Śniadaniowy przekręt

W 1863 r. Edouard Manet zaprezentował swój nowy obraz - "Śniadanie na trawie". Wybuchł skandal na cały Paryż!

O co poszło? O to, że ubranym mężczyznom na pikniku towarzyszy nagusieńka kobieta! Za szczyt złego smaku uznano jej wesołe spojrzenie, które opisano jako bezwstydne i wyzywające. To prostytutka! - wołali niektórzy. Ona i ta druga, myjąca się kobieta, na pewno przed chwilą świadczyły seksualne usługi dwóm mężczyznom! - krzyczano.

Kto jest kim?

Kim naprawdę są obie panie? Ta naga to modelka i zarazem kochanka Maneta, Victorine Meurent. Obok niej Manet umieścił swojego brata Gustave'a, drugi mężczyzna to rzeźbiarz holenderski Ferdinand Leenhoff.

Kobieta myjąca się to prawdopodobnie Suzanne, żona Maneta. Obraz wyśmiewano także dlatego, że ta postać jest za duża, tak jakby malarz nie potrafił namalować pejzażu zgodnie z zasadami perspektywy.

Ściągał od Rafaela

Jest też inny powód do skandalu, może największy. Ale po kolei. W XVI w. niezwykłą sławę zyskał Włoch Marc Antonio Raimondi, który uchodzi za pierwszego twórcę masowych kopii słynnych dzieł. Dzięki niemu, a dokładnie - dzięki jego sztychowi wiemy, jak wyglądał rysunek sławnego Rafaela Santi "Sąd Parysa", pochodzący z około 1520 r. Po bliższym przyjrzeniu się można dojrzeć, że postaci na obrazie "Śniadanie na trawie" są niemal kopią grupy u Rafaela! Jednego z mężczyzn zastąpiła rozebrana kobieta. Mężczyzna siedzący u Rafaela z prawej ma nawet identyczny układ ciała i dłoni, jak postać z obrazu Maneta!

Przez długi czas historycy sztuki nie dostrzegali tego "zapożyczenia". Kiedy je odkryto, znawcy rzucili się na dzieło Maneta i zaczęli doszukiwać się innych zapożyczeń. Stwierdzono, że Manet inspirował się również obrazem Giorgione'a "Koncert wiejski", który dziś wisi w paryskim Luwrze (ten obraz przypisywany jest również Tycjanowi). Na tym płótnie też mamy scenę z dwoma ubranymi mężczyznami i dwiema nagimi kobietami!

Powaliły go syfilis i gangrena

Edouard Manet urodził się w 1832 r. w Paryżu. Jego ojciec był urzędnikiem w Ministerstwie Sprawiedliwości, matka - córką dyplomaty, chrześniaczką króla Szwecji.

Manet kiepsko się uczył. W końcu porzucił dom, bo ojciec nie zgadzał się na jego karierę malarską, i próbował zostać marynarzem. Podczas rejsów każdą wolną chwilę poświęcał jednak na rysowanie. Po powrocie do Francji uczył się malarstwa na własną rękę. Jego obrazy były odrzucane przez szacownych członków jury Akademii Sztuk Pięknych, więc wystawiał je na tzw. Salonie Odrzuconych. Maneta okrzyknięto królem impresjonistów, ich przywódcą duchowym, choć nie wziął udziału w żadnej z ośmiu wystaw tych malarzy. Przez kilka ostatnich lat życia cierpiał z powodu powikłań syfilisu. Niedowład kończyn doprowadził do gangreny lewej stopy. Manet zmarł wkrótce po amputacji nogi, w kwietniu 1883 roku.