Nowoczesność i modernistyczny szyk

i

Autor: Shutterstock

Nowoczesność i modernistyczny szyk

2019-11-14 0:00

Choć to niewiarygodne, na Lotnisku Okęcie betonowy pas startowy pojawił się dopiero po wojnie. Pilot miał więc całkowitą dowolność wyboru kierunku startu, a często i lądowania. Uzależniał go jedynie od kierunku wiatru. Była to niewątpliwa zaleta, jeśli jednak grunt podmókł, to nie pomagała nawet skomplikowana sieć melioracyjna. Mimo to, Okęcie – jak na owe czasy – było bardzo nowoczesne.

W 1926 r. zapadła decyzja o budowie lotniska wojskowego na Okęciu. Wykupiono 456 ha 8 km za południową granicą miasta terenów pomiędzy wsiami Zbarż, Okęcie, Gorzkiewki i Załuski. Ziemie te w większości należały do rodziny Bagniewskich, których dworek znajdował się przy obecnej ul. Komitetu Obrony Robotników (dawniej ul. 17 Stycznia). Najpierw sprowadzono tu Doświadczalne Warsztaty Lotnicze, a potem 1 Pułk Lotniczy, który do tej pory stacjonował na Lotnisku Mokotowskim. Ostatecznie na Okęcie sprowadzono całe warsztaty Polskich Linii Lotniczych „LOT”, a pasażerski port lotniczy otwarto 29 kwietnia 1934 r

Inwestycja za 10 milionów

Modernistyczny budynek portu był bardzo nowoczesny. Zaprojektował go Edward Seidenbeutel, absolwent Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Budynek lotniska na parterze mieścił biura obsługi pasażerów i ruchu lotniczego, kasy i obszerną poczekalnię, pomieszczenia zarządu dworca, a także ambulatorium, pocztę, posterunek policji, ekspozyturę urzędu celnego i radiostację. Na piętrze zaś była restauracja i taras widokowy. Powstały także betonowa płyta postojowa dla samolotów, kotłownia, trzy hangary, warsztaty remontowe i garaże. Całość inwestycji pochłonęła ponad 10 mln zł. Lotnisko w kwietniu 1934 r. uroczyście otworzył prezydent Ignacy Mościcki. W pierwszym roku działalności odprawiło się tu 10 750 pasażerów. W 1938 r. – już ponad 15 tys. Dla porównania – dzisiaj na Lotnisku Chopina odprawia się 50 tys. pasażerów dziennie! Warto jednak wiedzieć, że wówczas w samolotach latających z Warszawy było tylko od 10 do 15 foteli. Prędkość samolotów też była dużo mniejsza - do 290 km/h. Lotnisko zostało wyposażone w latarnię błyskową, emitującą zielono-białe światła widoczne z odległości około 60 km. W 1937 r. ranga Okęcia bardzo wzrosła, a to dzięki zainstalowaniu radiolatarni typu Lorentz. Warto wiedzieć, że system lądowania według radiolatarni typu Lorentz przeszedł wiele modernizacji i funkcjonuje do dzisiaj w postaci systemu ILS.

Zniszczenia wojenne

1 września 1939 r., około południa, w czasie trzeciego nalotu na Warszawę, bomby spadły na teren lotniska. Niemcy zajęli lotnisko i użytkowali je w czasie wojny. Jeńcy wojenni wybudowali na nim betonowy pas startowy. 5 października 1939 r. wylądował tu samolot z Adolfem Hitlerem, który przyleciał do Warszawy, by przyjąć defiladę zwycięstwa w Alejach Ujazdowskich. 1 sierpnia 1944 roku Powstańcy warszawscy próbowali zdobyć Okęcie. Chodziło o to, by alianci mogli lądować i dowozić pomoc mieszkańcom miasta. Akcja była nieudana, zginęło tu 120 ze 150 żołnierzy kompani AK „Anna”. Potem Niemcy wycofując się z lotniska wysadzili jego infrastrukturę. Po wojnie trzeba go było zbudować od nowa.

