Ekshumacje znanych Polaków. Odkryto, że słynny generał był kobietą!

Henryk Bista (1934-1997) - aktor początkowo pochowany był na Starych Powązkach w Warszawie w kwaterze 256, rząd 5. Po śmierci żony Urszuli w 2006 roku, która była reżyserem, ekshumowano jego ciało i złożono razem z żoną we wspólnym grobie na cmentarzu we Włocławku, skąd pochodziła jego żona. Urszula Mordzewska-Bista (1934-2006) zmarła w Domu Aktora Weterana w Skolimowie. Dwa groby mają Lech (1949-2010) i Maria (1942-2010) Kaczyńscy. Para prezydencka pochowana jest w krypcie na Wawelu, a ich symboliczny grób znajduje się na Starych Powązkach, gdzie spoczywa m.in. Jadwiga Kaczyńska (1926-2013), matka Lecha i Jarosława Kaczyńskich kw. kwatera 92, rząd 2, grób 9. Ich także ekshumowano razem z innymi ofiarami katastrofy smoleńskiej. Ekshumacja odbyła się w nocy z 14 na 15 listopada 2016 roku. Ponowny pogrzeb miał miejsce 18 listopada. Miał prywatny charakter. W trumnie prezydenta Lecha Kaczyńskiego znaleziono fragmenty ciał dwóch innych osób. W czasie ekshumacji ofiar smoleńskich znaleziono wiele zaniedbań. W kilkunastu przypadkach pomylono fragmenty pochowanych ciał. Stwierdzono, że aż 69 szczątków ludzkich pochodzących od 26 osób, znajdowało się w trumnach innych ofiar. W trumnach znajdowały się także ciała obce, takie jak butelki, worki czy rękawiczki. W trumnie stewardessy Natalii Januszko (1987-2010) ujawniono fragmenty ciał pięciu osób, m.in. posłanki Aleksandry Natalli-Świat (1959-2010) i gen. Bronisława Kwiatkowskiego (1950-2010). W trumnie gen. Włodzimierza Potasińskiego (1956-2010) znaleziono sześć części ciał należących do czterech innych osób. W trumnie arcybiskupa Mirona Chodakowskiego (1957-2010) znaleziono tylko pół jego ciała, pół ciała należało do bp. gen. Tadeusza Płoskiego (1956-2010). W trumnie biskupa polowego Wojska Polskiego Płoskiego było w związku z tym tylko pół ciała.

Zamiana ciał

Ciało Anny Walentynowicz (1929-2010) zamieniono z ciałem Teresy Walewskiej-Przyjałkowskiej (1937-2010), wiceprzewodniczącej fundacji "Golgota Wschodu". Ekshumacji dokonano we wrześniu 2012 roku. Zamieniono także ciała ostatniego prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego (1919-2010) i innej ofiary katastrofy smoleńskiej, pochowanej na Starych Powązkach. Okazało się, że tą zamienioną osobą jest Tadeusz Lutoborski (1926-2010), były prezes Stowarzyszenia Rodzina Katyńska w Warszawie. Ekshumacje odbyły się w październiku 2012. Za błąd podczas identyfikacji przyznał się Jacek Najder, w 2010 roku pełniący funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Z kolei na Powązkach Wojskowych w Warszawie pomylono ciało Mariusza Handzlika (1965-2010), podsekretarzem stanu w kancelarii prezydenta, z ciałem Piotra Nurowskiego (1945-2010), prezesa PKOl. Ekshumacji ich trumien dokonano w grudniu 2016 roku.

