Groźne leki z domowej apteki

Kobieta łyknęła lek z powodu miesiączki - bolał ją brzuch. Wcześniej brała pyralginę (międzynarodowa nazwa: metamizol) wiele razy, bez problemów. Tym razem było inaczej. Po kilkunastu minutach poczuła zawroty głowy, zaczęły ją swędzieć dłonie i stopy. Dusiła się. Zaniepokojony brat zawiózł ją na pogotowie. Tam zasłabła. I zaczął się dramat. Skurcz oskrzeli, spadek ciśnienia krwi, utrata przytomności, zatrzymanie krążenia. Lekarze przystąpili do reanimacji - podali tlen, zastosowali sztuczne oddychanie i masaż serca. Po 80 minutach serce pacjentki zaczęło bić. Trafiła na oddział intensywnej terapii Szpitala im. Kopernika.

Serca biło coraz wolniej - 60, 50, 40 cykli na minutę. Znowu ucichło. Lekarze byli bezradni - nie pomogła reanimacja ani defibrylator (urządzenie do wywoływania wstrząsów elektrycznych). "Tętno na szyi było niewyczuwalne - czytamy w opinii lekarskiej. - Źrenice pacjentki poszerzyły się, nie stwierdzano reakcji na światło".

To przypadek uczulenia

Usiłowaliśmy ustalić imię i nazwisko zmarłej kobiety (znamy tylko inicjały: M.M.), dotrzeć do jej rodziny. Bezskutecznie. Dyrekcja Szpitala im. Kopernika i lekarze odmawiają podania takich informacji. Zasłaniają się tajemnicą lekarską i ustawą o ochronie danych osobowych.

Doktor Elżbieta Jaszczuk z Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii, która ratowała kobietę, nadal uważa, że pyralgina (zakazana m.in. w USA, Szwecji i Wielkiej Brytanii) to świetne lekarstwo.

- Pyralgina to dobry lek. Akurat u tej pacjentki spowodował uczulenie i zgon - mówi dr Elżbieta Jaszczuk.

- Zgłosiła pani ten przypadek do urzędu rejestracji leków?

- Nie. Opisaliśmy go w "Przeglądzie Lekarskim".

- Dlaczego nie powiadomiła pani urzędu?

- Gdybyśmy chcieli zgłaszać wszystkie przypadki uczuleń, to nic innego byśmy nie robili. Pyralgina ma pewne wady, ale wiele leków ma wady i są stosowane.

Czynnik ryzyka

Sekcja zwłok wykazała m.in. niedokrwienie płuc, przekrwienie nerek i obrzęk mózgu. Za przyczynę śmierci pacjentki lekarze uznali wstrząs anafilaktyczny, wywołany przez pyralginę. Taki wstrząs jest jak ukąszenie węża - zagraża życiu. Częściej występuje u alergików. Zmarła w Łodzi kobieta cierpiała na astmę oskrzelową. - To dodatkowy czynnik ryzyka - przyznaje prof. Witold Gumułka z Akademii Medycznej w Warszawie.

Pewnie kobieta żyłaby do dziś, gdyby pyralgina była sprzedawana na receptę.

- W Komisji Rejestracji Leków głosowałem za tym, aby pyralgina była na receptę - mówi prof. Tadeusz Chruściel, ekspert Naczelnej Izby Lekarskiej. - Zostałem przegłosowany. Nie mieliśmy żadnego zgłoszonego przypadku śmierci pacjenta po zażyciu pyralginy. Obecnie producenci mają obowiązek zgłaszania działań ubocznych leków, ale nie obwarowany żadnymi sankcjami. Prawda jest taka, że lekarz nie ma czasu na wypełnianie papierów. Dla niego to czynność administracyjna.

Cicha śmierć

- Osobiście znam przypadki wstrząsu po metamizolu, które nikomu nie zostały zgłoszone - mówi prof. Witold Gumułka z Akademii Medycznej w Warszawie. - Sam namawiałem lekarza, aby je zgłosił. Bezskutecznie. Na szczęście nie były to przypadki śmiertelne.

