Józef Piłsudski zmarł 12 maja 1935 r. Zaledwie parę godzin później, w nocy z 12 na 13 maja 1935 r., została przeprowadzona sekcja zwłok marszałka. Wyjęto do badań serce i mózg Józefa Piłsudskiego. 21 maja 1935 r. mózg pojechał do badań do Wilna i efektem tych badań jest wydany w 1938 r. album dokumentujący, jak pod względem neurologicznym mózg Wielkiego Wodza wyglądał. Ten album zachował się w niewielu egzemplarzach.
Unikatowe zdjęcia mózgu Piłsudskiego
- Jeden z nich jest właśnie u nas i na życzenie możemy udostępnić go do wglądu osobom zainteresowanym - mówi nam dyrektor Archiwum Akt Nowych Mariusz Olczak. Ta dokumentacja i zdjęcia jeszcze nigdy nie były pokazywane publicznie.
Album trafił do Archiwum Akt Nowych z Belwederu, razem z innymi archiwami po Józefie Piłsudskim, które ocalały z wojennej pożogi.
- Dokumentacja z badań mózgu nigdy nie została ukończona. W albumie jest tylko ich pierwsza część. Opracowanie i publikację dalszych części uniemożliwiła śmierć prof. Maksymiliana Rosego, który za te badania odpowiadał w Wilnie - mówi dziennikarce "Super Expressu" Izabeli Kraj Rafał Kierzkowski z Archiwum Akt Nowych.
Unikatowy album można obejrzeć w naszej GALERII:
Tajemnica mózgu marszałka
Tajemnicą owiany jest natomiast fakt, co się stało z samym preparatem mózgu Piłsudskiego. Z instytutu w Wilnie zniknął nie tylko preparat, ale też wszystkie odlewy i oryginalne klisze zdjęciowe. - Tropy prowadzą w kilku kierunkach: albo w 1939 r. został ukryty gdzieś w Wilnie, albo wróciły do Warszawy i uległy zniszczeniu podczas wojny. A mogły też trafić do Berlina albo do Moskwy - opowiada Rafał Kierzkowski.
Album w zasobach AAN w Warszawie jest więc dokumentacją zawierającą ostatnie zachowane zdjęcia mózgu Józefa Piłsudskiego. Rarytas dla badaczy!
Ciekawostka! W albumie istnieje zdjęcie z gabinetu marszałka Piłsudskiego z Belwederu, w którym słój z organem stoi na jego biurku. To zdjęcie zrobione przed wysłaniem mózgu do wileńskiego instytutu.
Podcasty
Playlisty tematyczne
