Renta z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej

Jeśli z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej nie możesz pracować zarobkowo, masz prawo do renty. Sprawdź, ile wynosi renta wypadkowa, kiedy przysługuje i jak się o nią starać.

Z powodu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje ci renta wypadkowa oraz jednorazowe odszkodowanie. Natomiast członkowie rodziny zmarłego uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej mają prawo do renty rodzinnej. Poza tym z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują ci następujące świadczenia:

- zasiłek chorobowy,

- świadczenie rehabilitacyjne,

- zasiłek wyrównawczy,

- renta szkoleniowa,

- dodatek pielęgnacyjny,

- pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego i szczepień ochronnych oraz refundacja przedmiotów ortopedycznych (w zakresie określonym ustawą).

Uwaga!

Odmowa przyznania świadczenia nie dotyczy członków twojej rodziny, którzy w takim przypadku zachowują prawo do renty.

Nie możesz zalegać ze składkami

Jeśli sam prowadzisz pozarolniczą działalność gospodarczą albo jesteś współpracownikiem, powyższe świadczenia nie przysługują ci (ani członkom twojej rodziny), gdy okaże się, że w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej twoje zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne przekracza 6,60 zł. Zostaną one wstrzymane do momentu, kiedy w całości uregulujesz zaległości w składkach. Ta zasada dotyczy również duchownych i ich rodzin, którzy sami płacą składki na własne ubezpieczenia.

Prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, jednorazowego odszkodowania i świadczeń na pokrycie kosztów leczenia stomatologicznego i szczepień ochronnych oraz refundacji przedmiotów ortopedycznych przedawnia się, jeżeli zadłużenia nie spłacisz w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie tych świadczeń z tytułu choroby zawodowej.

Co to jest wypadek przy pracy

Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych;

- podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia;

- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy;

- w czasie podróży służbowej, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań;

- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;

- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.

Urazem jest uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek działania czynnika zewnętrznego.

Uwaga!

Jeśli wypadek zdarzył się w drodze do lub z pracy po 31 grudnia 2002 roku, możesz starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy (mimo nieposiadania wymaganego stażu pracy), a nie na podstawie ustawy wypadkowej.

Jak postępować w razie wypadku

Po ustaleniu okoliczności i przyczyn wypadku - nie później niż w terminie 14 dni od dnia zawiadomienia o wypadku - instytucja, do której zgłoszono wypadek, powinna sporządzić kartę wypadku.

Poszkodowany lub członek jego rodziny może zgłosić uwagi i zastrzeżenia do ustaleń zawartych w karcie wypadku (powinna cię o tym prawie poinformować instytucja sporządzająca kartę wypadku).

Jeśli instytucja badająca okoliczności i przyczyny zdarzenia uzna, że nie jest ono wypadkiem przy pracy, musi to uzasadnić i wskazać dowody stanowiące podstawę takiego stwierdzenia.

Co to jest choroba zawodowa

Za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.

Jednorazowe odszkodowanie

Jeśli wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej mocno ucierpiało twoje zdrowie, czyli doznałeś tzw. stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, przysługuje ci jednorazowe odszkodowanie.

- Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje takie upośledzenie czynności organizmu, że nie ma szans na poprawę stanu zdrowia.

- Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, ale są szanse na poprawę stanu zdrowia.

Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową dokonuje się po zakończeniu leczenia i rehabilitacji.

Jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20 proc. przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.

Przeciętne wynagrodzenie jest to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w poprzednim roku, ogłaszane dla celów emerytalnych w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" przez prezesa GUS, stosowane, poczynając od drugiego kwartału każdego roku przez okres jednego roku. Tak więc kwota przysługująca za 1 procent uszczerbku na zdrowiu będzie zmieniała się raz w roku i nowe stawki będą obowiązywały od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego.

W okresie od 1 kwietnia 2013 r. do 31 marca 2014 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej wynoszą:

- 704 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

- 704 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych,

- 12 326 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego,

- 12 326 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty,

- 63 390 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty,

- 31 695 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko,

- 63 390 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 12 326 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci,

- 63 390 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 12 326 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko,

- 12 326 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom,

- 31 695 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 12 326 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.

Ile wynosi renta wypadkowa

Renta wypadkowa z tytułu niezdolności do pracy wynosi:

- 24 proc. kwoty bazowej,

- po 1,3 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych - z uwzględnieniem pełnych miesięcy,

- po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych - z uwzględnieniem pełnych miesięcy,

- po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25 lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat, tzw. staż hipotetyczny.

Renta z tytułu niezdolności do pracy i renta szkoleniowa spowodowane wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową nie mogą być niższe niż:

- 60 proc. podstawy wymiaru renty (czyli twoich zarobków z wybranych lat pracy) - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy,

- 80 proc. podstawy wymiaru renty - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,

- 100 proc. podstawy wymiaru renty - dla osoby uprawnionej do renty szkoleniowej.

To bardzo ważne dla osób młodych z krótkim stażem ubezpieczeniowym.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem lub chorobą zawodową wylicza się, porównując twoje zarobki do przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Może być ona ustalona od wskaźnika wyższego niż 250 proc. (w przeciwieństwie do emerytur i rent z tytułu niezdolności do pracy nie stosuje się tutaj górnej granicy tego wskaźnika). To ważne dla osób, które bardzo dobrze zarabiały. W takiej sytuacji nie obowiązują jednak określone wyżej gwarancje dotyczące tego, iż renta nie może być niższa niż określony procent podstawy jej wymiaru.

Renta rodzinna wypadkowa

Renta rodzinna przysługuje po ubezpieczonym i po renciście, który zmarł wskutek następstw wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Warunkiem jej przyznania jest stwierdzenie przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS związku śmierci zmarłego z tym wypadkiem lub chorobą.

Do renty rodzinnej uprawnieni są: małżonek, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka, przysposobione, przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci (w tym również w ramach rodziny zastępczej) oraz rodzice.

Prawo do renty rodzinnej przysługuje również członkom rodziny pozostałym po renciście:

- pobierającym rentę z tytułu wypadku w drodze do lub z pracy, którego śmierć nastąpiła po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku;

- pobierającym rentę z tytułu wypadku w szczególnych okolicznościach lub z tytułu choroby zawodowej pozostającej w związku ze szczególnymi okolicznościami, po śmierci rencisty, która nastąpiła po 31 grudnia 2002 r. wskutek takiego wypadku lub choroby zawodowej.

Osoby te mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają określone warunki do tej renty określone w ustawie emerytalnej.