Jadwiga Zarugiewiczowa (1879-1968) - polska Ormianka, symboliczna matka Nieznanego Żołnierza. Jej 19-letni syn Konstanty (1901-1920), był jednym z Lwowskich Orląt, zginął 17 sierpnia 1920 roku w bitwie pod Zadwórzem i został pochowany w bezimiennym grobie. W 1925 roku w związku z budową Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie poproszono ją o wybranie jednego z trzech bezimiennych żołnierzy ekshumowanych na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. 29 października wybrała żołnierza bez szarży z maciejówką, co oznaczało żołnierza ochotnika. Miał przestrzeloną głowę oraz nogę. Były to przesłanki pozwalające uznać, iż poległ na polu chwały, oddając życie za ojczyznę. Ustalono, iż był w wieku około 14 lat. Uroczysty powtórny pogrzeb Nieznanego Żołnierza odbył się 2 listopada. Po wybuchu II wojny światowej Zarugiewiczowie wyjechali ze Lwowa. Mieszkali m.in. w Nisku i Rabce (gdzie zmarł Andrzej Zarugiewicz), Krakowie i Białymstoku u syna Wacława. Jadwiga Zarugiewiczowa zmarła w szpitalu psychiatrycznym w Suwałkach i została pochowana na tamtejszym cmentarzu parafialnym. 30 maja 2016 roku dzięki staraniom sekretarza Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzeja Krzysztofa Kunerta oraz Fundacji Ormiańskiej jej prochy zostały ekshumowane. Po mszy w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie pochowano ją na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze żołnierzy poległych w wojnie 1919–1920 roku. Na jej grobie ustawiono chaczkar.

Tajemnica marszałka

Edward Rydz-Śmigły (1886-1941) - marszałek Polski, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych w wojnie obronnej Polski w 1939. Po ucieczce do Rumunii, która miała miejsce 18 września 1939 (dzień po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski) został internowany. Wrócił do Polski pod zmienionym nazwiskiem Adama Zawiszy w październiku 1941. 2 grudnia zmarł na zawał serca i w tajemnicy został pochowany na Starych Powązkach (wówczas kwatera IV, grób nr 139). Do lewej kieszeni marynarki włożono wizytówkę marszałka w celu późniejszej identyfikacji zwłok. Pod nazwiskiem Adam Zawisza spoczywał na Cmentarzu Powązkowskim do 1994 roku. Wiele osób twierdziło jednak, że w grobie nie został pochowany Rydz-Śmigły, a anonimowy pacjent ze Szpitala Ujazdowskiego. Sam marszałek miał umrzeć 3 sierpnia w 1942 roku w sanatorium w Otwocku na gruźlicę. Wcześniej miał być przetrzymywany przez AK w nieludzkich warunkach od listopada 1941. Dowody na to miały znajdować się w pamiętniku, który przetrzymywała żona marszałka, Marta Thomas-Zaleska (1895-1951), która została jednak zamordowana w Monte Carlo w 1951 roku, a jej mieszkanie okradzione. Worek z jej ciałem odnalazł chłopiec dwa tygodnie po jej zaginięciu, 40 km od Nicei. Wcześniej wdowa po marszałku za 750 tys. franków sprzedała szablę koronacyjną Augusta II, a nabywcą został Stefan Czarniecki – Polak mieszkający w Paryżu. 15 listopada 2021 roku na zlecenie IPN ekshumowano zwłoki marszałka celem przeprowadzenia badań, które potwierdzą jego tożsamość. Postawiono także nowy nagrobek.

