Środki przydzielane w ramach wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego pochodzą z budżetu państwa, a zarządza nimi minister rozwoju i technologii. Bezzwrotne granty w ramach Funduszu Dopłat są udzielane przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Uzyskane wsparcie można łączyć z innymi formami dofinansowania. Co ważne, inwestycje można realizować w oparciu o społeczne inicjatywy mieszkaniowe czy przy udziale inwestora lub spółki gminnej.
Od 2021 r. wyraźnie zostało zwiększone dofinansowanie dla gmin z Funduszu Dopłat – nawet do 80 proc. wartości inwestycji. Ponadto ułatwiono gminom tworzenie społecznych inicjatyw mieszkaniowych, które mają wspierać gminy w realizacji lokalnej polityki mieszkaniowej. Rok później Ministerstwo Rozwoju i Technologii zaproponowało kolejne zmiany, m.in. możliwość podniesienia dofinansowania w trakcie realizacji inwestycji o 20 proc. (rozwiązanie to wprowadzono w związku z sytuacją na rynku budowlanym, która powodowała nagły i niespodziewany wzrost kosztów przedsięwzięć), a także przyznania środków gminom jeszcze przed budową. To wszystko spowodowało, że z programu korzysta coraz więcej podmiotów.
Program wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego
W ramach programu można uzyskać bezzwrotne dofinansowanie w wysokości od 25 proc. do 80 proc. kosztów przedsięwzięcia. W 2023 r. budżet programu wsparcia budownictwa socjalnego i komunalnego opiewa na kwotę 1,65 mld zł. Z tego już prawie miliard złotych przyznano gminom, miastom, spółkom i organizacjom pozarządowym.
Finansowaniu podlegają także remonty gminnych pustostanów. W efekcie powstanie 4391 nowych lub w pełni wyremontowanych mieszkań, 167 miejsc w schroniskach dla bezdomnych i 100 miejsc w noclegowniach i ogrzewalniach. Pozostałe pieniądze będą przeznaczone m.in. na budowę lokali pod wynajem lub na kupno byłych mieszkań zakładowych oraz infrastrukturę społeczną i techniczną, towarzyszącą inwestycjom mieszkaniowym. Gdy koszty inwestycji wzrosną, można liczyć na większe wsparcie.
Niski czynsz i wysoki standard: TBS-y i SIM-y
Pomimo wsparcia rządu są osoby, które nie mają możliwości kupna własnego mieszkania. W takich sytuacjach dobrym rozwiązaniem jest wynajem lokali, które są budowane w ramach towarzystw budownictwa społecznego (TBS) oraz społecznych inicjatyw mieszkaniowych (SIM), które oferują mieszkania o niższym czynszu i o bardzo dobrym standardzie. Samorządy – ze wsparciem państwa, mogą budować mieszkania, z których skorzystają te rodziny, których nie stać na wynajem mieszkań po rynkowej cenie, a którym przez zbyt wysokie dochody nie przysługują lokale komunalne. Wysokość czynszu takiego lokalu jest nawet o 30–50 proc. niższa od czynszu w ramach wynajmu komercyjnego.