Uczuleni na pyralginę

- U mnie leczy się ponad 20 pacjentów uczulonych na leki, ponad połowa z nich uczulona jest na pyralginę - mówi prof. dr hab. Michał Kurek z Zakładu Alergologii Pomorskiej Akademii Medycznej. - Jestem do tego leku przywiązany, ale są ludzie, którym nie wolno go podawać. Objawy są rozmaite - od ostrej pokrzywki i obrzęku twarzy aż do utraty świadomości, zatrzymania oddechu i akcji serca. Proponuję nad pyralginą nie odprawiać egzorcyzmów, tylko nad poziomem naszej kultury medycznej. Informacja na lekach powinna być wyraźna. To powinno być ostrzeżenie podobne do tego na paczkach papierosów.

W ulotce informacyjnej dołączonej do lekarstwa Polpharma nie przestrzega astmatyków przed zażywaniem pyralginy. "Metamizol może powodować wstrząs, szczególnie po podaniu dożylnym" - czytamy w ulotce. O tym, że może być to wstrząs ze skutkiem śmiertelnym - ani słowa.

Nic nie wiedzą

Szefowie Polpharmy twierdzą, że o przypadku śmierci pacjentki z Łodzi dowiedzieli się od... dziennikarza "Super Expressu". Zapewniają, że astmatykom pyralgina nie szkodzi. "Wstrząs anafilaktyczny może wystąpić u pacjentów po zażyciu praktycznie każdego leku, w tym np. witamin, a także substancji spożywczych" - czytamy w oświadczeniu Polpharmy nadesłanym do redakcji "Super Expressu".

- My nic nie wiemy o tej kobiecie, nie wiemy, jakie inne leki brała - mówi Izabela Słowik, dyr. ds. medycznych Polpharmy. - Wstrząsów anafilaktycznych nie badaliśmy. Nie otrzymaliśmy nigdy żadnej informacji o przypadkach śmiertelnych po zażyciu pyralginy.

Te specyfiki mogą szkodzić

Pyrahexal, przeciwbólowy, przeciwgorączkowy, zawiera metamizol, może uszkadzać szpik kostny, wątrobę, nerki, powodować wstrząs

Gardan P , przeciwbólowy, jw.

Metindol, przeciwgorączkowy, przeciwbólowy, przeciw obrzękom, może wywoływać zaburzenia psychiczne - lęk, bezsenność, krwawienia z nosa i pochwy, zaburzenia rytmu serca, krwawienia z błony śluzowej jelit, żółtaczkę, zaburzenia w funkcji nerek

Voltaren, leczenie bólu i opuchnięć w chorobach reumatycznych, może powodować zaburzenia wzroku, krwawienia z dróg trawiennych, zaburzenia w czynnościach wątroby, żółtaczkę, zapalenie i martwicę nerek

Majamil, jw.

Diclofenac, jw.

Viagra, przeciw impotencji, może wywoływać zawały serca, zaburzenia widzenia

Butapirazol, przeciwzapalny, przeciwbólowy może powodować krwawienia z błony śluzowej żołądka, anemię aplastyczną (niedobór wszelkich ciałek krwi), zapalenie nerek, trzustki, zaburzenia w czynności tarczycy

Pyramidon, przeciwbólowy, przeciwskurczowy, przeciwgorączkowy może uszkadzać szpik kostny, powodować martwicę brodawek nerkowych

Te zostały wycofane

Tabletki z krzyżykiem, przeciwbólowe, zawierały fenacetynę, powodowały zatrucia, niewydolność nerek, uszkodzenia szpiku

Vioxx, przeciwbólowy, przeciwzapalny wywoływał zawały serca

Lipobay, przeciwcholesterolowy, degenerował mięśnie, zmarło ok. 100 pacjentów

Manoplax, przeciw zawałom serca, powodował zgony

Clioquino, przeciw padaczce, wzmagał napady padaczkowe u pacjentów cierpiących na tę chorobę.

Thalidomid, środek uspokajający, przepisywany kobietom w ciąży, spowodował, że ponad 10 tysięcy noworodków urodziło się bez rąk lub nóg

Roxiam, leczenie schizofrenii, wywoływał ciężką chorobę krwi - anemię aplastyczną