Aktorzy z AK. Walczyli z Niemcami i rozpracowywali słynnego zdrajcę Polski. Niezapomniani

2021-06-17 6:15

Z pisarzem Markiem Telerem (25 l.), autorem książki "Zagadka Iny Benity. AK-torzy kontra kolaboranci", wybraliśmy się z kamerą programu "Niezapomniani. Cmentarne historie" na Stare Powązki w Warszawie. Odwiedziliśmy groby przedwojennych polskich aktorów, którzy walczyli z niemieckim okupantem. Część z nich przyczyniła się także do zdemaskowania antypolskiej działalności Igo Syma.

Irena Malkiewicz-Domańska, grób Jadwigi Nowakowskiej-Boryty i Zbigniewa Sawana, Igo Sym

i

Autor: mat. własny Niezapomniani. Cmentarne historie

Marek Teler gościł już w prrogramie "Niezapomniani. Cmentarne historie" przy okazji tematu o przedwojennych aktorach pochowanych na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie i jego książki "Zapomniani artyści II Rzeczpospolitej". Pokazaliśmy wówczas zaniedbany grób młodego aktora Zbigniewa Staniewicza (+28 l.). Niebawem szykujemy się do zorganizowania zbiórki na odbudowę mogiły przedwojennego amanta polskiego kina.

Grób młodego polskiego aktora w FATALNYM stanie. (Nie)zapomniani WIDEO

Bohaterowie odcinka "Niezapomnianych":

Roman Niewiarowicz (1902-1972) ps. Łada - aktor, reżyser i scenarzysta. Był rotmistrzem WP, należał do ZWZ i AK. Brał udział w rozpracowaniu i zamachu na agenta Gestapo, aktora Igo Syma (1896-1941).

Jadwiga Nowakowska-Boryta (1908-1995) i jej brat Zbigniew Sawan (1904-1984)

Barbara Orwid (1909-1998) - właściwie Przemysława Kordasiewiczówna, przyrodnia siostra Jerzego Marra (1901-1962) - włąśc. Oktawian Zawadzki, mylnie przypisuje się jej małżeństwo z Leonardem Buczkowskim (1900-1967). Podczas drugiej wojny światowej była łączniczką AK.

Jerzy Pichelski (1903-1963) - aktor, mąż Ireny Malkiewicz-Domańskiej.

Irena Malkiewicz-Domańska (1911-2004) - aktorka, partnerka Jerzego Pichelskiego.

Zdrajcy Polski. Groby kolaborantów i konfidentów. Wśród nich aktorzy (Nie)zapomniani WIDEO

Danuta Wodyńska (1922-2001) - ps. "Towarnicka", "Krystyna". Brała udział w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka (Armia Krajowa - Grupa "Północ" - zgrupowanie "Róg" - batalion "Gustaw"). Po wojnie była aktorką, występowała m.in. w Kabarecie Starszych Panów. Jej mężem był Andrzej Żywult (1914-1996), którego poznała w powstaniu. Jego siostra Magdalena (1920-2014) zmarła w Brisbane. Ojcem Wodyńskiej był znany malarz i scenograf Józef Wodyński (1884-1947).

Zofia Tatarkiewicz-Woskowska (1905-1944) - aktorka, poległa w Powstaniu Warszawskim. 

Józef Węgrzyn (1884-1952) - aktor filmowy i teatralny. Z pierwszą żoną miał syna Mieczysława (1909-1942), także aktora, który zginął w Auschwitz po tym jak został aresztowany w  Kawiarni Plastyków w Krakowie. Śmierć syna spowodowała, że Węgrzyn popadł w depresję i alkoholizm. Sstwierdzono u niego też schizofrenię. Kilka ostatnich lat życia spędził w szpitalu psychiatrycznym w Kościanie, gdzie zmarł. Spoczywa na Starych Powązkach w Warszawie. Jego drugą żoną była aktorka Zofia Lindorfówna (1905-1975). Z uwagi na wcześniejszy ślub kościelny, para pobrała się w obrządku prawosławnym. Lindorfówna póżniej miała dwóch mężów - prawnika Aleksandra Dziewiałtowskiego-Gintowta i aktora Stefana Martykę (1909-1951), który został zabity w zamachu przez żołnierzy podziemia antykomunistycznego. Był to odwet za jego działalność komunistyczną, w tym prowadzenie w Polskim Radiu audycji Fala 49, w którym uzasadniał skazywanie AK-owców w procesach politycznych. Prawdopodobnie był także agentem Gestapo i NKWD. Jego pierwszą żoną była aktorka Maria Sierska, z którą miał córkę Teresą, póżniejszą dziennikarkę Polskiego Radia. Lindorfówna i ich gosposia w czasie zamachu zostały dotkliwie pobite. Sprawców z organizacji "Kraj" udało złapać się przez przypadek, po tym jak rozpoznano jedną z kobiet pomagającym włamać się do mieszkania posła Hieronima Dobrowolskiego (1900-1973). Leszek Śliwiński, Ryszard Cieślak, Bogusław Pietkiewicz i Tadeusz Kowalczuk, którzy byli harcerzami zostali skazani na karę śmierci, którą wykonano 13 maja 1953 roku w więzieniu na Mokotowie. Bratem Józefa Węgrzyna był Maksymilian Węgrzyn (1867-1916), także aktor, którego syn Stanisław (1899-1973) był scenografem 

Były seksbombami. Groby polskich aktorek rozsiane po całym świecie (Nie)zapomniani WIDEO

Liliana "Lili" Zielińska Chrzanowska (1904-1944) -  aktorka teatralna i filmowa. Posługiwała się też nazwiskiem Orchowska oraz pseudonimem Lili Lyan. Zginęła jako ofiara cywilna w Powstaniu Warszawskim. Jej grób symboliczny znajduje się na Starych Powązkach.

Karolina Lubieńska (1905-1991) - aktoraka, występowała m.in. w filmach ze Zbigniewem Staniewiczem. Żona aktora Zbigniewa Rakowieckiego (1913-1944), który zginął w czasie Powstania Warszawskiego (strzelec z cenzusem - Obwód "Grzymała" - plutem 403). Jest pochowany na Cmentarzu Powstańców Warszawskich na Woli. Po wojnie była żoną Zbigniewa Pastuszki, poety i sekretarza Teatru Polskiego w Warszawie. Spoczywa z nim razem na Starych Powązkach.

Aktorzy z AK. Walczyli z Niemcami i rozpracowywali słynnego zdrajcę Polski. Niezapomniani

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki