Szczepionka przeciw półpaścowi i neuralgii popółpaścowej na liście nowych leków refundowanych od 1 stycznia 2024 r.

Zgodnie z decyzją Ministra Zdrowia, od 1 stycznia 2024 r. ze szczepionki stosowanej w profilaktyce półpaśca i neuralgii półpaścowej, z poziomem odpłatności 50%, będą mogli skorzystać pacjenci w wieku 65 lat i starsi o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec tj. z: przewlekłą chorobą serca, przewlekłą chorobą płuc, cukrzycą, przewlekłą niewydolnością nerek, wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności, uogólnioną chorobą nowotworową, zakażeniem wirusem HIV, chorobą Hodgkina, jatrogenną immunosupresją, białaczką, szpiczakiem mnogim, przeszczepem narządu litego, reumatoidalnym zapaleniem stawów, łuszczycą, łuszczycowym zapaleniem stawów, nieswoistym zapaleniem jelit, zesztywniającym zapaleniem stawów kręgosłupa, stwardnieniem rozsianym, toczniem układowym[1].

Według szacunków ekspertów klinicznych półpasiec to choroba, na którą narażonych może być nawet ponad 90% dorosłych Polaków powyżej 50. roku życia. Jest wywoływana przez wirusa Varicella zoster i może pojawić się u każdej osoby, która przebyła ospę wietrzną[2]. Obok widocznych na skórze zmian chorobowych, zachorowanie na półpasiec wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań, jak np. neuralgia popółpaścowa, powikłania w obrębie oka po półpaścu ocznym, powikłania mózgowo-naczyniowe i sercowo-naczyniowe (np. udar, zawał) oraz neurologiczne (np. aseptyczne zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu lub porażenie nerwu twarzowego). Najistotniejszym czynnikiem ryzyka zachorowania na półpasiec jest wiek. Ponadto, w grupie ryzyka są również osoby z niedoborami odporności[3].

Formą profilaktyki półpaśca są szczepienia ochronne. Na polskim rynku dostępna jest szczepionka rekombinowana z adiuwantem, o potwierdzonym profilu skuteczności i bezpieczeństwa, którą można zastosować m.in. u osób z zaburzeniami odporności. Szczepionka składa się z rekombinowanego antygenu i systemu adiuwantowego, który ma za zadanie wzmacniać odpowiedź odpornościową. Szczepionka Shingrix jest przeznaczona do stosowania w profilaktyce półpaśca (łac. herpes zoster, HZ) oraz neuralgii popółpaścowej (ang. post-herpetic neuralgia, PHN) u osób dorosłych w wieku 50 lat i starszych oraz u osób w wieku 18 lat i starszych o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec.

- Profilaktyka zdrowotna to kluczowy element na drodze do zdrowszego społeczeństwa, niezależnie od wieku. Szczepienia ochronne są najprostszym i skutecznym sposobem ograniczania, a nawet całkowitej eliminacji wielu chorób zakaźnych oraz ich skutków. Z ogromną radością przyjmujemy pozytywną decyzję Ministra Zdrowia dla refundacji szczepionki przeciwko półpaścowi w grupie pacjentów, którzy szczególnie potrzebują tej ochrony. Jest to już kolejna szczepionka na liście leków refundowanych dedykowana osobom dorosłym i cieszymy się, że Ministerstwo Zdrowia konsekwentnie podejmuje decyzje mające na celu zapewnienie jak najlepszej opieki i ochrony zdrowia seniorów. Mamy nadzieję, że jest to pierwszy krok na drodze do udostępnienia profilaktyki przeciwko półpaścowi i neuralgii popółpaścowej jak najszerszej grupie osób - powiedział Krzysztof Kępiński, Dyrektor Relacji Zewnętrznych w firmie GSK.

Półpasiec jest wywoływany przez reaktywację wirusa Varicella zoster (VZV – wirus ospy wietrznej i półpaśca) – tego samego, który wywołuje ospę wietrzną przy pierwszym kontakcie. VZV pozostaje w układzie nerwowym w postaci uśpionej (latentnej), jednak po latach może nastąpić jego reaktywacja, która objawia się jako półpasiec[4]. Wraz z wiekiem, komórki układu odpornościowego tracą zdolność silnej i skutecznej odpowiedzi swoistej wobec VZV, co przekłada się na większe ryzyko rozwoju półpaśca[5].

Charakterystyczne objawy półpaśca to jednostronna, pęcherzykowa wysypka na rumieniowym podłożu, najczęściej zlokalizowana w obrębie tułowia, rzadziej na twarzy lub kończynach[6]. Wykwity na skórze są bolesne i mogą pozostawić po sobie przebarwienia i blizny[7]. Pacjenci często opisują ból towarzyszący półpaścowi jako piekący, palący, kłujący lub przypominający porażenie prądem [8]. Intensywny ból może się utrzymywać kilka miesięcy, a nawet lat  i jest określany jako neuralgia popółpaścowa.

