Wideo
Pogoda
Quizy
Poza schorzeniami, które dotyczą obu płci, są takie, które dotykają wyłącznie panów, np. choroby jąder i prostaty, oraz choroby typowo kobiece, np. choroby piersi, narządów rodnych. Zalecana częstotliwość badań jest inna u kobiet w wieku rozrodczym, inna w okresie menopauzy i po niej.
Kobiety
- samobadanie piersi - raz w miesiącu,
- mammografia - raz na 1-2 lata, USG piersi we wskazanych przypadkach,
- morfologia, OB, poziom cukru, lipidogram - raz na rok,
- badanie moczu - raz na rok,
- EKG - raz w roku,
- RTG płuc - wg wskazań lekarza,
- kolonoskopia - raz na 3 lata,
- badanie ginekologiczne, cytologia, USG przezpochwowe - raz na rok,
- USG jamy brzusznej - co 3-5 lat,
- badanie na obecność krwi w kale - raz w roku,
- badanie poziomu elektrolitów - co 3 lata,
- badanie hormonów tarczycy - raz na rok,
- densytometria - co 2-3 lata.
Mężczyźni
- samobadanie jąder - raz w miesiącu,
- badanie jader przez lekarza - co 2 lata,
- morfologia, OB, poziom cukru, lipidogram - raz na rok,
- badanie moczu - raz na rok,
- EKG - raz w roku,
- RTG - wg wskazań lekarza
- badanie prostaty per rectum i oznaczenie poziomu PSA - raz w roku,
- badanie krwi w kale - raz na rok,
- badanie poziomu elektrolitów i stężenia męskich hormonów płciowych we krwi - co 3 lata,
- USG jamy brzusznej - raz na rok,
- densytometria - co 3-5 lat,
- badanie hormonów tarczycy - raz na 1-2 lata.
Jak interpretować wyniki badań
Po wykonaniu badań porównujemy wyniki z normami podanymi przez laboratorium.
Najczęściej wyniki nieprawidłowe są zaznaczane na opisie. Warto pokazać je lekarzowi, który prawidłowo je oceni. Podstawowymi badaniami kontrolnymi są morfologia i badanie moczu. Osoby po ukończeniu 50. roku życia badają również:
Poziom elektrolitów
Do najważniejszych elektrolitów naszego organizmu zaliczamy: sód, potas, wapń oraz magnez.
Normy:
? Sód: 135-145 mmol/l, wzrost stężenia jest spowodowany odwodnieniem, niewydolnością nerek, marskością wątroby, wartości obniżone występują w chorobach nerek.
? Potas: 3,8-5,3 mmol/l, wartości podwyższone świadczą o niewydolności nerek, niedoczynności kory nadnerczy, niewyrównanej cukrzycy, wartości obniżone występują np. u chorych po operacjach.
? Wapń: 2,25-2,65 nmol/l, podwyższony poziom występuje przy nadczynności tarczycy, niektórych nowotworach, obniżony - przy niedoczynności przytarczyc, niedoborze wit. D, zaburzeniach wchłaniania, zapaleniu trzustki, niektórych nowotworach.
? Magnez: 0,8-1,2 nmol/l, poniżej normy świadczy o zaburzeniach hormonalnych, nadużywaniu alkoholu i kawy, cukrzycy, chorobach kości, powyżej normy pojawia się przy niewydolności nerek i zaburzeniach hormonalnych.
Poziom PSA (mężczyźni)
Badanie określa poziom stężenia swoistego antygenu sterczowego. Normy zależą od wieku - do 50. roku życia: mniej niż 3,4 ng/ml, do 60. roku życia: mniej niż 4 ng/ml. Podwyższone PSA może oznaczać m.in. łagodny rozrost stercza, stany zapalne, a nawet nowotwór prostaty. Szacuje się, że połowa mężczyzn z podwyższonym PSA jest zdrowa.
Jak się przygotować:
Wykonuje się je na podstawie pobranej niewielkiej ilości krwi, nie trzeba być na czczo. Dwa dni przed badaniem należy zachować wstrzemięźliwość seksualną i zrezygnować z długotrwałego wysiłku.
Badanie obecności krwi w kale
Podstawowe badanie w kierunku raka jelita grubego. Kał do badania pobiera się bez użycia środków przeczyszczających, nie wolno pobierać go z muszli klozetowej. Dostępne są testy do wykonania przez pacjenta w domu, wystarczy postępować zgodnie z załączoną instrukcją producenta. Kupujemy je bez recepty w aptece.
Jak się przygotować:
Przez trzy dni należy stosować dietę bezmięsną oraz zrezygnować z zielonych jarzyn, rzepy i chrzanu, nie wolno przyjmować aspiryny, witaminy C, żelaza i innych preparatów zawierających te składniki.
Kolonoskopia
Ocenia błonę śluzową jelita grubego. Jeżeli lekarz podczas badania zauważa podejrzaną zmianę, może wykonać biopsję, którą przesyła do badania histopatologicznego.
