Noc Kupały. Skąd wzięło się to święto?

Noc Kupały, zwana niekiedy również nocą kupalną, kupalnocką, kupałą, to święto, które obchodzili niemal wszyscy Słowianie w wiekach przed chrystianizacją Europy Wschodniej. Czczono przesilenie letnie. Było to więc święto bardzo ważne. Symbolami Nocy Kupały są żywioły, woda i ogień - pierwiastki oczyszczające, a także słońce i księżyc, uosabiające męskość i kobiecość. Przeciwieństwa bez których nie ma życia, odnoszące się do świętego połączenia kobiety i mężczyzny. W tę właśnie noc, młodzi mogli dokonać rytuału zaślubin. Aby do niego doszło,  dziewczyny musiały puścić na wodę wianki z płonącymi żagwiami. Chłopak który wyłowił wianek, mógł poślubić jego autorkę. W ten sposób zakochane w sobie pary mogły obejść obrzęd swatania przez starszyznę. Dlatego niekiedy kupalnockę utożsamia się z Walentynkami.

Noc Kupały nie może objeść się jednak bez wielkich ognisk, zwanych sobótkami. Skoki przez ogniska oczyszczały, chroniły przed złym i leczyły. Dawniej w niemal całej  Europie w noc sobótkową płonęły ogniska. Palono w nich ofiary z drobnej zwierzyny oraz ziół, co miało zapewnić pomyślność ludziom i zwierzętom hodowlanym. Z Kupalnocką związana jest również legenda o kwiecie paproci, która kwitnie raz do roku w tą właśnie wyjątkową noc. Ten , kto mityczny kwiat znajdzie, będzie cieszył się szczęściem, radością, mądrością i bogactwem.

Chrześcijaństwo nie było w stanie wytępić dawnego obrzędu. Z czasem więc połączono obchody letniego przesilenia ze świętem chrześcijańskim, które obchodzi się kilka dni później - Nocą Świętojańską, czyli uroczystością na cześć św. Jana Chrzciciela. Z tego powodu oba święta są bardzo często mylnie utożsamiane ze sobą. Mylnie też dopatrywano się etymologi słowa "kupała" w postaci Jana Chrzciciela, którego utożsamić można ze wschodnim Iwanem Kupałą. W XVII wieku, kiedy święto na powrót zaczęło cieszyć się popularnością, wykreowano postać słowiańskiego bóstwa miłości - Kupały. Prawda jest jednak nieco inna. W dawnych czasach mianem kupały określano kukłę, którą palono w ognisku. Etymologia "kupały" jest jednak prawdopodobnie starsza i pochodzi albo od "kǫpati" - "kąpać", albo od indoeuropejskiego przedrostka "kump" - gromadzić się, lub "kup" - pożądać.

Zobacz: Dzień Lata - kiedy wypada?