Hanka Ordonówna właśc. Marianna Tyszkiewicz z domu Pietruszyńska (1902-1950) - przedwojenna polska aktorka i piosenkarka. Swój pseudonim zawdzięczała Karolowi Hanuszowi (1894-1965), aktorowi zamordowanemu przez swojego kochanka poderwanego na dworcu. Do dziś śpiewane są jej utwory „Na pierwszy znak”, "Miłość ci wszystko wybaczy", "Uliczka w Barcelonie", czy „Trudno”. Na początku hitlerowskiej okupacji artystka została aresztowana przez gestapo i osadzona na Pawiaku. Do zatrzymania doszło z pomocą konfidenta, aktora Igo Syma (1896-1941), na którym polskie podziemie wykonało wkrótce wyrok śmierci. Na wolność wyszła dzięki staraniom męża, hrabiego Michała Tyszkiewicza (1903-1974). Małżonkowie wyjechali z Warszawy i udali się do Wilna, gdzie po wkroczeniu Armii Czerwonej, zostali aresztowani przez NKWD. Tyszkiewicz trafił na Łubiankę, a Ordonka zesłano do łagru w Uzbekistanie, gdzie podupadła a zdrowiu. Dzięki układowi Sikorski-Majski została uwolniona i mogła wyjechać na leczenie do Taszkientu. Tam spotkała się z mężem i razem z armią gen. Władysława Andersa (1892-1970) została ewakuowana przez Bombaj w Indiach do Bejrutu w Libanie. Opiekowała się tam polskimi dziećmi z sierocińca. Pogarszający się stan zdrowia i gruźlica spowodował, że Tyszkiewiczowie musieli zostać po wojnie w Bejrucie. Hanka Ordonówna dodatkowo zaraziła się od męża tyfusem i zmarła we wrześniu 1950 roku. Została pochowana na polskim cmentarzu w Bejrucie, gdzie jej grób znajdował się aż do 1989 roku. Na płycie nagrobnej wyryto słowa: "Tyś jest ucieczką moją od ucieśnienia zachowasz mię i piosenkami radosnego wybawienia uraczysz mię". Szczątki aktorki ekshumowano i przywieziono do Warszawy. Przedwojenna gwiazda polskiej sceny została pochowana w 1990 roku w Alei Zasłużonych na Starych Powązkach w Warszawie. Michał Tyszkiewicz po wojnie pozostał na emigracji i został sekretarzem poselstwa RP w Teheranie, z ramienia rządu polskiego na uchodźstwie. Jego drugą żoną była Tamara Nachiczewańska (1925–1975), która zmarła w Nowym Jorku. Tyszkiewicz zmarł w 1974 roku na zawał serca w Monachium i został pochowany w grobowcu rodzinnym w Brompton w Londynie. Kazimierz Deyna (1947-1989) - polski piłkarz grający na pozycji pomocnika, reprezentujący takie kluby jak ŁKS Łódź, Legia Warszawa, Manchester City i San Diego Sockers. Złoty i srebrny medalista olimpijski, król strzelców na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium, zdobywca 3. miejsca na MŚ w 1974. W reprezentacji Polski rozegrał 97 meczów strzelając 41 bramek. Zagrał w filmie Ucieczka do zwycięstwa (1981) z Sylvestrem Stalonne w roli głównej. Miał żonę Mariolę i syn Norberta.Zginął w nocy z 31 sierpnia na 1 września 1989 w wypadku samochodowym na autostradzie w San Diego. Podczas powrotu do domu, kierowany przez niego biały Dodge Colt z 1974 roku, z całą siłą uderzył w tył zepsutej, choć prawidłowo zaparkowanej na awaryjnym pasie ciężarówki Ford F-600. Deyna jechał ok. 90 km/h i nie hamował. Był wówczas pod wpływem alkoholu. Ciało był zmasakrowane. Identyfikacji dokonano na podstawie prawa jazdy i sygnetu. Został pochowany na wielowyznaniowym cmentarzu w El Camino Memorial Park Madonna Lawn w San Diego. Jego grób był maleńki - płyta w trawniku. Urna z prochami piłkarza została przywieziona do Polski w 2012 roku i po mszy pogrzebowej w katedrze polowej Wojska Polskiego w Warszawie, złożono ją w alei zasłużonych na Powązkach Wojskowych w Warszawie.

