W walce o dziecko

- Czy prawdą jest, że coraz więcej par zgłasza się do specjalistów z problemem poczęcia dziecka?

M. R.: - W ostatnich latach obserwujemy wzrost liczby pacjentów leczących się z powodu niepłodności. Zjawisko to jest spowodowane coraz szerszym występowaniem przyczyn sprzyjających tej chorobie, ale wynika także ze wzrostu świadomości społeczeństwa. Niepłodne pary znacznie wcześniej niż kiedyś szukają pomocy u specjalisty.

W Polsce nie zostały jeszcze przeprowadzone badania, które precyzowałyby liczbę par, których dotyczy problem niepłodności. Dane szacunkowe podają, że w naszym kraju choroba ta dotyka już nawet co piątą parę w wieku rozrodczym.

- Często słyszy się krzywdzące stwierdzenia, że to partnerka jest odpowiedzialna za brak ciąży.

- Przyczyny niepłodności mogą leżeć zarówno po stronie kobiety jak i mężczyzny. Ostatnie badania Światowej Organizacji Zdrowia wykazały, że u 51% niepłodnych par, przyczyną występowania niepłodności jest czynnik męski, w głównej mierze wywołany anomaliami nasienia. Dlatego bardzo ważne jest aby w procesie leczenia niepłodności brało udział oboje partnerów.

- Kiedy powinniśmy zdecydować się na wizytę u specjalisty?

- Nie ma reguły, która dokładnie określałaby taki termin. Jest to często sprawa indywidualna dla każdej pary i zależy od wielu czynników. Z klinicznego punktu widzenia o niepłodności możemy mówić, jeśli para po roku regularnego współżycia bez stosowania antykoncepcji nie uzyskuje ciąży.

Na pewno o przyspieszeniu podjęcia decyzji o leczeniu powinny zadecydować takie czynniki jak: zdiagnozowane już problemy zdrowotne u jednego lub obojga partnerów, przebyte choroby, które mogą powodować bezpłodność i wiek kobiety powyżej 35 lat. Wówczas diagnostykę rozpoczynamy po 6 miesiącach bezowocnych starań.

- Czego możemy spodziewać się na pierwszej wizycie?

- Podczas pierwszej wizyty lekarz przeprowadza dokładny wywiad lekarski z obojgiem partnerów. Padają pytania na temat historii płodności, m.in. jak długo para stara się o dziecko, czy kobieta była już w ciąży oraz od kiedy para leczy się na niepłodność. Niezwykle cenne są również informacje na temat całej dotychczasowej historii medycznej, dlatego trzeba zabrać ze sobą wyniki badań laboratoryjnych, karty informacyjne z pobytu w szpitalu i opisy ewentualnie przebytych operacji. W czasie spotkania lekarz przeprowadzi u kobiety badanie ginekologiczne, a jeśli zajdzie taka potrzeba, także ultrasonograficzne. Mężczyzna może zostać poproszony o oddanie nasienia do badania.

Informacje zebrane podczas wywiadu pozwalają lekarzowi ocenić szansę na samoistną ciążę lub od razu właściwie ukierunkować leczenie.

- Na czy polega diagnostyka niepłodności?

- Diagnostyka jest procesem bardzo złożonym i jest uzależniona od zebranego wywiadu lekarskiego. Zwykle odbywa się w ciągu dwóch cykli miesięcznych i polega na przeprowadzeniu niezbędnych badań w celu ustalenia przyczyn niepłodności.

Do podstawowych badań mężczyzny możemy zaliczyć badanie nasienia, a u kobiety: ocenę ultrasonograficzną wzrostu pęcherzyka Graafa, badania określające rezerwę jajnikową w tym pomiar poziomu hormonu AMH, określający stan płodności pacjentki. Należy zwrócić uwagę, że proces diagnostyczny może u każdej pary przebiegać inaczej, gdyż lekarz na podstawie wyników podstawowych badań kieruje odpowiednio dalszą diagnostykę.

- Jakie są dostępne metody leczenia niepłodności?

- Większość osób zgłaszających się do lekarza nie jest niepłodna, lecz ma obniżoną w różnym stopniu zdolność do poczęcia dziecka. Leczenie ma więc na celu przywrócenie płodności.

W zależności od rodzaju i liczby zdiagnozowanych czynników powodujących niepłodność, lekarz prowadzący wraz pacjentami dobiera najlepszą metodę leczenia. Przeważnie zaczynamy od najprostszych metod jak stymulacja owulacji i inseminacja domaciczna, dopiero w dalszej kolejności korzystamy z bardziej zaawansowanych metod, takich jak in vitro, a nawet z metod operacyjnych. W chwili obecnej metody leczenia są bardzo zaawansowane i udaje się nam pomóc pacjentom nawet w bardzo skomplikowanych przypadkach. Podczas naszej codziennej pracy często widujemy pacjentów leczonych już wcześniej. W związku z tym musimy proponować bardziej zaawansowane i skuteczniejsze metody leczenia.

- Kiedy i jakie stosowane są operacyjne metody leczenia?

- Zabiegi operacyjne są wykonywane, jeśli niepłodność powodują nieprawidłowości w obrębie narządów rodnych kobiety, np. w przypadku występowania zrostów i niedrożności jajowodów, torbieli (guzów) jajników i mięśniaków macicy. W Szpitalu Gameta większość zabiegów operacyjnych wykonujemy mało inwazyjnymi metodami na drodze laparoskopowej i histeroskopowej, czyli bez pozostawienia blizny na skórze lub z blizną wielkości 5 mm. Podczas operacji dążymy do jak najmniejszych uszkodzeń operowanego organu, co jest bardzo ważne dla zachowania płodności oraz rutynowo stosujemy profilaktykę przeciwzrostową.

Dużą zaletą tych nowoczesnych metod jest minimalizacja dolegliwości bólowych w przebiegu operacyjnym i szybki powrót pacjenta do aktywności fizycznej.

- Od czego zależy wynik leczenia niepłodności, czy wszystkie pary mają taką samą szansę na rodzicielstwo?

- Wyniki leczenia mogą być zależne od wielu czynników. W dużej mierze ważne jest doświadczenie lekarza prowadzącego i wyposażenie ośrodka, w którym podejmujemy leczenie, ale także czas podjęcia leczenia i indywidualna sytuacja każdej pary. Na sukces mają też wpływ relacje leczącej się pary z lekarzem. Jeśli para zaufa specjaliście, ma znacznie większą szansę na uzyskanie ciąży.