Kościół szpitalny w Cmolasie i jego tajemnicza historia

Podkarpacki Wojewódzki Konserwator Zabytków w Przemyślu w 2021 roku zamieścił pewną ciekawostkę o samym Cmolasie „Skąd pochodzi tak nietypowa nazwa - Cmolas? Na tych terenach mieszkali Lasowiacy – leśni ludzie – którzy zajmowali się wypalaniem lasów. Nazywano ich smolarzami lub cmolarzami ponieważ ćmiły ich ogniska. I prawdopodobnie od tego wzięła się nazwa miejscowości”-czytamy. O samym zabytkowym Kościele filialnym (dawny szpitalny) Przemienienia Pańskiego w Cmolasie szeroko możemy przeczytać na stronach Szlaku Architektury Drewnianej 2014-2020.  Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Cmolasie erygowana została w 1422 r. Kościół pw. Przemienienia Pańskiego został zbudowany w latach 1646–1648. Wieża pochodzi z 1674 r. Podanie ludowe głosi, że 6 sierpnia 1585 r. trzynastoletni syn szlachcica Wojciecha Borowiusza, wracając ze szkoły parafialnej, dostąpił objawienia. Spośród obłoków ukazał mu się Jezus z otwartymi ramionami w otoczeniu wszystkich świętych. Po latach Borowiusz na miejscu objawienia postawił kaplicę i nieopodal niej szpital. W 1646 r. powstał kościół pw. Przemienienia Pańskiego, który nazwano szpitalnym. W ołtarzu głównym umieszczono obraz ufundowany przez ks. Borowiusza przedstawiający przemienienie na górze Tabor. Po zajęciu Galicji przez Austriaków szpital przykościelny został zlikwidowany. Budowla jest orientowana, konstrukcji zrębowej z dostawioną od zachodu wieżą. Ściany pokryto gontem, wieżę i soboty oszalowano deskami w pionie. Do prezbiterium dostawiona jest zakrystia od strony północnej. Na kalenicy wieżyczka sygnaturkowa. We wnętrzu ściany i strop pokryte są polichromią figuralno-ornamentalną z iluzjonistycznymi podziałami architektonicznymi z ok. 1735 r. Po wzniesieniu w Cmolasie nowej świątyni w 1972 r. przeniesiono do niej cudowny obraz, a w kościółku szpitalnym pozostała jego kopia. Cudowny obraz powstał w połowie XVII w. Ukazuje przemienienie Pańskie na górze Tabor. W 1735 r. książę Paweł Sanguszko ufundował dla obrazu srebrne sukienki. Nie pasowały one do postaci Jezusa, dlatego obraz przemalowano. W 1748 r. został uznany za obraz łaskami słynący. W 1972 r. przeprowadzona została konserwacja, w wyniku której przywrócono obrazowi pierwotny wygląd. W 1992 r. odsłonięto dawną polichromię.Kościółek przeniesiono w 1992 r. na miejsce dawnego kościoła parafialnego, który został przekazany do Poręb Dymarskich w 1979 r. – czytamy. Warto odwiedzić to urokliwe miejsce w okolicach Kolbuszowej na Podkarpaciu. Na pewno chodząc na teren parafii poczujemy historię tego niezwykłego miejsca.