Obrońca ojca Pawła Wawrzeckiego z afery mięsnej, prawnik mordercy prezydenta, proces brzeski, rozwody cywilne. Niezapomniani. [WIDEO]

2023-05-24 15:16

Druga część o znanych polskich adwokatach. Tym razem w programie "Niezapomniani. Cmentarne historie" przypomnimy sylwetki prawników, którzy bronili w słynnych procesach, takich jak: afera mięsna (kara śmierci na Stanisławie Wawrzeckim, ojcu aktora Pawła Wawrzeckiego), morderstwo prezydenta Gabriela Narutowicza, czy procesie brzeskim przywódców Centrolewu. Dzięki pewnemu profesorowi Uniwersytetu Warszawskiego mamy także cywilne rozwody.

YT NIEZAPOMNIANI Groby adwokatów cz. 2 Obrońca mordercy prezydenta, proces brzeski, afera mięsna

i

Autor: SE YT NIEZAPOMNIANI Groby adwokatów cz. 2 Obrońca mordercy prezydenta, proces brzeski, afera mięsna

Bolesław Babski (1900-1939) - Cmentarz Bródnowski. Prawnik i publicysta związany z ruchem ludowym, poseł na Sejm II Rzeczypospolitej. Zginął we wrześniu 1939 od niemieckiej bomby lotniczej.

Juliusz Makarewicz (1872-1955) - prawnik, wieloletni profesor prawa karnego Uniwersytetu Lwowskiego, w latach 1925–1935 senator RP. Główny autor kodyfikacji polskiego prawa karnego, Kodeksu karnego z 1932, określanego w doktrynie jako „kodeks Makarewicza”. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie

Ludwik Cohn (1902-1981) - adwokat, radca prawny i działacz socjalistyczny, obrońca w wielu procesach politycznych, współzałożyciel Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR”. Został pochowany na warszawskim cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Proces brzeski - polityczny proces sądowy przywódców Centrolewu, przeprowadzony w dniach 26 października 1931–13 stycznia 1932 r. przed Sądem Okręgowym w Warszawie. Skazano wówczas 10 przedstawicieli PPS-u i PSL-Piasta i PSL-Wyzwolenia (wyroki od 1,5 do 3 lat więzienia). Aresztowań polityków dokonano na zlecenie Józefa Piłsudskiego. Przed sądem stanęli: Herman Lieberman (PPS), jego obrońcami byli: Eugeniusz Śmiarowski, Ludwik Honigwill, Leopold Potok (2,5 roku więzienia), Norbert Barlicki (PPS), obrońcy: Leon Berenson, Zygmunt Nagórski (2,5 roku), Stanisław Dubois (PPS), obrońcy: Stanisław Benkiel, Kazimierz Sterling (3 lata), Mieczysław Mastek (PPS), obrońcy: Mieczysław Rudziński, Wacław Barcikowski (3 lata), Adam Pragier (PPS), obrońcy: Leon Berenson, Jan Nowodworski (3 lata), Adam Ciołkosz (PPS), obrońcy: Jan Dąbrowski, Antoni Landau (3 lata), Wincenty Witos (PSL „Piast”), obrońca Stanisław Szurlej (1,5 roku), Władysław Kiernik (PSL „Piast”), obrońca Stefan Urbanowicz (2,5 roku), Kazimierz Bagiński (PSL „Wyzwolenie”), obrońcy: Eugeniusz Śmiarowski, Zygmunt Graliński (2 lata), Józef Putek (PSL „Wyzwolenie”), obrońcy: Wacław Szumański, Mieczysław Jarosz (od 02.11.1931), Zygmunt Graliński (3 lata) i Adolf Sawicki (SCh), obrońcy Kazimierz Ujazdowski, Tomasz Czernicki (uniewinniony).

Norbert Barlicki, Adam Ciołkosz, Stanisław Dubois, Mieczysław Mastek i Józef Putek podporządkowali się orzeczeniu sądu i zgłosili się do odbycia kary. Pozostali – Wincenty Witos, Adam Pragier, Władysław Kiernik, Kazimierz Bagiński i Herman Lieberman udali się na emigrację. Skazani odbywający karę zostali przedterminowo uwolnieni. Adam Pragier powrócił do Polski i poddał się zasądzonej karze, którą odbył w latach 1935-1936. Wincenty Witos, Kazimierz Bagiński i Władysław Kiernik powrócili z Czechosłowacji do Polski po 15 marca 1939.

