Kiedy rodzic nie zostawia testamentu

Adwokat Maciej Krakowiński, Kancelaria Adwokacka Krakowiński, Krakowińska, Łódź, ul. Żwirki 6, tel. 42 636-40-42, www.adwokat-lodz.eu

W tym wypadku to raczej bracia będą musieli podporządkować się skutkom wynikającym z sytuacji i przepisów prawa. Zanim dojdzie do jakichkolwiek rozliczeń między spadkobiercami, należy przeprowadzić postępowanie spadkowe. W jego wyniku postanowienie stwierdzające nabycie spadku wyda sąd, na wniosek któregokolwiek ze spadkobierców. Postępowanie spadkowe będzie zbędne, jeśli prawo do spadku zostanie poświadczone u notariusza, który wyda akt poświadczenia dziedziczenia.

Ponieważ pana ojciec zmarł niedawno, a więc po 14 lutego 2001 roku, gospodarstwo rolne, będące jego własnością, jest dziedziczone na zasadach ogólnych, a nie na podstawie przepisów szczególnych o dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Skoro nie zostawił on testamentu, zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego każdy z trzech jego synów dziedziczy 1/3 wartości gospodarstwa. Pan razem z braćmi, w wyniku nabycia spadku, zostaniecie współwłaścicielami gospodarstwa, o ile żaden z was się go nie zrzeknie w terminie sześciu miesięcy od jego otwarcia. Współwłasność ta ustanie dopiero w wyniku podziału spadku, który może być dokonany na drodze umowy lub postępowania sądowego.

Pierwszy wariant będzie możliwy, jeśli dojdzie pan do porozumienia z braćmi i wszyscy będziecie zgodni, co do sposobu dokonania działu. Skoro jednak bracia chcą sprzedać prowadzone przez pana gospodarstwo, a pan się na to nie godzi, działu spadku dokona sąd, na wniosek któregokolwiek ze spadkobierców.

Jeśli nie będzie to sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd zniesie współwłasność gospodarstwa rolnego, przez podział między współwłaścicieli. W przeciwnym wypadku przyzna gospodarstwo temu z nich, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele. Jeśli pana bracia nie zgodzą się na przyznanie gospodarstwa panu, sąd i tak je panu przyzna. W razie braku zgody przyznaje bowiem gospodarstwo współwłaścicielowi, który je prowadzi lub stale w nim pracuje.

Sprzedaż gospodarstwa, na czym tak zależy pana braciom, sąd może zarządzić tylko na wniosek wszystkich współwłaścicieli. Albo kiedy żaden z nich nie wyrazi zgody na przyznanie mu gospodarstwa. Jeśli zostanie ono przyznane jednemu współwłaścicielowi lub niektórym z nich, pozostałym będą się należały spłaty. Ich wysokość ustala się na podstawie zgodnego porozumienia współwłaścicieli. W razie jego braku, przysługujące im spłaty mogą być obniżone. Przy określaniu stopnia ich obniżenia sąd weźmie pod uwagę między innymi stan gospodarstwa rolnego oraz sytuację majątkową pana i braci. Niezależnie od obniżenia spłat, sąd może je rozłożyć na raty lub odroczyć termin ich ostatecznego uiszczania. Nie może być on jednak dłuższy niż 10 lat.

Podstawa prawna:

- Wyrok TK z dnia 31 stycznia 2001 r.,

- Art. 106, 212-221 i 1025 Kodeksu cywilnego