Katastrofa na Gibraltarze

gen. Władysław Sikorski (1881-1943) - generał broni Wojska Polskiego, premier i minister spraw wojskowych II Rzeczypospolitej, od 30 września 1939 premier rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie. Zginął w katastrofie samolotu na Gibraltarze. Było to 4 lipca 1943 podczas powrotu z inspekcji sił Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie. W katastrofie samolotu Liberator II AL523, który spadł do morza o godzinie 23:07, 16 sekund po wystartowaniu, zginęła jego córka Zofia Leśniowska (1912/1913-1943) i szef sztabu Naczelnego Wodza, gen. Tadeusz Klimecki (1895-1943), płk Andrzej Marecki (1898-1943), porucznik Józef Ponikiewski (1916-1943) oraz pięć innych osób. Ciała córki i trzech innych osób mających znajdować się na pokładzie nigdy nie odnaleziono. Ciało pułkownika Mareckiego zostało wyrzucone przez morze i odnalezione trzy dni po katastrofie. Zwłoki generała zostały przetransportowane 10 lipca 1943 do Plymouth w Anglii na pokładzie niszczyciela ORP „Orkan”, a po uroczystościach pogrzebowych w Londynie Sikorski został pochowany na cmentarzu w Newark. Po ekshumacji w 1993 jego szczątki przewieziono do Warszawy, a następnie 17 września 1993 złożono je w krypcie na Wawelu. Istniała hipoteza, że gen. Sikorski nie zginął w katastrofie, lecz został wcześniej zamordowany, a wypadek był mistyfikacją. W związku z tym w grudniu 2010 w ramach śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej dokonano ekshumacji poległych w katastrofie w Gibraltarze oficerów, w celu przeprowadzenia badań w Zakładzie Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Po badaniach, 7 grudnia 2010 roku, odbył się pogrzeb kpt. Józefa Ponikiewskiego. Jego szczątki spoczęły w podziemiach rodzinnej kaplicy w Oporowie. Wcześniej pochowany był na cmentarzu w Newark-on-Trent. 9 grudnia 2010 r. odbył się ponowny pogrzeb pułkownika Andrzeja Mareckiego. Spoczął w Kwaterze Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Generał Klimecki został pochowany na cmentarzu w Newark w Anglii. Po ekshumacji ponowny jego pogrzeb odbył się na Powązkach Wojskowych. W filmie Katastrofa w Gibraltarze z 1984 r. rolę generała Tadeusza Klimeckiego grał Tomasz Zaliwski. Symboliczny grób Zofii Leśniowskiej znajduje się na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W filmie w reżyserii Bohdana Poręby grała ją Darinka Mitowa. Generała Sikorskiego zagrał natomiast Jerzy Molga. Jeśli chodzi o ekshumację gen. Władysława Sikorskiego to odbyła się ona w 2008 roku w dniach 25-26 listopada. Jeszcze tego samego dnia odbył się ponowny pochówek. Pogrzeb miał charakter państwowy. Zwłoki generała owinięte dotąd jedynie w żołnierski koc okryto generalskim mundurem uszytym specjalnie na tę okazję w Poznaniu. Po badaniach wykluczono hipotezę o wcześniejszym zastrzeleniu, uduszeniu lub otruciu generała i stwierdzono, że śmierć Władysława Sikorskiego nastąpiła wskutek obrażeń wielonarządowych, typowych dla ofiar wypadków komunikacyjnych

Kazimierz Pułaski (1745-1779) - jeden z dowódców i marszałek konfederacji barskiej, generał i bohater wojny o niepodległość USA. Nazywany był „ojcem amerykańskiej kawalerii”. W 2009 roku amerykański kongres przyznał mu honorowe obywatelstwo USA. Zmarł od ran odniesionych w czasie oblężenia Savannah. Został pochowany na plantacji w Savannah, na co wskazują badania archeologiczne z 1996 r., podczas których odkryto trumnę z napisem „Brygadier general Casimir Pulaski”. Porównano materiał genetyczny ze szczątkami osoby spokrewnionej z generałem, które zostały ekshumowane w Polsce pod koniec lat 90. Wynik okazał się wówczas pozytywny. Uroczysty pogrzeb odbył się 9 października 2005 roku. Badacze z Uniwersytetu Południowej Georgii badając DNA Pułaskiego doszli do zaskakujących wniosków. Według nich generał był... kobietą, która cierpiała na przerost nadnerczy. Z tego powodu jej organizm produkował dużo męskich hormonów i tu należy szukać przyczyny zamieszania związanego z ustaleniem płci.