- W XIX wieku ulica Fabryczna w Warszawie była centrum przemysłowym, zatrudniającym połowę robotników miasta.
- Po odzyskaniu niepodległości, tereny przemysłowe zaczęły ustępować miejsca zabudowaniom mieszkalnym, co doprowadziło do powstania nowatorskich kamienic.
- Odkryj historię bliźniaczych kamienic Kornelich z 1935 roku i dowiedz się, która z nich przetrwała wojnę.
- Jak budowa Trasy Łazienkowskiej wpłynęła na kształt tej historycznej ulicy?
Początki przemysłowe ulicy Fabrycznej w Warszawie
W pierwszej połowie XIX wieku tutejsze zakłady przemysłowe zatrudniały około połowy warszawskich robotników. Duża koncentracja zakładów przemysłowych przy ul. Fabrycznej sprzyjała parcelacji wielkich działek i wznoszeniu użytkowych kamienic czynszowych i domów robotniczych. Po odzyskaniu niepodległości na terenach po dawnej fabryce sukienniczej Repphana, zatrudniającej około 200 robotników na prawobrzeżnym Golędzinowie, w całej okolicy ulicy Fabrycznej zakłady przemysłowe zaczęły ustępować miejsca zabudowaniom mieszkalnym.
Polecany artykuł:
Kamienice Kornelich i ich historia
W 1935 r. Bolesław i Marta Korneli wznieśli przy ul. Fabrycznej pod numerami 30-32 dwie bliźniacze kamienice o identycznych fasadach. Na archiwalnej fotografii z 1938 r., znajdującej się w zasobach Archiwum Państwowego, widać obie kamienice. Kondygnację przyziemia łącznie z trójuskokowym ościeżem drzwi wejściowych (wejściem do klatki schodowej) wyłożono tam płytkami brunatnego klinkieru. Domy te na tamte czasy były bardzo nowatorskie i nosiły cechy czystego konstruktywizmu. Jeszcze przed ukończeniem kamienicy nr 32 państwo Korneli odsprzedali ją Kazimierzowi i Józefie Konopnickim. Kamienica nr. 30 należała ostatecznie do Maksymiliana Czapka i została całkowicie zniszczona w 1944 r. Natomiast kamienica o numerze 32 zachowała się w lepszym stanie, gdyż przetrwała jej część zachodnia. Obecnie jest odnowiona.
Wpływ Trasy Łazienkowskiej na rozwój ulicy
Budowa Trasy Łazienkowskiej odcięła ul. Fabryczną od Czerniakowskiej, z którą była połączona. Dopiero w latach 1964-68 wybudowano tam bloki osiedla Torwar, według projektu Oskara Hansena, uzupełnione po 1970 r. kolejnymi budynkami autorstwa Jana Zdanowicza.