Nowy terminal, wieża i taras

Po wyzwoleniu ciężar odbudowy lotniska wzięły na siebie Polskie Linie Lotnicze LOT. W 1947 r. stanął prowizoryczny budynek dworcowy z wieżą kontroli oraz betonową drogą startową i płytą postojową. Jednocześnie powstawały hangary iinne budynki bazy technicznej. Na kierunku lądowania 33 zainstalowano goniometr, zwany Pawłem, natomiast na Służewcu działalność wznowiła radiostacja lotnicza. Po wojnie Warszawa miała połączenia głównie z lotniskami krajowymi, jednak do końca lat 40. uruchomiono połączenia m.in. z Belgradem, Berlinem, Brukselą, Kopenhagą, Sztokholmem, Budapesztem, Bukaresztem i Pragą. Zaczęto też budować nowy terminal (otwarto go w kwietniu 1969 r.). Zwycięski projekt Krystyny i Jana Dobrowolskich nawiązywał do nowoczesnych, zachodnich rozwiązań architektonicznych. Miał też taras widokowy, który pokochali warszawiacy. Z lotniska mogło korzystać ok. 2 mln pasażerów rocznie. W tym samym czasie powstało Centrum Kontroli Ruchu Lotniczego wraz z wieżą. Zainstalowano nowoczesne urządzenia m.in. system wspomagający lądowanie przy ograniczonej widzialności ILS. Wydłużono też drogi startowe. Nowy terminal szybko stał się za mały. W 1975 r. część administracyjno-biurowa portu została przeniesiona do prowizorycznych budynków, natomiast Krajowy Dworzec Lotniczy do Pawilonu przy ówczesnej ul. 17 Stycznia. Cztery lata później odprawa pasażerów odbywała się w tzw. „hali fińskiej”. To tu w 1978 r. roku kręcono sceny do kultowego „Misia” Stanisława Barei.

Szklana bryła z elektrownią słoneczną W 1992 r. ruszył wybudowany

W 1992 r. ruszył wybudowany za ok. 300 mln marek niemieckich nowy dworzec lotniczy w charakterystycznym buraczkowym kolorze, parking wielopoziomowy oraz sieć dojazdów drogowych. Terminal mógł obsłużyć 3,5 mln pasażerów rocznie. W 2001 lotnisku nadano imię Fryderyka Chopina. W 2005 r. w zmodernizowanym budynku Krajowego Dworca Lotniczego otwarto Terminal General Aviation, przeznaczony dla małych samolotów biznesowych. Rok później – poziom przylotów Terminala 2 (obecna strefa CDE). W 2008 roku pasażerowie mogli już korzystać z poziomu odlotów. W 2010 roku Terminalom 1 i 2 nadano jednolitą nazwę „Terminal A”, a w 2011 roku do pirsu północnego dobudowano pirs centralny oraz dokończono prace przy pirsie południowym. Dzięki temu powstała jednolita, przestronna hala, której długość wynosi 725 m. W pirsie centralnym i południowym oddano do użytkowania 11 nowych rękawów. Obecnie łączna liczba bramek (gate’ów) wynosi 45, a rękawów – 27. Od 2012 r. do lotniska można już dojechać pociągiem – oddano tu do użytku stację kolejową. Dzięki pracom modernizacyjnym w latach 2013-2015 terminal zyskał nowy układ komunikacyjny, połączenie ze stacją kolejową, a także oszklony taras widokowy. Na dachu budynku umieszczono elektrownię słoneczną. Na lotnisku uruchomiono systemu ILS III A.

NA POCZĄTKU BYŁO POLE MOKOTOWSKIE

Pierwsze lotnisko pasażerskie w Warszawie wcale nie było na Okęciu. Zbudowano je w 1910 r. na Polu Mokotowskim. To stąd wznosiły się pierwsze aeroplany i to tu w 1915 r. stacjonowały rosyjskie myśliwce (było ich sześć!), które miały wzmocnić obronę przeciwlotniczą Warszawy podczas niemieckich nalotów.

Dzisiaj Pole Mokotowskie to bardzo lubiany przez warszawiaków teren rekreacyjny. Leży praktycznie w centrum miasta. Jednak to właśnie tu rodziło się polskie lotnictwo

Lotnisko Mokotowskie

W 1910 r. z inicjatywy księcia Konstantego Lubomirskiego i prezesa „Koła Awiatorów” Piotra Lubicz- -Strzeszewskiego na Polu Mokotowskim powstały warsztaty lotnicze Warszawskiego Towarzystwa Lotniczego „Aviata” i pierwsza szkoła pilotów. Niestety, władzom rosyjskim nie podobała się działalność Polaków i zamknęły Lotnisko Mokotowskie. Gdy do Warszawy wkroczyli Niemcy, postanowili lotnisko odbudować. Zbudowali też hangar dla sterowców, bo tutaj miał swoją bazę miękki sterowiec typu „Parceval”. 11 listopada 1918 r. studenci Politechniki Warszawskiej wyzwolili lotnisko.

