Na tropie bezludnej wyspy

Robinson od dzieciństwa marzył o morskich podróżach pełnych niezwykłych przygód. Jednak rodzice nie pozwalali mu na realizację tych planów, bowiem dwoje jego starszych braci zabrało morze.

Przypadek sprawił, że kolega zaproponował Robinsonowi pracę majtka na statku swojego ojca. Robinson wyruszył na wyprawę, jednak statek zatonął. Crusoe wraz z załogą wrócili na szalupach do Londynu.

Jednak nie zrezygnował ze swojej pasji. Udał się na kolejną wyprawę. Spotkało go wiele przygód, m.in. przez dwa lata był niewolnikiem. W końcu osiadł na San Salwadorze, gdzie założył własną plantację. Wyruszył statkiem w kolejną podróż, by przywieźć sobie niewolników. Niestety, zły los znowu go prześladował. Wielka burza zniszczyła jego statek. Jako jedyny ocalony znalazł się na bezludnej wyspie. Nawet nie przypuszczał, że spędzi na niej aż 28 lat!

Czyżby niewielki plagiat?

W książce nie pada nazwa wyspy, na którą trafił Robinson. Czy zatem wyspa ta istniała?

Za życia autora książki, Daniela Defoe, kursowało wiele historii o rozbitkach. Między innymi opowieść o szkockim żeglarzu Alexandrze Selkirku (1676-1721). Podobno spędził cztery lata i cztery miesiące zupełnie sam na wyspie Mas a Tierra. Podczas tego pobytu zupełnie zdziwaczał, do tego zapomniał ojczystego języka.

Został uratowany przez ekspedycję Woodesa Rogersa w 1709 r. Podobno ujrzał on Selkirka ubranego w kozie skóry. Cierpko zauważył, że wyglądał bardziej dziko niż ich pierwotne właścicielki. Rogers opublikował wspomnienia z tej ekspedycji w 1712 r. Siedem lat później Defoe wydał "Przypadki Robinsona Crusoe". Z całą pewnością wcześniej czytał książkę Rogersa. Podobieństwa losów Robinsona do Selkirka są oczywiste. Tyle że Defoe nie podał żadnych nazw, które mogłyby pokazać, gdzie wylądował Crusoe.

Wyspa Mas a Tierra, ta, na której wylądował Selkirk, należy dziś do Chile. Rząd tego kraju w 1966 r. zmienił nazwę wyspy na Wyspę Robinsona Crusoe. Niedawno badacze na wyspie odkryli czubek wykonanego z brązu cyrkla przenośnego do nawigacji, właśnie z czasów Selkirka. A o samym Selkirku nie zapomniano. Sąsiednia wyspa nosi nazwę Alejandro Selkirk.

Turyści szukają wraku

Wyspa Robinsona Crusoe jest częścią archipelagu Juan Fernandez na południowym Pacyfiku. Poza tymi dwoma wyspami archipelag tworzy jeszcze najmniejsza Santa Clara. Archipelag znajduje się 674 kilometry na zachód od wybrzeży Ameryki Południowej.

A sama Wyspa Robinsona Crusoe jest typową wyspą wulkaniczną. Jej powierzchnia wynosi zaledwie 93 kilometry kw. Najwyższa góra, El Yungue (Kowadło), wznosi się na wysokość 916 metrów. Znajduje się tam wiele rzadkich gatunków flory i fauny. Z 87 rodzajów roślin 16 to takie, których nie można spotkać nigdzie indziej na świecie. Dlatego obecnie wyspa jest parkiem narodowym i rezerwatem biosfery UNESCO.

Dziś wyspa nie jest już bezludna. Zamieszkuje ją 500-600 mieszkańców, głównie w wiosce San Juan Bautista. Ich głównym zajęciem jest handel homarami, a także wynajem pokoi czy pojazdów dla przybywających tu turystów. Jednak wbrew pozorom to nie sława Robinsona jest głównym wabikiem. Jest nią... wrak niemieckiego krążownika "Dresden", który został zatopiony w czasie I wojny światowej. To prawdziwy raj dla miłośników nurkowania.

Przeżył najazd kanibali

Znawcy twórczości Defoe twierdzą jednak, że choć prototypem Robinsona był szkocki żeglarz, to opis wyspy w książce bardziej przypomina wyspę Tobago, znajdującą się niedaleko ujścia rzeki Orinoko. Leży ona na wschód od wyspy Trynidad, z którą tworzy jedno państwo. Ma 303 kilometry kw. i 56 tys. mieszkańców.

A co się stało z Robinsonem? Na wyspie odkrył wiele gatunków owoców i roślin, przeżył najazd kanibali, uratował dzikusa imieniem Piętaszek. Na wyspę trafił też pewien Hiszpan. Gdy ludność wyspy znacznie wzrosła, Robinson został ich przywódcą. Zbudowano łódź, dzięki której Robinson powrócił do Anglii i dożył późnej starości, mieszkając w rodowym zamku.

Syn rzeźnika zmienił sobie nazwisko

Prawdziwe nazwisko angielskiego pisarza Daniela Defoe (1660-1731) brzmiało Foe. Był synem rzeźnika. "De" do nazwiska dodał sobie, żeby brzmiało bardziej arystokratycznie. Zanim zasłynął jako pisarz, uprawiał dziennikarstwo polityczne. Za szydzenie z rządzących konserwatystów skazano go na trzydniowe przykucie do pręgierza. Po tym upokorzeniu pisarz został agentem angielskiego wywiadu.