Stary Cmentarz w Łodzi. Grób amerykańskiego aktora i 13-letniej harcerki. Niezapomniani

2023-08-16 15:55

Program "Niezapomniani. Cmentarne historie" opuścił Warszawę. Pierwszy odcinek wyjazdowy powstał w Łodzi, gdzie znajdują się znane i zabytkowe cmentarze. Na początek Stary Cmentarz przy ul. Ogrodowej - część katolicka i ewangelicka. Pochowani są tu znani aktorzy z Leonem Niemczykiem na czele, amerykański gwiazdor teatralny, tragicznie zmarłe młode harcerki, czy też rodzina słynnej "Frytki", nad którą krąży fatum.

Pierwowzory "Ziemi Obiecanej" Władysława Reymonta

Pierwowzorem literackim Karola Borowieckiego był inż. Jan Śniechowski (1851-1922), twórca barwnika Boruta i założyciel fabryki Boruta w Zgierz - Stare Powązki. Pierwowzorem Szaja Mendelsohna może być Izrael Poznański (1833-1900), a Hermana Bucholca - Karol Scheibler (1820-1881).

Stary Cmentarz przy ul. Ogrodowej 43 - część katolicka (11 ha), ewangelicka (9 ha) i prawosławna (0,9 ha). Nekropolia powstała w 1855 roku.

Stary Cmentarz katolicki

Pochowani są tutaj aktorzy: Leon Niemczyk (1923-2006), Zbigniew Bielski (1946-1998) znany z "Ekstradycji", Wojciech Pilarski (1921-1988) i jego ojciec Józef Pilarski (1893-1972), Monika Dzienisiewicz-Olbrychska (1939-2016) - była żona Daniela Olbrychskiego, matka Rafała Olbrychskiego, późniejsza żona Andrzeja Kopiczyńskiego, czy filmowcy Wojciech (1936-1969) i Bartłomiej (1959-1999) Frykowscy. Spoczywa tu także reżyser "Daleko od szosy" Zbigniew Chmielewski (1926-2009), kompozytorzy filmowi Piotr Hertel (1936-2010), Roman Orłow (1922-2017) i Piotr Marczewski (1938-2022), czy Dominik Połoński (1977-2018) - wiolonczelista, jedyny na świecie instrumentalista smyczkowy używający tylko prawej ręki podczas gry. Zmarł na nowotwór mózgu. Syn Marty Połońskiej i aktora Jerzego Połońskiego, starszy brat aktora i kabareciarz Jerzego Jana Połońskiego (Formacją Chatelet). Mąż wokalistki Izy Połońskiej i ojciec Juliana Połońskiego.

Magdalena Scholl właśc. Magdalena Kalinowska (1969-2019) - dziecięca aktorka PRL ("Rodzina Leśniewskich"). Władysław Strzemiński (1893-1952) - malarz, jego grób zaprojektował znany architekt Karol Tchorek.Jadwiga Piątkowska-Witkowska (1933-2022) - dziennikarka i spikerka telewizyjna Joanna Skwarczyńska (1935-1948) - harcerka. Zginęła w katastrofie na jeziorze Gardno podczas obozu drużyny harcerskiej. Utonęło wówczas 25 osób: 21 dziewczynek i 4 dorosłe kobiety. Córka mjr. dypl. Tadeusza Skwarczyńskiego (1894–1978) i Stefanii Skwarczyńskiej (1902–1988), teoretyka i historyka literatury, prof. Uniwersytetu Łódzkiego. Siostra Marii Olszewskiej (1929–2011), znanej biolog.Feliks Żukowski (1904-1976) - aktor znany z takich produkcji jak: "Krzyżacy", "Stawka większa niż życie" i "Hubal".

Barbara Połomska-Erol (1934-2021) - aktorka znana z filmy Eroica". 

Marek Rosiak (1948-2010) - działacz PiS, pracownik biura europosła Janusza Wojciechowskiego w Łodzi. Zamordowany przez Ryszarda C. strzałem z broni palnej.

Joanna Agacka-Indecka (1964-2010) - prawniczka, adwokat, prezes Naczelnej Rady Adwokackiej. Zginęła w katastrofie smoleńskiej. W grobie pochowany jest także jej mąż, Krzysztof Indecki (1952-2021), dr nauk prawnych, prof. Wydziału Organizacji Sztuki Filmowej Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi i kierownik Katedry Prawa Karnego Międzynarodowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.

Cmentarz ewangelicko-augsburski

Pochowani są tu: Aleksander Ford jr (1944-2012), syn reżysera Krzyżaków Aleksandra Forda, aktor Zygmunt Zintel (1911-1990) i jego syn Leszek (1947-1982), piłkarz Igor Sypniewski (1974-2022), czy przemysłowiec Ludwik Geyer (1805-1869), który umarł jako bankrut. Miał aż 11 dzieci w tym 8 z Emilią Szarlottą Karoliną Türk (1812–1884), córką saksońskiego lekarza Karola i Georginy z Borrmanów. Jego synem był m.in. Emil Geyer (1848-1910).

Przemysłowiec Karol Scheibler (1820-1881) pochowany jest w kaplicy-mauzoleum (1885-1888) - 37 metrów wysokości, według projektu Edwarda Lilpopa (1844-1911) - cmentarz ewangelicko-augsburski w Warszawie i Józefa Dziekońskiego (1844-1927) - Stare Powązki.

Ira Aldridge (1807-1867) – czarnoskóry aktor amerykański, w swoich czasach uznawany za jeden z największych talentów aktorskich. Wsławił się głównie występując w sztukach szekspirowskich. Z wielkim powodzeniem grał Otella, Króla Leara czy Makbeta. Do Łodzi przybył 5.VIII.1867 na zaproszenie Augusta Hentschla. Miał wystąpić w teatrze Paradyż, który właśnie został otwarty. zatrzymał się w luksusowym hotelu Michała Kunkiela przy ulicy Piotrkowskiej 175/177. Był już wtedy chory, mimo pomocy lekarzy, zmarł w dniu premiery. Miejsce na cmentarzu podarował Karol Moes, łódzki fabrykant. W 1890, 23 lata po śmierci aktora, jego córka primadonna Suranah Aldridge (1860-1932, cmentarz Gunnersbury w Londynie) przeznaczyła zysk z koncertu, w którym wystąpiła 11 maja 1890 w łódzkim teatrze „Thalia” (314,27 rubli), na postawienie zachowanego do dziś nagrobka ojca.

W następnym odcinku "Niezapomnianych" cmentarze żydowskie w Łodzi oraz cmentarz komunalny Doły.

Nekropolie Łodzi cz. 1. Stary cmentarz ewangelicki i katolicki. Pierwowzory Ziemi Obiecanej. Niezapomniani

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki