Coraz częściej dochodzi do zatruć grzybami jadalnymi. Sanepid alarmuje i ostrzega. Tego absolutnie nie rób po grzybobraniu

• Sanepid ostrzega: coraz częściej dochodzi do zatruć grzybami jadalnymi, a nie tylko trującymi!
• Dowiedz się, jakie błędy podczas grzybobrania i przygotowywania grzybów mogą prowadzić do zatrucia.
• Sprawdź najważniejsze zasady bezpiecznego zbierania, przechowywania i gotowania grzybów, by uniknąć problemów zdrowotnych.
• Poznaj objawy zatrucia grzybami i dowiedz się, jak postępować w przypadku podejrzenia zatrucia, aby chronić siebie i bliskich!

Coraz częściej dochodzi do zatruć grzybami jadalnymi

Sezon na grzyby 2025 w polskich lasach wystartował. Deszczowa pogoda i dosyć ciepłe dni sprzyjają wysypowi grzybów. Zbliża się weekend i wiele osób szykuje się na grzybobranie. Oczywiście zbieranie grzybów to wspaniałe hobby, ale wymaga wiedzy i ostrożności, gdyż w polskich lasach oprócz pysznych jadalnych grzybów, rosną też te trujące. Niektóre trujące grzyby są bardzo podobne do jadalnych, dlatego trzeba zachować szczególną ostrożność. Jednak jak się okazuje, zatrucie mogą spowodować również grzyby jadalne. Informację o tym podał sanepid, który ostrzega grzybiarzy i instruuje, jak prawidłowo postępować podczas grzybobrania, aby nie zaszkodzić sobie ani bliskim. Otóż wszystkie grzyby, które trafią na nasz talerz, muszą być umiejętnie i odpowiednio zebrane, transportowane, przechowywane i przygotowane.

Sanepid ostrzega grzybiarzy i instruuje jak postępować, aby się nie zatruć

Do zatrucia grzybami jadalnymi dochodzi częściej niż do zatruć grzybami niejadalnymi czy trującymi. Wynika to przede wszystkim z błędów, jakie popełniają amatorzy grzybobrania. W związku z tym Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna wydała komunikat dla grzybiarzy, w którym zawarła szczegółową instrukcję, jak bezpiecznie i prawidłowo zbierać, przechowywać i przygotowywać dania z grzybów jadalnych, aby się nimi nie zatruć. Należy przestrzegać poniższych zasad:

1. Nigdy nie zbieraj bardzo młodych lub bardzo starych, wyrośniętych grzybów. Według danych Państwowej Inspekcji Sanitarnej "nieswoiste zatrucia mogą się zdarzyć po spożyciu grzybów jadalnych, gdy będą one przejrzałe, zepsute, stare". Niektóre charakterystyczne cechy gatunku mogły jeszcze się nie wykształcić. W takim przypadku bardzo łatwo o pomyłkę, a ryzyko nierozpoznania grzyba niejadalnego lub trującego wzrasta.
2. Zbieraj grzyby do koszyków lub pojemników przepuszczających powietrze. Nie używaj foliowych reklamówek – grzyby szybko się w nich psują, co grozi zatruciem.
3. Nie przechowuj długo grzybów, gdyż bardzo szybko się psują - wytrzymają w lodówce nie więcej niż jeden dzień.
4. Nigdy nie zbieraj grzybów, które rosną w rowach, na skraju lasu oraz w okolicach skupisk odpadów, ponieważ grzyby wchłaniają ze swego otoczenia metale ciężkie i inne zanieczyszczenia.
5. Nie należy spożywać grzybów na surowo – może to wywoływać dolegliwości trawienne i zatrucia. Pamiętaj, aby odpowiednio przyrządzić grzyby!
6. Pamiętaj, że niektóre rodzaje grzybów mogą powodować zatrucia w połączeniu z alkoholem
7. Jedzenie grzybów, szczególne leśnych, jest niewskazane dla małych dzieci oraz osób cierpiących na zaburzenia układu pokarmowego.
8. Nie należy spożywać grzybów w zbyt dużych ilościach, ponieważ są ciężkostrawne. Może to być również niebezpieczne ze względu na stopień skażenia owocników metalami ciężkimi, które mogą kumulować się w naszych organizmach.

Objawy zatrucia grzybami trującymi

Objawy zatrucia grzybami mogą być bardzo różne w zależności od gatunku spożytego grzyba, ilości spożytej trucizny, stanu zdrowia osoby zatrutej i czasu, jaki upłynął od spożycia. Czas wystąpienia objawów również jest kluczowy w diagnozie i rokowaniach. Ogólnie, można wyróżnić kilka głównych grup objawów.

Objawy wczesne (występujące w ciągu 30 minut do 6 godzin po spożyciu):

Dolegliwości żołądkowo-jelitowe:

• Nudności
• Wymioty
• Bóle brzucha (często silne, skurczowe)
• Biegunka (często wodnista, obfita)

Objawy neurologiczne:

• Pocenie się
• Łzawienie
• Ślinotok
• Zaburzenia widzenia (zamglone widzenie, zwężenie źrenic)
• Zawroty głowy
• Osłabienie

Grzyby powodujące te objawy: Niektóre gatunki lejkówek (Clitocybe), strzępiaków (Inocybe) (zawierają muskarynę), niektóre borowiki (np. borowik szatański), gąska tygrysia (Tricholoma pardinum).

Objawy opóźnione (występujące po 6 godzinach, a nawet po 12-24 godzinach po spożyciu):

Zatrucie amatoksynami (muchomor sromotnikowy, muchomor jadowity):

1. Faza I (12-24 godziny): Okres pozornej poprawy. Dolegliwości żołądkowo-jelitowe ustępują.
2. Faza II (24-72 godziny): Uszkodzenie wątroby i nerek. Żółtaczka, bóle brzucha, powiększenie wątroby, skaza krwotoczna, spadek ciśnienia krwi, oliguria (zmniejszone wydalanie moczu), encefalopatia wątrobowa (zaburzenia świadomości, senność, śpiączka).
3. Faza III (po 72 godzinach): Niewydolność wątroby i nerek, która może prowadzić do śmierci.

Zatrucie orellaniną (zasłonaki, np. zasłonak rudawy). Objawy pojawiają się po 3-14 dniach (bardzo długi okres utajenia).

Bóle głowy, bóle mięśni, nudności, wymioty, bóle brzucha, silne pragnienie, częste oddawanie moczu, a następnie niewydolność nerek.

Zatrucie gyromitryną (piestrzenica kasztanowata). Objawy pojawiają się po 6-12 godzinach.

Nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, bóle głowy, zawroty głowy, osłabienie, duszność, sinica, drgawki, uszkodzenie wątroby i nerek.

Co robić w przypadku podejrzenia zatrucia grzybami?

Jeśli podejrzewasz, że spożyłeś trującego grzyba lub po jego spożyciu pojawiły się niepokojące dolegliwości to:

1. Natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub wezwij pogotowie ratunkowe (tel. 112 lub 999).
2. Zachowaj resztki spożytych grzybów (wraz z wymiocinami), aby umożliwić identyfikację gatunku.
3. Spróbuj ustalić, jakie grzyby zostały spożyte (jeśli to możliwe).
4. Nie wywołuj wymiotów, jeśli osoba zatruta jest nieprzytomna lub ma drgawki.
5. Nie podawaj alkoholu.
6. Zabierz ze sobą na pogotowie wszystkie informacje dotyczące spożytych grzybów (np. gdzie zostały zebrane, jak wyglądały).