Gdzie zgłosić błąd lekarski, jak walczyć o swoje prawa

Warto znać swoje prawa

Ewa Kochan (48 l.) z Konikowa (woj. zachodniopomorskie) twierdzi, że mniej więcej orientuje się, jakie prawa jej przysługują. - Gorzej jednak jest z ich wyegzekwowaniem. Przepisy sobie, a życie sobie. Dlatego tak ważny jest wybór dobrego lekarza i dobrej przychodni, w której pacjent czuje, że jest oczkiem w głowie pracującego tam personelu.

Prawo do poszanowania intymności i godności osobistej

Masz prawo wymagać, by potraktowano cię godnie i z szacunkiem dla twojej intymności w czasie udzielania pomocy medycznej. Możesz żądać, by podczas badania lub zabiegu był obecny tylko niezbędny personel. Do gabinetu nie mogą wtedy wchodzić osoby trzecie - np. rejestratorka z kartami zdrowia czy inni pacjenci. Jeśli jesteś przykuty do szpitalnego łóżka, badanie lub zabieg powinny być wykonywane za zasłonką czy parawanem i w taki sposób, żeby nie sprawiać ci nadmiernego i zbędnego bólu (np. przez niedbałe wykonywanie zastrzyku, zmianę opatrunków). Nikt nie ma prawa cię zmuszać do rozbierania się przed innymi chorymi w sali, a lekarz nie powinien omawiać twojej choroby i zadawać ci intymnych pytań przy wszystkich.

Patrz też: (: Malkontent: Szantaż nie ustawa

Prawo do poszanowania godności obejmuje także prawo do umierania w spokoju i godności (pacjent będący się w stanie terminalnym ma prawo do zabiegów i leków zapewniających mu łagodzenie bólu i innych cierpień).

Prawo do informacji

Powinieneś otrzymać przystępną (!) informację o swoim stanie zdrowia, proponowanych metodach leczenia, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Jeżeli trzeba przeprowadzić zabiegi lub badania, powinieneś wiedzieć, na czym będą one polegały i jakie mogą spowodować powikłania.

Lekarz, rozmawiając z tobą, ma wyjaśnić ci celowość podawania leków i powody wszystkich zabiegów i zrobić to w sposób zrozumiały. Dodatkowo powinien wyraźnie zaznaczyć, które świadczenia są bezpłatne, a za które musisz częściowo lub w całości zapłacić z własnej kieszeni. Możesz upoważnić do informacji o twoim zdrowiu bliską osobę.

Prawo do wyrażenia zgody lub odmowy

Możesz odmówić lub zgodzić się na proponowaną operację czy zastosowane metody leczenia lub diagnostyki. Zgoda powinna być wyrażona w formie pisemnej. Masz też prawo do odmowy lub wyrażenia zgody (na piśmie, a jeśli jest to niemożliwe - ustnie w obecności co najmniej dwóch świadków) na uczestnictwo w eksperymencie medycznym czy w badaniu klinicznym. Wcześniej powinieneś otrzymać pełną informację o celach, sposobach i warunkach przeprowadzenia eksperymentu, spodziewanych korzyściach z leczenia, ryzyku oraz o możliwości rezygnacji z udziału w eksperymencie na każdym etapie. Gdyby natychmiastowe przerwanie eksperymentu mogło spowodować niebezpieczeństwo dla twego życia lub zdrowia, lekarz ma obowiązek cię o tym poinformować.

Prawo do wglądu do dokumentacji medycznej

Masz prawo wglądu do dokumentacji medycznej dotyczącej twojej choroby. Możesz poprosić też o sporządzenie wyciągów, odpisów lub kopii tej dokumentacji (za opłatą) i odebrać ją osobiście lub poprzez upoważnioną osobę - zarówno w szpitalu, jak i w przychodni czy w prywatnej placówce. I nie musisz podawać powodu, a lekarz ma obowiązek wyjaśnić ci w sposób zrozumiały treść tych dokumentów. Po zakończonym leczeniu szpitalnym powinieneś otrzymać kartę informacyjną.

Prawo do ochrony tajemnicy lekarskiej

Masz prawo do ochrony danych i utrzymania w tajemnicy informacji zapisanych w twojej dokumentacji medycznej. Tajemnicą lekarską objęte są wszelkie informacje dotyczące twego stanu zdrowia, rozpoznania i przebiegu leczenia, jak również fakty z życia prywatnego, rodzinnego i zawodowego - np. drażliwe informacje o twoich preferencjach seksualnych, przebytych chorobach. Bez twojej zgody nie wolno informować nikogo o twoim stanie zdrowia.

Prawo do opieki bliskich

Bliska osoba może ci towarzyszyć podczas wizyty u lekarza czy w czasie zabiegu. Masz też prawo do tego, by podczas pobytu w szpitalu ktoś z rodziny (lub inna osoba wskazana przez ciebie, np. przyjaciółka) pomagał w sprawowaniu opieki nad tobą. Jednak nie oznacza to, że personel szpitala może się wyręczać rodziną czy bliskimi osobami w opiece nad chorym i jest zwolniony ze swoich obowiązków.

