- W najbliższą sobotę przestawiamy zegarki na czas zimowy, zyskując dodatkową godzinę snu, co budzi dyskusje o zasadności zmian czasu.
- Zmiana czasu, choć ma korzenie historyczne, wpływa na nasz rytm dobowy, potencjalnie powodując chwilowe zaburzenia snu, koncentracji i nastroju.
- Aby łagodnie przejść przez zmianę, stopniowo przesuwaj godziny snu, dbaj o poranną ekspozycję na światło i utrzymuj regularność dobową.
- Dowiedz się, jak przygotować organizm na zmianę czasu i uniknąć negatywnych skutków dla zdrowia i samopoczucia!
Zmiana czasu na zimowy. Już w sobotę przestawiamy zegarki
Zmiana czasu to wyjątkowo nośny temat w Polsce. Już od kilku lat coraz głośniej mówi się o jej likwidacji. Zmiana czasu w swoim założeniu miała pomóc w oszczędzeniu prądu i efektywniejsze wykorzystanie światła dziennego. W nowoczesnym świecie założenie to przestaje mieć sens stąd też postulaty o zaprzestanie przestawiania zegarków. Niewiele osób wie, że idea zmiany czasu jest bardzo stara i sięga już XVII wieku. W praktyce po raz pierwszy została wprowadzona w Niemczech po I wojnie światowej. Co ciekawe, już starożytni Rzymianie stosowali różnej długości system godzinowy dopasowany do pory roku. W Polsce zmiana pierwszy raz została wdrożona w 1919 roku, a następnie w latach 1946–1949, a następnie w latach 1957–1964. Czas zmienia się nie tylko w Polsce, czy Europie. Podobne systemy obowiązują także w niektórych krajach Azji, Chile, a także w Afryce.
Jesienią zmieniamy czas na zimowy. Oznacza to, że w nocy cofamy zegarki o jedną godzinę. Ustawowo robi się to "cofając" czas z godziny 3:00 na 2:00. W efekcie otrzymujemy "dodatkową" godzinę snu. W 2025 roku zmienimy czas na zimowy już w najbliższy weekend z soboty, 25 października na niedzielę, 26 października.
Jak przygotować się na zmianę czasu?
Nasz organizm kieruje się własnymi rytmami dobowymi (tzw. rytm okołodobowy) określanymi m.in. przez hormon melatoninę oraz ekspozycję na światło. Przesunięcie zegarka powoduje, że te wewnętrzne rytmy i „zewnętrzny czas” przez chwilę są niesynchronizowane. W badaniach wykazano, że takie przesunięcie może powodować chwilowe zaburzenia snu, trudniej zasypiać, budzić się możemy bardziej zmęczeni, co wpływa na koncentrację, nastrój i odporność. Może wzrosnąć ryzyko wystąpienia dolegliwości układu krążenia, ponieważ organizm doświadcza krótkiego okresu „dyskomfortu rytmicznego”. Zmiana godziny może również wpływać na nasz nastrój - część osób doświadcza obniżenia samopoczucia, co może być związane z mniejszą ilością światła dziennego i przesunięciem rytmu biologicznego.
Jak się przygotować do zmiany czasu
Stopniowe przesuwanie godziny snu
Już kilka dni przed zmianą czasu warto zacząć chodzić spać i wstawać około 15-30 minut wcześniej lub później w zależności od zmiany. Dzięki temu organizm ma szansę „oswoić” się z nadchodzącą zmianą i łatwiej się przestawić.
Dbaj o poranną ekspozycję na światło
Z dniem zmiany czasu może zmienić się pora wschodu słońca. Warto więc rano po przebudzeniu spędzić chwilę na świetle dziennym lub przy dobrze oświetlonym oknie. Światło rano pomaga zsynchronizować nasz rytm dobowy.
Utrzymuj regularność snu i rytmu dnia
Niezależnie od zmiany czasu, kluczowe jest zachowanie stałych godzin snu i budzenia - także w weekendy. Unikaj drastycznych przesunięć, bo to dodatkowo może „wytrącić” organizm z równowagi.
Zwróć uwagę na wieczorne nawyki
Przed snem ograniczaj aktywność przy ekranach, mocną kawę i alkohol - te czynniki mogą utrudniać zasypianie i pogłębiać uczucie „rozregulowania” wskutek przesunięcia czasu.
Aktywność fizyczna i zdrowe posiłki
Ruch w ciągu dnia pomaga wyregulować rytm snu-czuwania. Dobre nawyki żywieniowe (nie jeść zbyt późno, lekkostrawna kolacja) również sprzyjają płynnemu przejściu.
Podcasty
Playlisty tematyczne
