Gdy bogaty przemysłowiec Stanisław Wilhelm Lilpop darował swojej córce Annie i jej świeżo poślubionemu mężowi Jarosławowi Iwaszkiewiczowi posiadłość ziemską, miał powiedzieć: "Nie daję wam więcej, żebyście nie mieli kłopotów z reformą rolną". Było to na początku lat dwudziestych ubiegłego wieku - a słowa teścia okazały się prorocze.
To, że majątek nie przekroczył 50 hektarów, po wojnie uchroniło jego właścicieli przed wywłaszczeniem. Młodzi nazwali posiadłość Stawiskiem, a w 1928 roku pośrodku jej stanęła willa zaprojektowana przez Stanisława Gądzkiewicza. Anna i Jarosław słynęli z gościnności, a ich dom znany był z wybornej kuchni. W salonach Warszawy długo i obrazowo opowiadano, co jadło się u Iwaszkiewiczów na kolacji.
Sam pisarz gotować co prawda nie umiał, ale nikt tak jak on nie potrafił snuć opowieści o pieczystych, leguminach i konfiturach, a szparagi la Iwaszkiewicz czy kura po literacku przeszły do historii. Dzieł starej kucharki Pawłowej próbowali Antoni Słonimski, Jan Lechoń, Karol Szymanowski, a Krzysztof Kamil Baczyński zajadał się tam kaszą gryczaną. Bywali też mieszkańcy Stawisk i okolic, a ich losy czy powiedzenia odnajdujemy w "Brzezinie" czy "Sławie i chwale". Podczas wojny dom stał się schronieniem dla wielu wygnańców z Warszawy - a jak wspominał pisarz - bywało, że "do skromniutkiego śniadania czy obiadu zasiadało ponad dwadzieścia osób".
Dzisiaj w willi znajduje się Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów. Wnętrze zachowało pierwotny charakter zamożnego polskiego dworku. W salonie stoi barokowa sekretera, gdańska szafa, stół i krzesła, a na ścianach wiszą obrazy polskich malarzy z XIX i XX wieku.
W gabinecie główne miejsce zajmuje pokaźne biurko pisarza. Ten niezwykły dom-muzeum sprawia wrażenie, jakby gospodarze opuścili go tylko na chwilę i zaraz razem zasiądziemy do bogato zastawionego stołu.
Jak dojechać?
szosą 719: kierunek Warszawa - Żyrardów oraz Kolejką WKD Warszawa Centralna WKD do stacji Podkowa Leśna Zachodnia, ulicą Zachodnią i Gołębią 7-10 min.
Muzeum czynne: wt, śr., pt. 9-15; czw. 9-17 i niedz. 10-15. Ceny biletów - normalny 6 zł, ulgowy 5 zł.
Podcasty
Playlisty tematyczne
