Cyberprzestępcy są bardzo przebiegli. Wymyślają coraz to nowe metody oszustw. Prawie zawsze chodzi im tylko o to, by cię okraść. Wyłudzić kod do szybkiej płatności i pobrać pieniądze z bankomatu, wcisnąć ci bezwartościowy towar za wysoką cenę lub na fałszywej stronie internetowej, podszywając się pod jakąś znaną postać – celebrytę, aktora czy polityka – naciągnąć cię na oszukańczą inwestycję finansową, albo włamując się na twoje media społecznościowe oszukać w ten sposób twoich znajomych. Mogą zainstalować ci w komputerze czy na smartfonie wirus lub wręcz namówić cię do zainstalowania programu śledzącego, by w ten sposób wykraść dane i wyczyścić ci konto. Sposobów jest bez liku.
Zadowolą się nawet małą kwotą
Czasem przestępcy oszukują na małe kwoty np. na dopłatę do paczki, licząc, że machniesz ręką. Wysyłają krótką wiadomość, że jeśli nie dopłacisz jakiejś kwoty (tu pojawia się numer konta), to paczka do ciebie nie dotrze.
– Wiadomość z dopłatą do paczki, to znany już wszystkim sposób oszustwa. Nie tak dawno temu takie wiadomości były rozsyłane masowo. Oszuści schylają się po te niewielkie kwoty, licząc na to, że nie wzbudzą w nas większych podejrzeń. Gdy oszukanych jest wiele osób, z małych sum robi się jedna wielka – mówi st. asp. Monika Przestrzelska z Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości. – Każda próba oszustwa, a tym bardziej oszustwo, powinno być zgłoszone. Nawet na niewielką kwotę. Nie zgłaszając ich, dajemy przestępcom ciche przyzwolenie na dalszą działalność. Jeśli zgłaszamy, przyczyniamy się do ukrócenia przestępczego procederu. Możemy też uchronić innych przed tego rodzaju oszustwem – podkreśla.
Świadomość i szybka reakcja to nasza najskuteczniejsza broń w walce z cyberprzestępczością. Warto pamiętać, że nawet codzienna czujność może uchronić nasze oszczędności i dane przed przejęciem ich przez oszusta.
– Reagowanie na każdą próbę oszustwa to nie tylko ochrona własnych pieniędzy, ale także wyraz solidarności społecznej. Zgłaszając przestępstwo, pomagamy zatrzymać cyberoszustów, zanim skrzywdzą kogoś innego – dodaje Anna Bichta, Prezeska Fundacji THINK!, realizującej kampanię edukacyjną Bezpieczne Złotówki zainicjowaną przez Ministerstwo Finansów.
Jak zgłosić oszustwo lub jego próbę?
St. asp. Monika Przestrzelska wskazuje, dlaczego czas i liczba dowodów mają kluczowe znaczenie.
– Im więcej informacji przekażemy policjantom, tym szybsze będzie ich działanie. Wiadomo, że w toku prowadzonego postępowania policjanci ustalą potrzebne fakty. Jednak czas gra rolę. Dlatego przychodząc na policję, przygotujmy się do złożenia zawiadomienia. Miejmy przy sobie wszystkie istotne w sprawie materiały – zrzuty ekranu lub gotowe wydruki – oraz dokument potwierdzający naszą tożsamość – wylicza.
Warto również powiadomić wyspecjalizowaną grupę ekspertów CERT Polska, która działa w ramach NASK – Państwowego Instytutu Badawczego. CERT Polska to Zespół Reagowania na Incydenty Komputerowe. Jego zadaniem jest zapobieganie, wykrywanie i reagowanie na incydenty związane z bezpieczeństwem komputerowym. Jak to zrobić?
Możesz skorzystać z gotowego formularza na stronie internetowej https://incydent.cert.pl/ lub przesyłając podejrzaną wiadomość SMS dalej, pod nr 8080. Pamiętaj, by niczego nie dopisywać! Wystarczy, że prześlesz samą treść SMSa bez żadnego wstępu czy komentarza.
Możesz także wykorzystać aplikację mObywatel. W aplikacji przejdź do usługi „Bezpiecznie w sieci” (na ekranie startowym lub w sekcji „Usługi”), wybierz „Zgłoś incydent” i postępuj zgodnie z instrukcjami, wybierając odpowiednią kategorię (np. „Oszustwa i cyberataki”, „Podejrzany SMS” lub „Podejrzany e-mail”). W zgłoszeniu podaj szczegóły incydentu, a następnie zdecyduj, czy chcesz zgłosić sprawę anonimowo, czy podając swój adres e-mail.
Sprawdź, co jeszcze możesz zrobić
Jeśli jednak straciłeś pieniądze, wykonaj kilka dodatkowych kroków. W takiej sytuacji:
● pilnie skontaktuj się ze swoim bankiem,
● zastrzeż numer PESEL – zdalnie poprzez aplikację mObywatel, portal gov.pl lub osobiście w Urzędzie Gminy, bądź banku,
● jeśli ktoś wyłudził od ciebie dane z twojej karty płatniczej lub kredytowej, zastrzeż kartę przez swoją bankowość elektroniczną lub aplikacji mobilnej, w oddziale banku, możesz też użyć ogólnopolskiego numeru alarmowego +48 828 828 828,
● jeśli ktoś przejął lub wykorzystał twoje konto w mediach społecznościowych do wyłudzenia pieniędzy, ostrzeż o tym wszystkich znajomych.
Artykuł powstał w ramach kampanii społecznej “Bezpieczne Złotówki” sfinansowanej ze środków Funduszu Edukacji Finansowej, którego dysponentem jest Minister Finansów i Gospodarki. Kampanię realizuje Fundacja Think!.
Podcasty
Playlisty tematyczne
