Adrian Zandberg: Ile jest warta praca?

Ile lekcji musi przeprowadzić nauczycielka, żeby zarobić 65 tysięcy złotych? Ile godzin musi spędzić policjant na patrolu? Pielęgniarka na oddziale? Dla pracowników budżetówki, którzy od lat nie dostali podwyżki, ta historia to jak splunięcie w twarz. Oburza zwłaszcza uzasadnienie: „menedżerom w banku trzeba dobrze płacić, bo to odpowiedzialna praca”. A czy praca pielęgniarki albo nauczyciela nie jest odpowiedzialna?

Przez lata Polacy kupowali bajkę, że każdy ma tyle, ile wypracuje. Ale to nie jest prawda. Bo ktoś ostatecznie wycenia, ile warta jest praca. Ktoś zdecydował, że obsługa pana Glapińskiego jest kilkadziesiąt razy cenniejsza niż uczenie dzieci. Czy prezes zna się na swoim fachu kilkaset razy lepiej od szeregowego pracownika? A może jest kilkaset razy wydajniejszy? Nie. Ale to on decyduje o płacach.

Różnice w płacach są naturalne. Ale nie takie! Dziś urosły do absurdalnych rozmiarów i nie da się ich wytłumaczyć. Dorobiliśmy się kasty, która zagarnia olbrzymie pieniądze, przeskakując z jednej lukratywnej posady na drugą. Ci ludzie niczym nie ryzykują, często nie mają żadnych szczególnych umiejętności. Świetnie radzą sobie za to z dbaniem o koneksje. Pomiędzy spółkami Skarbu Państwa, polityką i prywatnymi firmami non stop kręcą się obrotowe drzwi.

Pamiętacie Państwo komedię „Poszukiwany, poszukiwana”? Cała Polska śmiała się z faceta, który na niczym się nie znał, ale był „z zawodu dyrektorem”. Czy dziś jest inaczej? Spółki Skarbu Państwa obsadza się z polecenia. Na taśmach z KNF usłyszeliśmy, że nie inaczej jest w firmach prywatnych. Wielki biznes żyje blisko z rządzącymi, bo liczą się wpływy.

Na szczycie tej drabiny zasiadają prezesi. To oni zabierają sobie coraz większy kawałek ciastka. A im więcej zagarniają, tym mniej zostaje dla reszty. Od lat zarobki zwykłych pracowników rosną wolniej niż wydajność pracy. Wiecznie nie ma pieniędzy na podwyżki, na ochronę zdrowia, na godne płace dla nauczycieli. Na milionowe uposażenia menedżerów pieniądze dziwnym trafem zawsze są.

Na rosnące apetyty prezesów i ich świty trzeba w końcu nałożyć uzdę. Parę lat temu, kiedy Razem zaproponowała obłożenie tej kasty wyższym podatkiem, media rzuciły się nam do gardła. Usłyszeliśmy, że wielkie pieniądze otrzymują tylko ludzie kompetentni. I że tego kwiatu narodu nie wolno opodatkować, bo ciężko zapracował na swoje miliony. Panu Glapińskiemu należą się podziękowania – pokazał, ile wspólnego z prawdą mają opowieści o „wybitnie kompetentnych elitach”. Teraz czas na poważną rozmowę o sprawiedliwych pensjach i uczciwych podatkach.