Prawo do kontaktu z bliskimi

W trakcie pobytu w szpitalu masz zagwarantowane prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z osobami z zewnątrz. Szpital nie może w żaden sposób utrudniać ci tego kontaktu, natomiast powinien określić warunki odwiedzin. W razie pogorszenia się stanu zdrowia powodującego zagrożenie życia lub w razie śmierci pacjenta szpital ma obowiązek zawiadomić wcześniej wskazaną przez niego osobę lub instytucję.

Twoje prawa w przychodni, ośrodku zdrowia, poradni, ambulatorium

W ramach ubezpieczenia masz prawo do:
1. Wyboru lekarza pierwszego kontaktu - może nim być lekarz rodzinny lub internista mający umowę z NFZ (w stanach nagłych masz prawo skorzystać z pomocy lekarza niemającego kontraktu z NFZ)
2. Zmiany lekarza pierwszego kontaktu bezpłatnie dwa razy w roku (każda kolejna kosztuje 80 zł)
3. Badania i porady lekarskiej - możesz rejestrować się osobiście, przez osoby trzecie lub telefonicznie
4. Bezpłatnych badań diagnostycznych zleconych przez lekarza
5. Skierowania na konsultację do lekarza specjalisty (możesz go sobie wybrać spośród tych, którzy mają umowę z NFZ)
6. Skierowania do szpitala mającego umowę z NFZ
7. Skierowania na zabiegi rehabilitacyjne
8. Do sprzętu rehabilitacyjno-ortopedycznego i środków higieniczno-pielęgnacyjnych - na zlecenie lekarza
9. Opieki medycznej od pon. do pt. w godz. 8-18.

Twoje prawa w szpitalu

W ramach ubezpieczenia masz prawo do:
1. Wyboru szpitala spośród tych, które zawarły umowę z NFZ na podstawie skierowania lekarza (nie musi mieć podpisanej umowy z NFZ). Nie potrzebujesz skierowania w stanach nagłych (np.: wypadek, zatrucie, poród, stany zagrożenia życia albo zdrowia)
2. Darmowego transportu sanitarnego (w tym lotniczego) tam i z powrotem, jeśli:
- jest konieczne natychmiastowe leczenie
- jest to niezbędne dla zachowania ciągłości leczenia
- masz schorzenia narządu ruchu uniemożliwiające korzystanie z transportu publicznego
3. Wyrażenia zgody na uczestnictwo innych osób poza personelem medycznym niezbędnym ze względu na rodzaj świadczenia
4. Masz prawo wiedzieć, na co chorujesz, jakie jest proponowane leczenie i rokowanie. Jeśli masz wątpliwości, możesz zażądać, by lekarz zasięgnął opinii innego lekarza lub poprosić, by zwołał konsylium lekarskie. Twoje żądanie oraz ewentualna odmowa powinny być odnotowane w dokumentacji medycznej
5. Bezpłatnych środków farmaceutycznych i materiałów medycznych
6. Pomieszczenia i wyżywienia odpowiedniego do stanu zdrowia
7. Opieki duszpasterskiej. W razie pogorszenia stanu zdrowia lub zagrożenia życia szpital ma obowiązek umożliwić ci kontakt z duchownym twego wyznania
8. Prawo do umierania w spokoju i godności
9. Wypisać się ze szpitala na żądanie - lekarz musi poinformować cię o następstwach zaprzestania leczenia
10. Nie zgodzić się na pobranie po śmierci komórek, tkanek i narządów
11. Nie zgodzić się na przeprowadzenie sekcji zwłok po swojej śmierci.

Możesz złożyć skargę:

- do bezpośredniego przełożonego osoby udzielającej świadczenia i do kierownictwa placówki
- do rzecznika odpowiedzialności zawodowej przy okręgowej izbie lekarskiej, okręgowej izbie pielęgniarek i położnych lub do rzecznika dyscyplinarnego w Krajowej Izbie Diagnostów Laboratoryjnych
- do Narodowego Funduszu Zdrowia
- do Rzecznika Praw Pacjenta
- do Rzecznika Praw Obywatelskich

Możesz też skierować sprawę do sądu - jeżeli w wyniku działania lub zaniechania placówki opieki zdrowotnej naruszono twoje dobro osobiste lub wyrządzono ci szkodę, jak również do firmy ubezpieczeniowej, z którą dana placówka ma podpisaną umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Możesz też zawiadomić organy ścigania, jeśli podejrzewasz popełnienie przestępstwa. Po wyczerpaniu postępowania przed polskimi organami wymiaru sprawiedliwości możesz wnieść skargę do Komitetu Praw Człowieka działającego we współpracy z ONZ lub Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Rady Europy.