypłacane osobie, która rzeczywiście sprawuje opiekę na  dzieckiem. Jeżeli jednak opieka jest sprawowana jednocześnie przez oboje rodziców to świadczenie otrzyma ten  z nich, który pierwszy złożył wniosek. W przypadku wątpliwości, urząd będzie mógł zlecić przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego, żeby ustalić, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem.
A dziecko po ukończeniu 18 roku życiu składa wniosek samo, czy też rodzic musi to zrobić?
Wniosek składają rodzice. Wyjątkiem są tu tzw. osoby uczące się czyli pełnoletni uczniowie, których rodzice nie żyją, lub którzy nie pozostają na utrzymaniu rodziców i która ma od nich na podstawie wyroku sadu ustalone alimenty.
Przy okazji chcę przypomnieć, że „dobry start” przysługuje również na dzieci, które są umieszczone w pieczy zastępczej. Zasady są takie same jak w przypadku rodziców, ale wnioski o wsparcie z programu rodzice zastępczy i dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych składają nie w gminie ale w powiatowym centrum pomocy rodzinie.
Wszystko wskazuje na to, że waloryzacja rent i emerytur w roku 2019 będzie nieco wyższa, niż tegoroczna. Podany wskaźnik wynosi 3,26 proc. To będzie waloryzacja mieszana, czy tylko procentowa?
Waloryzacja marcowa w 2019 r. będzie jedną z wyższych w ostatnich latach. Chcemy, żeby waloryzacje pozwoliły zachować siłę nabywczą świadczeń i dodatkowo wesprzeć tych o niższych świadczeniach. Mamy przygotowane pewne propozycje…
Jakie?
Tego w pierwszej kolejności dowie się mój szef, premier Mateusz Morawiecki.
Może się dowiedzieć z „Super Expressu”! Na pewno nas czyta.
Dajcie mi szansę zrobić to osobiście. Patrząc na ubiegłoroczną prognozę i obecny wskaźnik, przewiduję, że ta waloryzacja może być w rzeczywistości jeszcze lepsza, niż prognozy.
Zapytam o pomysły dotyczące emerytów, które krążą w przestrzeni publicznej. Wypłacenie 13 emerytury, zwolnienie emerytów z podatku PIT i jednorazowe świadczenie dla najuboższych emerytów w kwocie do 100 zł do 500 zł..
Autorem pomysłu zwolnienia emerytur z podatku PIT jest Platforma Obywatelska, która miała 8 lat na wspieranie emerytów i tego nie zrobiła Co do 13 emerytury, to nie ma na razie takich prac w ministerstwie. A jeżeli chodzie o jednorazowe dodatki, to tak, trwają prace nad takim mechanizmem waloryzacyjnym, żeby połączyć różne rodzaje wsparcia. Ale zaznaczę, że mówimy o 2019 roku. Emeryci to kolejna grupa, po rodzinach, która wymaga i absolutnie zasługuje na wsparcie. Pamiętamy o nich i dokładamy wszelkich starań, by żyli godnie.