Jak się przygotować:
Przed badaniem jelito grube musi być dokładnie oczyszczone ze stolca. Przygotowanie polega na spożywaniu preparatów rozpuszczalnych w wodzie oczyszczających jelito (np. Fortrans), diecie płynnej, zażywaniu leków przeczyszczających i wykonywaniu doodbytniczych wlewów oczyszczających jelito.
W dniu badania nie należy przyjmować jakichkolwiek posiłków, wodę można pić do 6 godzin przed badaniem.
Po wykonaniu badań porównujemy wyniki z normami podanymi przez laboratorium.
Najczęściej wyniki nieprawidłowe są zaznaczane na opisie. Warto pokazać je lekarzowi, który prawidłowo je oceni. Podstawowymi badaniami kontrolnymi są morfologia i badanie moczu. Osoby po ukończeniu 50. roku życia badają również:
Poziom elektrolitów
Do najważniejszych elektrolitów naszego organizmu zaliczamy: sód, potas, wapń oraz magnez.
Normy:
- Sód: 135-145 mmol/l, wzrost stężenia jest spowodowany odwodnieniem, niewydolnością nerek, marskością wątroby, wartości obniżone występują w chorobach nerek.
- Potas: 3,8-5,3 mmol/l, wartości podwyższone świadczą o niewydolności nerek, niedoczynności kory nadnerczy, niewyrównanej cukrzycy, wartości obniżone występują np. u chorych po operacjach.
- Wapń: 2,25-2,65 nmol/l, podwyższony poziom występuje przy nadczynności tarczycy, niektórych nowotworach, obniżony - przy niedoczynności przytarczyc, niedoborze wit. D, zaburzeniach wchłaniania, zapaleniu trzustki, niektórych nowotworach.
- Magnez: 0,8-1,2 nmol/l, poniżej normy świadczy o zaburzeniach hormonalnych, nadużywaniu alkoholu i kawy, cukrzycy, chorobach kości, powyżej normy pojawia się przy niewydolności nerek i zaburzeniach hormonalnych.
Poziom PSA (mężczyźni)
Badanie określa poziom stężenia swoistego antygenu sterczowego. Normy zależą od wieku - do 50. roku życia: mniej niż 3,4 ng/ml, do 60. roku życia: mniej niż 4 ng/ml. Podwyższone PSA może oznaczać m.in. łagodny rozrost stercza, stany zapalne, a nawet nowotwór prostaty. Szacuje się, że połowa mężczyzn z podwyższonym PSA jest zdrowa.
Jak się przygotować:
Wykonuje się je na podstawie pobranej niewielkiej ilości krwi, nie trzeba być na czczo. Dwa dni przed badaniem należy zachować wstrzemięźliwość seksualną i zrezygnować z długotrwałego wysiłku.
Badanie obecności krwi w kale
Podstawowe badanie w kierunku raka jelita grubego. Kał do badania pobiera się bez użycia środków przeczyszczających, nie wolno pobierać go z muszli klozetowej. Dostępne są testy do wykonania przez pacjenta w domu, wystarczy postępować zgodnie z załączoną instrukcją producenta. Kupujemy je bez recepty w aptece.
Jak się przygotować:
Przez trzy dni należy stosować dietę bezmięsną oraz zrezygnować z zielonych jarzyn, rzepy i chrzanu, nie wolno przyjmować aspiryny, witaminy C, żelaza i innych preparatów zawierających te składniki.
Kolonoskopia
Ocenia błonę śluzową jelita grubego. Jeżeli lekarz podczas badania zauważa podejrzaną zmianę, może wykonać biopsję, którą przesyła do badania histopatologicznego.
Jak się przygotować:
Przed badaniem jelito grube musi być dokładnie oczyszczone ze stolca. Przygotowanie polega na spożywaniu preparatów rozpuszczalnych w wodzie oczyszczających jelito (np. Fortrans), diecie płynnej, zażywaniu leków przeczyszczających i wykonywaniu doodbytniczych wlewów oczyszczających jelito.
W dniu badania nie należy przyjmować jakichkolwiek posiłków, wodę można pić do 6 godzin przed badaniem.
Dr n. med. Leszek Marek Krześniak
specjalista chorób wewnętrznych
Nawet jeśli nam się wydaje, że nic nam nie dolega, warto się badać. Zawsze zaczynamy od badań podstawowych. Robimy EKG, morfologię, badamy mocz. Jeżeli człowiek pali dużo papierosów, to trzeba sprawdzić, czy płuca pracują prawidłowo. Poza badaniami krwi bardzo dużo informacji o stanie zdrowia dają badania ultrasonograficzne. Są nieinwazyjne i bezpieczne. Warto wykonać USG jamy brzusznej, które ocenia stan wielu narządów. Mężczyźni powinni robić USG gruczołu krokowego, kobiety USG piersi.
Podcasty
Playlisty tematyczne