Groby polskich adwokatów. Bronili gangsterów, polityków i słynnej Rity Gorgonowej. Niezapomniani

Leon Berenson (1882-1941) - prawnik żydowskiego pochodzenia, obrońca w licznych procesach politycznych PPS-u. Studiował prawo na Sorbonie w Paryżu. Praktykował u Stanisława Patka. W 1918 roku skutecznie interweniował u ówczesnego szefa Czeki, swego byłego klienta, Feliksa Dzierżyńskiego, m.in. doprowadzając do uwolnienia aresztowanego Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego. Po rozpadzie małżeństwa Berensonów, Bronisława Berenson została żoną Wieniawy (ślub protestancki), któremu urodziła córkę Zuzannę Długoszowską-Vernon (1920–2011). W 1932 obrońca Juliana Blachowskiego, zabójcy dyrektora Zakładów Żyrardowskich. W czasie wojny trafił do warszawskiego getta. Odrzucił tam proponowaną mu funkcję komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej. Zmarł we śnie w nocy z 22 kwietnia na 23 kwietnia 1941. Pochowany w obecności bliskich na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej. Wacław Barcikowski (1887-1981) - przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego (1949–1956), Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (1945–1956), wicemarszałek Sejmu Ustawodawczego, członek (1947–1952) i zastępca przewodniczącego (1952–1956) Rady Państwa. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Moskiewskiego. W 1936 był m.in. obrońcą Władysława Gomułki. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. Ojciec gen. Władysława Barcikowskiego (1916-2015), lekarza wojskowego, dziadek Andrzeja Barcikowskiego, byłego szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Kazimierz Sterling (1875-1933) - adwokat, literat i krytyk literacki pochodzenia żydowskiego. Jego brat Władysław Sterling (1877-1943) był lekarzem psychiatrą i poetą. Po wydostaniu się z warszawskiego getta, został wkrótce potem zamordowany razem z żoną Zulą przez Gestapo. Pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.

Eugeniusz Śmiarowski (1978-1932) - prawnik i polityk (poseł I kadencji Sejmu II RP). Pochowany na cmentarzu ewangelicko-reformowanym w Warszawie.

Stanisław Szurlej (1878-1965) - doktor nauk prawnych, adwokat, publicysta, pułkownik audytor Wojska Polskiego. Pochowany na cmentarzu Highgate Cemetery w Londynie. Z małżeństwa z Jadwigą z Ciepielowskich miał córkę Stefanię Kossowską (1909-2003) – pisarkę i dziennikarkę, żonę malarza Adama Kossowskiego (1905-1986) - pochowani na cmentarzu opactwa karmelitów w Aylesford oraz syna Stanisława, prawnika.

Zygmunt Graliński (1897-1940) - prawnik, poseł na Sejm II RP, wiceminister spraw zagranicznych w Rządzie RP na uchodźstwie. W drodze do Ottawy zginął na statku „City of Benares” storpedowanym przez niemiecki okręt podwodny U-48.

Kazimierz Cyprian Ujazdowski (1898-1942) - adwokat, obrońca Warszawy, więzień i ofiara obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. Ojciec Kazimierza Mieczysława Ujazdowskiego (1934-2016), prawnika i posła na sejm kontraktowy (Pochowany na cmentarzu komunalnym w Cedzynie) i dziadek Kazimierza Michała Ujazdowskiego, znanego polityka PiS i KO, byłego ministra kultury.

Maciej Bednarkiewicz (1940-2016) - Stare Powązki. Występował jako obrońca w procesach politycznych, był też pełnomocnikiem Barbary Sadowskiej, matki Grzegorza Przemyka. W 1984 został tymczasowo aresztowany za rzekome udzielanie pomocy dezerterowi. Był posłem na Sejm X kadencji z ramienia Komitetu Obywatelskiego (1989–1991). Pełnił też funkcję sędziego Trybunału Stanu w latach 1991–1993 i 1997–2001. Od 1989 do 1995 stał na czele Naczelnej Rady Adwokackiej.

Czesław Jaworski (1934-2018) - Cmentarz Wilanowski. Jako adwokat bronił m.in. niektórych oskarżonych w tzw. aferze mięsnej, a w okresie III RP m.in. w tzw. aferze FOZZ. W czasie PRL reprezentował działaczy opozycji oskarżanych w procesach politycznych (w tym Tadeusza Jedynaka i Bogdana Lisa).

