To ostatnie zdjęcie z Powstania Warszawskiego. Dziś w tym miejscu jest ruchliwe skrzyżowanie

• Unikalne zdjęcia "Broka" przenoszą nas do Powstania Warszawskiego, ukazując ostatnią barykadę Śródmieścia Północnego.

•  Fotografia przedstawia strategiczne skrzyżowanie Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej, gdzie 80 lat temu toczyły się zacięte walki.

• Zobacz, jak zmieniało się to miejsce od gruzów do tętniącego życiem centrum i jaką cenę zapłacono za wolność.

Ostatnia barykada Śródmieścia Północnego na zdjęciach „Broka”

Jak wyglądała ostatnia barykada Śródmieścia Północnego w czasie Powstania Warszawskiego? Unikalne zdjęcia Eugeniusza Lokajskiego „Broka” przenoszą nas w sam środek dramatycznych wydarzeń. Odkryj, jak zmieniało się to strategiczne miejsce i jaką cenę zapłacono za wolność 80 lat temu. Sprawdź, jak historia łączy się z teraźniejszością.

Prezentacja zdjęć z objętych powstaniem ulic Warszawy, wykonanych przez jednego z najsłynniejszych powstańczych fotoreporterów - Eugeniusza Lokajskiego „Broka” – udostępnionych nam do cyklu „Warszawa Dawniej i Dziś” przez Muzeum Powstania Warszawskiego. Dziś przedstawiamy ostatnią fotografię z tej serii – obrazującą ostatnią barykadę Śródmieścia Północnego – zlokalizowaną na ulicy Świętokrzyskiej, tuż przed skrzyżowaniem z Marszałkowską. Ujęcie to zostało wykonane od strony wylotu ulicy Szkolnej, skierowane w stronę zachodnią, co pozwala na unikalne spojrzenie na strategiczne znaczenie tego miejsca w sierpniu 1944 roku.

Ulica Świętokrzyska w 1944 roku: świadectwo zniszczeń

Po prawej stronie fotografii, niemal na wyciągnięcie ręki, widoczny jest fragment narożnej kamienicy, stojącej niegdyś na rogu Świętokrzyskiej i Marszałkowskiej – dziś już nieistniejącej. Ta konkretna kamienica posiadała niezwykle bogatą historię, będąc świadkiem przemian architektonicznych i społecznych Warszawy. Pierwotnie wzniesiona jako trzypiętrowy budynek, w latach 20. XX wieku została nadbudowana o dodatkowe dwa piętra, zyskując na okazałości. W kolejnej dekadzie przeszła gruntowną modernizację, podczas której usunięto jej dekoracyjne detale, zlikwidowano balkony, a okna powiększono, nadając jej bardziej modernistyczny charakter. Na narożniku budynku zawisł wówczas charakterystyczny neon Towarzystwa Ubezpieczeń „Europa”, symbolizujący nowoczesność i dynamiczny rozwój stolicy. Niestety, ten nowoczesny w wyglądzie gmach, w sierpniu 1944 roku, podczas tragicznych dni Powstania Warszawskiego, zmienił się w stertę gruzu po intensywnym niemieckim bombardowaniu. Po wojnie na jego miejscu powstały znane pawilony Domów Towarowych Centrum, popularnie nazywane „pawilonem Sawa”, które na długie lata wpisały się w krajobraz handlowy Warszawy.

Barykady Powstania Warszawskiego: symbol oporu

Scena uwieczniona przez Eugeniusza Lokajskiego jest typowa dla Warszawy z sierpnia i września 1944 roku. Wówczas ulica Świętokrzyska, podobnie jak wiele innych arterii stolicy, opustoszała. W oknach okolicznych budynków czaili się strzelcy powstańczy, gotowi do obrony każdego skrawka wolnej ziemi, a na środku jezdni w pośpiechu uformowano barykadę. Była to nie tylko fizyczna zapora, ale także symbol oporu i determinacji mieszkańców. Takie barykady, budowane z gruzu, mebli, a nawet płyt chodnikowych, stanowiły kluczowy element obrony powstańczej, spowalniając niemieckie oddziały i umożliwiając powstańcom przegrupowanie. Dziś w tym samym miejscu pulsuje życie tętniącego centrum Warszawy. Tę część Śródmieścia wypełniają nowoczesne biurowce, liczne pasaże handlowe, stacje metra, a nieopodal rozciąga się zielony park Świętokrzyski, oferujący chwilę wytchnienia w miejskim zgiełku.

Warszawa dawniej i dziś: od ruin do tętniącej metropolii

Przechadzając się współczesną, pełną ruchu i gwaru ulicą Świętokrzyską, trudno jest uwierzyć, że zaledwie 80 lat temu rozgrywały się tu sceny pełne niewyobrażalnego bólu, heroizmu i poświęcenia. To właśnie dlatego tak ważne jest, by pamiętać o tych wydarzeniach i odwiedzać miejsca, które je upamiętniają. Wizyta w Muzeum Powstania Warszawskiego jest nie tylko lekcją historii, ale także sposobnością, by na własne oczy zobaczyć fotografie Eugeniusza Lokajskiego, takie jak ta przedstawiająca barykadę na Świętokrzyskiej. Dzięki jego unikalnemu spojrzeniu i niezwykłej odwadze możemy zrozumieć, jaką cenę zapłacono za wolność 80 lat temu. Jego zdjęcia to nie tylko dokumenty, ale świadectwa ludzkiej siły i niezłomnego ducha w obliczu zagłady. Warto podkreślić, że Eugeniusz Lokajski "Brok" był jednym z najważniejszych fotoreporterów Powstania, a jego dorobek to bezcenny materiał historyczny.