Emerytury polsko-amerykańskie to sprawa, która interesuje wielu Polaków mieszkających w USA. Formalności z nią związane są jednak dość skomplikowane i ciężko się w nich zorientować. Ale w najbliższy piątek i sobotę osoby zainteresowane uzyskaniem świadczeń emerytalnych w Polsce będą mogły zasięgnąć informacji z pierwszej ręki – od ekspertów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Tymczasem już dziś prezes ZUS Zbigniew Derdziuk specjalnie dla Czytelników „Super Expressu” wyjaśnia istotne kwestie. Na pewno warto przeczytać i zachować cenne wskazówki oraz informacje.
1 marca 2009 r. weszła w życie umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a USA. Przepisy tej umowy mają na celu m.in. ułatwienie nabywania – przez osoby pracujące w Polsce i w Stanach – uprawnień do emerytur i rent uzależnionych od długości posiadanego stażu. Ta umowa to dobry standard w relacjach Polski i USA i ogromne ułatwienie dla obywateli.
* Sposób ustalania polskiej emerytury osobie, która oprócz okresów ubezpieczenia w Polsce, posiada także okresy ubezpieczenia w USA, uzależniony jest od tego, czy wymieniona osoba będzie ubiegała się o emeryturę na tzw. starych zasadach (emeryturę dla osób urodzonych przed 1.01.1949 r. oraz dla niektórych ubezpieczonych urodzonych po 31.12.1948 r. ale przed 1.01.1969 r.) czy też o emeryturę na tzw. nowych zasadach (emerytura dla osób urodzonych po 31.12.1948r. – tzw. I filar).
* Prawo do emerytury z ZUS na tzw. „starych zasadach” przysługuje ubezpieczonym po spełnieniu warunków określonych w ustawie z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przy czym jednym z warunków jest posiadanie okresów składkowych i nieskładkowych określonej długości. W przypadku osób ubiegających się o polską emeryturę na tzw. starych zasadach, amerykańskie okresy ubezpieczenia, uwzględniane są przez ZUS, przy ustalaniu prawa do świadczeń i obliczaniu ich wysokości – o ile jest to konieczne dla celów nabycia prawa do polskiej emerytury, a także wówczas, gdy polski okres ubezpieczenia jest wystarczający do nabycia prawa do polskiego świadczenia, ale świadczenie obliczone z uwzględnieniem amerykańskich okresów ubezpieczenia jest korzystniejsze niż to ustalone z tytułu okresów ubezpieczenia przebytych wyłącznie w Polsce. Jeżeli, dla celów ustalenia prawa do polskiej emerytury na tzw. starych zasadach, uwzględniony zostanie przez ZUS zagraniczny okres ubezpieczenia, to obliczenie świadczenia przez ZUS następuje z zastosowaniem proporcji okresów ubezpieczenia w Polsce do łącznej długości okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i w USA (według zasady „pro rata temporis”).
* W przypadku osób urodzonych po 31.12.1948 r., które ubiegają się o emeryturę na tzw. nowych zasadach prawo do emerytury nie jest uzależnione od udowodnienia określonego minimalnego okresu ubezpieczenia. Uzyskanie prawa do nowej emerytury uzależnione jest wyłącznie od osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego (obecnie powszechny wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet, 65 lat dla mężczyzn). Bez znaczenia natomiast dla ustalenia prawa do tej emerytury pozostaje długość okresu pozostawania w ubezpieczeniu. W związku z tym przy ustalaniu uprawnień i obliczaniu polskiej „nowej” emerytury nie ma konieczności uwzględniania okresów ubezpieczenia przebytych w USA. „Nowa” emerytura zostanie przyznania na podstawie kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwoty zwaloryzowanych składek zewidencjonowanych w ZUS po 1998 r. na indywidualnym koncie ubezpieczonego.
* Jednocześnie należy zauważyć, że z dniem 1 stycznia 2013 r. wchodzą w życie w Polsce przepisy stopniowo podnoszące i zrównujące powszechny wiek emerytalny kobiet i mężczyzn do 67 lat. Wprowadzone stopniowe i rozłożone w długim czasie podwyższanie wieku emerytalnego powoduje, że w przypadku kobiet docelowy wiek 67 lat zostanie osiągnięty w 2040 r., a w przypadku mężczyzn docelowy wiek 67 lat zostanie osiągnięty w 2020 r.
* Osoba zamieszkała w USA posiadająca okresy ubezpieczenia w Polsce i w USA, wniosek o polską emeryturę lub rentę może złożyć w amerykańskiej instytucji ubezpieczeniowej, to znaczy bezpośrednio w Social Security Administration w Baltimore albo za pośrednictwem najbliższej placówki SSA w miejscu swego zamieszkania. SSA w Baltimore, niezależnie od rozpatrzenia uprawnień do świadczeń amerykańskich, zobowiązana jest do przekazania wniosku o polską emeryturę lub rentę do ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ściśle współpracuje z Social Security Administration w zakresie sprawnej realizacji procedur. Monitorujemy to na bieżąco.
* Składając wniosek o polską emeryturę lub rentę w SSA, osoba zainteresowana powinna wypełnić odpowiedni formularz wniosku o polskie świadczenie:
PL/USA 4 Wniosek o emeryturę/Wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy,
PL/USA 5 Wniosek o rentę rodzinną,
PL/USA 10 Wniosek o zasiłek pogrzebowy.
* Do składanego wniosku zainteresowany powinien dołączyć dokumenty uzasadniające prawo do polskich świadczeń i obliczenia ich wysokości m.in. legitymacje ubezpieczeniowe, świadectwa pracy, zaświadczenia ZUS Rp-7, wyciągi z aktów stanu cywilnego, a w przypadku świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy – odpowiednią dokumentację medyczną oraz opinię lekarską sporządzoną na formularzu PL/USA 7.
* Wejście w życie umowy umożliwiło transfer polskich świadczeń emerytalno-rentowych do miejsca zamieszkania świadczeniobiorców w USA. ZUS wypłaca polską emeryturę lub rentę, osobie zamieszkałej w USA zgodnie z dyspozycją złożoną w ZUS:
– na rachunek bankowy osoby uprawnionej prowadzony w USA, albo
– w Polsce (na rachunek bankowy świadczeniobiorcy lub do rąk osoby upoważnionej przez niego do odbioru świadczenia, która zamieszka w Polsce).
Agnieszka Granatowska
Dziękujemy za współpracę
Jackowi Dziekanowi,
rzecznikowi prasowemu
centrali ZUS w Warszawie
Spotkanie z ekspertami ZUS
Informacje będą udzielane:
w piątek 19 października od godz. 6 pm
w Garfield, NJ, 70 Out-water Lane, 4 piętro
oraz w sobotę 20 października od godz. 10 am
w Centrum Polsko-Słowiańskim na Greenpoincie, 176 Java Street.
Podcasty
Playlisty tematyczne