Pierwszy komercyjny port

Komercyjne loty pasażerskie ruszyły w 1921 r. Ministerstwo Kolei Żelaznych zorganizowało port lotniczy dla potrzeb towarzystwa „Franco Rumaine”. Jego pierwsze pomieszczenia były zorganizowane w... wagonach towarowych! Potem z Lotniska Mokotowskiego latały także inne towarzystwa, a od 1929 r. także Polskie Linie Lotnicze LOT. Można było stąd polecieć do Bukaresztu, Aten, Bejrutu i Helsinek. Na Lotnisku Mokotowskim rozpoczął swoją działalność Aeroklub Warszawski. Powstała także stacja meteorologiczna. Podczas przewrotu majowego w 1926 r. o lotnisko walczyły oddziały wierne rządowi Wincentego Witosa z atakującymi oddziałami Piłsudskiego.

Czas na Okęcie

Lotnisko Mokotowskie hamowało rozwój przestrzenny Warszawy. Otoczone było też wysokimi kamienicami. Postanowiono więc o budowie trzech innych lotnisk: komunikacyjnego na Gocławiu, sportowego na Bielanach i wojskowego na Okęciu. Ostatecznie w kwietniu 1934 r. ruch pasażerski również przeniesiono na Okęcie. Jednak wbrew zamierzeniom Lotnisko Mokotowskie wcale nie zostało zamknięte. Odbywały się tu zawody samolotowe i balonowe. Lotnisko odegrało też istotną rolę w 1939 r., w czasie kampanii wrześniowej. Stacjonowały tu 152 Eskadra Myśliwska i toruńska 41 Eskadra Rozpoznawcza. Po kapitulacji Warszawy lotnisko zostało zajęte przez Niemców. Ostatecznie zlikwidowano je dopiero w 1947 r.

Pasażerów coraz więcej

Lotnisko im. Chopina w Warszawie obsłużyło w ubiegłym roku prawie 18 mln pasażerów, to o2 miliony więcej niż rok wcześniej. Te liczby oznaczają, że warszawski port jest liderem w regionie. Coraz więcej pasażerów z zagranicy wybiera też Okęcie jako dogodny punkt przesiadkowy.

Według prognoz Urzędu Lotnictwa Cywilnego do 2028 r. ruch pasażerski może się podwoić/zostać podwojony.

Najpopularniejszą destynacją od lat pozostaje Londyn – z Okęcia do stolicy Wielkiej Brytanii poleciało blisko milion pasażerów [rocznie, w historii?]. Drugi na liście jest Paryż, a trzeci Frankfurt. Z Okęcia są też bezpośrednie połączenia do obu Ameryk, Afryki oraz bliskiej i dalekiej Azji. Ubiegłoroczną nowością jest bezpośrednie połączenie do Singapuru. W tym roku w siatce połączeń pojawiły się także m.in. Miami, Bejrut, Warna, Delhi i Colombo na Sri Lance. Najpopularniejszym przewoźnikiem jest PLL LOT, który w ubiegłym roku obsłużył aż 8,6 miliona pasażerów.

pasażerów. Nic dziwnego, że Lotnisko Chopina stara się jak najbardziej ułatwić odprawę i umilić podróżnym oczekiwanie na samolot. Uruchomiono bramki ABC (Automated Border Control), dzięki którym można samodzielnie przejść odprawę graniczną bez kontaktu z funkcjonariuszem Straży Granicznej. Trzeba jednak mieć biometryczny paszport lub e-dowód. O komfort podróżnych na Okęciu dbają 33 sklepy oraz 29 punkty gastronomiczne – kawiarnie i restauracje. Dynamicznie rosnący popyt na podróże lotnicze sprawił, że Porty Lotnicze postanowiły odkupić od miasta Radom tamtejsze lotnisko, rozbudować i wykorzystać jako uzupełnienie dla pękającego w szwach Lotniska Chopina. Lotnisko w Radomiu już po pierwszym etapie modernizacji i rozbudowy będzie mogło obsłużyć 3 mln pasażerów.

PPL Logo

i

Autor: PPL logo

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki

Nasi Partnerzy polecają