Krzysztof Łada-Bieńkowski (1902-1973) - obrońca Stanisława Wawrzeckiego (1921-1965), ojca aktora Pawła Wawrzeckiego, skazanego na śmierć w tzw. aferze mięsnej. Jego brat Andrzej Łada-Bieńkowski (1909-1940) był prokuratorem, zginął zamordowany w Wiśniczu - Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Razem z nim rozstrzelano sędziego Władysława Bobilewicza, księdza Ferdynanda Machaya (1914-1940), porucznika Wojska Jerzego Libana i przewodniczącego Związku Powstańców Śląskich Józefa Kanię. Siostra, Agnieszka Dobrowolska (1905-1979) była historykiem sztuki, żoną Tadeusza Dobrowolskiego (1899-1984), historyka sztuki, profesora UJ, dyrektora Muzeum Narodowego w Krakowie Ojciec, Piotr Bieńkowski (1865-1925) był profesorem UJ, twórcą „polskiej szkoły archeologicznej”.

Rafał Lemkin (1900-1959) - twórca pojęcia „ludobójstwo” oraz projektu konwencji w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Zmarł na atak serca w 1959 roku. W jego pogrzebie na cmentarzu żydowskim Mount Hebron w Nowym Jorku uczestniczyło siedem osób. Stanisław Patek (1866-1944) - minister spraw zagranicznych (1919-1920), ambasador Polski w USA, poseł RP w Japonii i ZSRR. Był m.in. obrońcą dziewiętnastoletniego Stefana Okrzei, bojowca PPS, który w marcu 1905 rzucił bombę na komisariat policji na Pradze, czy też Józefa Mireckiego (1879-1908), przywódcy Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej (OB PPS), uczestnika wielu zamachów, straconego na stokach Cytadeli.

Władysław Siła-Nowicki (1913-1994) - adwokat, żołnierz Armii Krajowej oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, działacz opozycji antykomunistycznej w PRL, współpracownik KOR, sędzia Trybunału Stanu w latach 1992–1993, współtwórca i pierwszy prezes Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy. Po II wojnie światowej aresztowany i skazany na śmierć razem z innymi żołnierzami podziemia antykomunistycznego. Dzięki wstawiennictwu spowinowaconej z rodziną Nowickich Aldony Dzierżyńskiej, siostry Feliksa Dzierżyńskiego (dwaj bracia Dzierżyńskiego ożenili się z dwiema siostrami ojca Władysława Siły-Nowickiego), Bolesław Bierut zamienił mu wyrok na dożywocie. Z więzienia wyszedł po amnestii w 1956 roku, Zrehabilitowany rok później. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim.

Lech Falandysz (1942-2003) - Powązki Wojskowe. Prawnik, karnista, doktor habilitowany nauk prawnych, profesor nadzwyczajny Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Sekretarz stanu i zastępca szefa kancelarii prezydenta Lecha Wałęsy. Zasłynął, gdy udowadniał, że prezydent miał prawo odwołać z KRRiT dwóch „swoich” członków Marka Markiewicza i Macieja Iłowieckiego. Takie działanie nazwano „falandyzacją prawa”. Zmarł na raka trzustki, był alkoholikiem. Z żoną Barbarą Boboli-Falandysz (1959–2015) miał czworo dzieci.

Stanisław van der Noot Kijeński (1857-1939) - obrońca Eligiusza Niewiadomskiego (1869-1923), mordercy prezydenta Gabriela Narutowicza (1865-1922) i oficera rezerwy Józefa Wójcika, który został oskarżony o usiłowanie zabójstwa poruczników Wacława Cebrowskiego i Aleksandera Nowaczyńskiego w czerwcu 1929 roku, którzy wtargnęli o 6 rano do jego mieszkania, nasłani przez pułkownika Juliusza Ulrycha (1888-1959). Wcześniej Wójcik w liście wysłanym Ulrychowi zarzucił mu brak honoru i krytykując go za przewrót majowy. Poniósł śmierć podczas bombardowania Warszawy we wrześniu 1939 po tym, jak został trafiony odłamkiem pocisku, gdy stał na schodach swojego domu przy Krakowskim Przedmieściu 30.

