Jak doskonale wiadomo z Ewangelii, Jezus został pochowany w grobie wykutym w skale, przy którym – na specjalną prośbę przedniejszych kapłanów i faryzeuszy – ustawiono straż. Upamiętnia te wydarzenia liturgiczny obrzęd urządzania w kościołach w Wielki Piątek symbolicznego Grobu Bożego. Znany w Europie już w X w., szczególnie popularny w okresie wypraw krzyżowych, kiedy to chrześcijanie mogli strzec prawdziwego Grobu Jezusa w Jerozolimie. Przekaz ewangeliczny stał się także podstawą zwyczaju stawiania przy symbolicznym grobie Chrystusa straży, kultywowanego szczególnie w niektórych parafiach na Podkarpaciu. Straż pełnią harcerze, ministranci, ale przede wszystkim reprezentanci straży pożarnych, których mundury często są wzbogacane przez dodatkowe elementy nawiązujące do lokalnych zwyczajów. W regionie Przeworska jest jeszcze piękniej. Bożego Grobu pilnuje "Straż Grobowa" potocznie zwana Turkami.
Jak podaje Cultural Capital Counts to przepiękne, ciągle kultywowane dziedzictwo kultury niematerialnej. - W Polsce zasługę upowszechnienia obu tradycji przypisuje się utworzonemu w Ziemi Świętej w czasach krucjat Zakonowi Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Pańskiego, zwanych popularnie bożogrobcami lub miechowitami (od Miechowa – głównej siedziby zakonu w Polsce). Najcenniejszą pamiątką po bożogrobcach na Podkarpaciu jest kaplica Grobu Bożego w bazylice mniejszej pw. Świętego Ducha w Przeworsku, zbudowana na wzór kaplicy w Jerozolimie. Ich siedziby znajdowały się także w kilku innych osadach regionu i co ciekawe, właśnie w tych parafiach – lub ich sąsiedztwie – tradycja straży grobowych jest najsilniejsza. Straże grobowe kultywowane są w licznych podkarpackich parafiach, w każdej nieco odmiennie. (...) Straże o charakterze Turków znajdziemy także na ziemi przeworskiej, m.in. w Gniewczynie i Tryńczy. Niezależnie od strojów zresztą, Podkarpacie to jeden z nielicznych regionów, gdzie zwyczaj zaciągania wart jest kultywowany z pieczołowitością i znajduje wielu entuzjastów wśród ludzi młodych. Stroje w większości parafii są dość dowolne, ale posiadają wspólne elementy „militarne”, przemieszane z detalami ludowymi. Straże grobowe pełnią honorową wartę od Wielkiego Piątku aż do uroczystej Rezurekcji, odprawianej w Niedzielę Wielkanocną rano (...)"
Parady Turków to jedne z najbarwniejszych, najbardziej egzotycznych i niepowtarzalnych zwyczajów w Europie. Istniejące w niezmienionej formie od wielu dziesięcioleci, przekazywane z pokolenia na pokolenie, stanowią niepowtarzalną oprawę dla okresu świątecznego. W Wielkanoc 2022 roku w gminie Tryńcza Turki zagościły po raz kolejny. W kultywowanie tej przepięknej tradycji mocno włącza się wójt gminy Ryszard Jędruch, który sam służy w Straży Grobowej i dba o jej upamiętnianie, wiedząc jak dla mieszkańców regionu ważna jest ta tradycja. Od 2004 r. podkarpackie parady straży są zarazem przeglądami o charakterze ogólnopolskim i zawsze przyciągają rzesze oglądających.
Podcasty
Playlisty tematyczne