Neuralgia popółpaścowa (PHN) jest najczęstszym powikłaniem półpaśca, jest to ból neuropatyczny, utrzymujący się powyżej 3 miesięcy od wystąpienia objawów na skórze. Neuralgia popółpaścowa może dotyczyć 5-30% pacjentów, a ryzyko jej wystąpienia zwiększa się wraz z wiekiem[9]. U części pacjentów ból jest tak intensywny, że wymaga specjalistycznego leczenia i uśmierzania silnymi lekami przeciwbólowymi[10].

Nawet do 25% przypadków półpaśca to półpasiec oczny, który może się wiązać z powikłaniami w postaci pogorszenia lub nawet utraty wzroku[11].

Półpasiec uszny obejmuje okolicę małżowiny usznej, przewodu słuchowego zewnętrznego oraz błony bębenkowej. Wśród możliwych powikłań tej postaci wymienia się porażenie nerwu twarzowego oraz przejściową lub nawet trwałą utratę słuchu[12].

Przewiduje się, że częstość występowania półpaśca, a w konsekwencji neuralgii półpaścowej, będzie rosnąć ze względu na starzenie się populacji oraz rosnącą liczbę chorób osłabiających układ odpornościowy związanych z wiekiem[5].

Informacje o firmie GSK:

GSK to globalna firma biofarmaceutyczna, której celem jest połączenie nauki, technologii i umiejętności aby razem pokonywać choroby. Więcej informacji o firmie znajduje się na stronie: https://pl.gsk.com/pl-pl/strona-glowna/

1. Obwieszczenie Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, który wejdzie w życie 1 stycznia 2024 r.

2. XIII Letnia Akademia Onkologiczna, “Rola szczepień ochronnych u chorych dla nowotwory”, https://www.youtube.com/watch?v=AZ4yhYlJLv8, dostęp grudzień 2023 r.

3. Hus I., "Profilaktyka chorób zakaźnych na przykładzie półpaśca",https://onkopomocnik.pl/2023/12/11/polpasiec-podstawowe-informacje-299/, dostęp grudzień 2023 r.

4. Johnson RW i wsp. Herpes zoster epidemiology, management, and disease and economic burden in Europe: a multidisciplinary perspective. Therapeutic Advances in Vaccines. 2015;3(4):109-120.

5. Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/158210,polpasiec

6. Mueller, NH i wsp. Varicella Zoster Virus Infection: Clinical Features, Molecular Pathogenesis of Disease and Latency. Neurologic Clinics, 2008; 26;675-697

7. Harpaz R, Ortega-Sanchez IR, Seward JF. Prevention of herpes zoster: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2008;57(RR-5):1; Katz J et al. Surg Clin North Am 1999;79:231–252;

https://comments.medicinenet.com/shingles_herpes_zoster/patient-comments-4024.html

https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/57597/44915

8. Curran D; Quality of Life Impact of an Adjuvanted Recombinant Zoster Vaccine in Adults Aged 50 Years and Older Journals of Gerontology: Medical Sciences;2019;74;1231-1238; https://comments.medicinenet.com/shingles_herpes_zoster/patient-comments-4024.html dostęp grudzień 2023 r.

9. Complications of Shingles (Herpes Zoster) | CDC l 10. Kawai K et al. BMJ Open 2014;4:e004833

10. Herpes zoster infection | The BMJ l Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego | Bujnowska-Fedak | Forum Medycyny Rodzinnej (viamedica.pl) dostęp: czerwiec 2022.

11. Harpaz R et al. MMWR Recomm Rep 2008;57:1–30 l Niederer et al. American j. of ophthalmology 2021, https://doi.org/10.1016/j.ajo.2021.02.0025

12. Półpasiec - Podręcznik - Artykuły i wytyczne - Szczepienia - Medycyna Praktyczna dla lekarzy (mp.pl) l 16. Półpasiec uszny i zespoł Ramseya Hunta. pdf l 17: https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/57597/44915

Treści zamieszczone w materiale mają wyłącznie charakter informacyjny, nie mogą być traktowane jako forma konsultacji medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji lekarza, do którego należy ostateczna decyzja o sposobie i zakresie stosowanego leczenia. Wszystkie działania niepożądane produktów leczniczych należy zgłaszać do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa, Tel.: + 48 22 49 21 301, Faks: + 48 22 49 21 309, zgodnie z zasadami monitorowania bezpieczeństwa produktów leczniczych lub do podmiotu odpowiedzialnego za produkt, którego zgłoszenie dotyczy. Formularz zgłoszenia niepożądanego działania produktu leczniczego dostępny jest na stronie Urzędu www.urpl.gov.pl.

GSK Commercial Sp. z o.o., ul. Rzymowskiego 53, 02 - 697 Warszawa, tel.: 22 576 90 00, fax: 22 576 90 01, pl.gsk.com

Grudzień 2023, NP-PL-HZU-PRSR-230005