Skandal na grobie Eligiusza Niewiadomskiego. Ktoś zostawił wieniec z dedykacją

Franciszek Paschalski (1889-1940) - oskarżyciel w procesie Eligiusza Niewiadomskiego, założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku. Obrońca 19-letniego Borysa Kowerdy (1907-1987), zabójcy posła ZSRR Piotra Wojkowa (1888-1927) - został pochowany przy murze Kremla, pośród najbardziej zasłużonych komunistów, Do zamachu doszło 7 czerwca 1927 roku na Dworcu Głównym w Warszawie. Kowerda został skazany na dożywotnie roboty (później zamienione na 15-letnie więzienie). Po wyjściu na wolność w 1937, Kowerda wyjechał do Jugosławii, gdzie zdał maturę w rosyjskim gimnazjum w Belej Crkvie. Od 1944 przebywał w Niemczech, później w USA – pracował tam w nowojorskiej gazecie „Rossija”, później w drukarni „Nowogo russkogo słowa”. Zmarł w Waszyngtonie i został pochowany na terenie prawosławnego klasztoru Nowe Diwiejewo. Paschalski zmarł w Księstwie Monako w listopadzie 1940 i tam został pochowany. Żona, Hanna z Gomólińskich (1881-1931) - Stare Powązki. Drugą żoną była Maria Jodko-Narkiewicz (1910-1975) - cmentarz Lailly-en-Val we Francji, córka polityka Witolda Jodko-Narkiewicz (1864-1924) - Stare Powązki. Miał syna Henryka Paschalskiego (1910–1974) - dyrektora koncernu „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”. Dziadek Józefat Jan Kanty Paschalski h. Sas (1825-1879) - Stare Powązki.

Kowerdego bronili także: Marian Niedzielski (1884-1953, Stare Powązki) i Paweł Andrejew (1887-1942), wileński adwokat, ojciec profesora prawa, Igora Andrejewa (1915-1995) - Powązki Wojskowe (symboliczny grób ojca, rozstrzelany przez Rosjan w więzieniu w Gorkim).

Jerzy Lewiński (1911-2006). Po zakończeniu wojny był oskarżycielem w procesach zbrodniarzy hitlerowskich. Był obrońcą piosenkarki i aktorki Wiery Gran (1916-2007) - cmentarz Pantin w Paryżu, oskarżonej o kolaborację z gestapo. Był prezesem Koła Seniorów CWKS Legia. Został pochowany obok żony, Jadwigi z domu Finkelstein (1909−1988), na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie.

Karol Lutostański (1880-1939) - prawnik, specjalista prawa rodzinnego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego - Stare Powązki. W 1929 opracował projekt reformy przepisów prawa rodzinnego, dopuszczający rozwody oraz zawieranie małżeństw w formie świeckiej albo wyznaniowej, co spotkało się z krytyką Kościoła katolickiego. W czasie niemieckiego bombardowania Warszawy 25 września 1939 odłamek pocisku wpadł do mieszkania Lutostańskiego i zranił go w szyję. Ponieważ chorował na cukrzycę, rana nie mogła się zagoić, co doprowadziło do poważnych powikłań i śmierci. W grobie obok pochowany jest jego ojciec Seweryn Lutostański (1839-1905), polski prawnik i sędzia.

Zygmunt Gross (1903-1995) - adwokat. Jego ojcem był znany adwokat Adolf Gross (1862-1936), poseł do parlamentu austriackiego, bratem zaś - Feliks Gross (1906-2006), socjolog, działacz i publicysta socjalistyczny. Żona Hanna Szumańska (1919–1973), była córkę znanego przedwojennego adwokata, Wacława Szumańskiego, który był obrońcą m.in. w procesie brzeskim. Był obrońcą w procesach politycznych m.in. bronił Stanisława Mierzwy (1905-1985) skazanego w moskiewskim procesie szesnastu, następnie sądzonego ponownie w Polsce, bronił także Władysława Bartoszewskiego (1922-2015). Jego synem jest Jan Tomasz Gross, socjolog, profesor wydziału historii Uniwersytetu Princeton. Pochowany na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie.

Groby polskich adwokatów cz. 2. Proces brzeski, obrońca ojca Pawła Wawrzeckiego i mecenas mordercy prezydenta. Niezapomniani

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki

Nasi Partnerzy polecają