Jak zwiększyć odpowiedzialność za własne zdrowie? Eksperci znają odpowiedź

Bez względu na to, jak zdefiniujemy samoleczenie, jedno jest pewne: wszędzie na świecie staje się ono coraz bardziej powszechne i trudno przewidzieć odwrót od tego trendu. Jak wspomniała dr Małgorzata Gałązka-Sobotka, Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego, redaktor naukowa raportu, problem z brakiem lekarzy jest sprawą nie tylko polską, ale globalną.  „Już teraz policzono, że gdyby każdy pacjent z każdą drobną dolegliwością zgłaszał się na konsultacje lekarską, to w całej UE potrzebnych byłoby dodatkowych 120 tysięcy lekarzy pierwszego kontaktu” – dodawała Pani Doktor.

Wiedza od lekarza, nie z internetu

Na potrzeby raportu Polskie Towarzystwo Lekarzy Rodzinnych przeprowadziło badanie dot. samoleczenia. Okazało się, że pacjenci chcą sobie radzić samodzielnie z leczeniem drobnych dolegliwości. Najczęstszymi z nich były kaszel (73,4 proc. dzieci, 88,5 proc. dorosłych), ból i zapalenie gardła, ból pleców, katar i gorączka u dorosłych, oraz gorączka (82,8 proc.) i katar (80,7 proc.) u dzieci. Większość z nich włącza samoleczenie w momencie jak tylko pojawią się pierwsze objawy, co daje bezpośrednią i natychmiastową możliwość rozpoczęcia terapii.

Okazało się również, że pacjenci najczęściej wiedzę o leczeniu opierają na poprzednich zaleceniach lekarskich (62,5 proc.) oraz na rekomendacjach rodziny czy znajomych (59,6 proc.). Wbrew powszechnym przekonaniom nie opieramy się na wyszukiwaniach w internecie. To wskazuje na ważną rolę profesjonalistów o wykształceniu medycznym przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu leku.

Potencjał lekarzy rodzinnych w zakresie wspierania samoleczenia jest znaczący. Edukacja zdrowotna powinna koncentrować się nie tylko na przekazywaniu wiedzy, lecz także na rozwijaniu umiejętności praktycznych. To podejście może znacząco wpłynąć na skuteczność samoleczenia, umożliwiając pacjentom świadome podejmowanie decyzji dotyczących zarządzania własnym zdrowiem – podkreśliła prof. Agnieszka Mastalerz-Migas, konsultant krajowa w dziedzinie medycyny rodzinnej, Prezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej

Samoleczenie się opłaca

Odpowiedzialne korzystanie z leków bez recepty przynosi liczne korzyści dla pacjentów, bo mogą oni w przypadku drobnych dolegliwości samodzielnie i natychmiastowo rozpocząć leczenie. Okazuję się jednak, że przynosi ono też pozytywne aspekty dla całego systemu ochrony zdrowia, a nawet naszej gospodarki. Co mówią na to dane z raportu?

Okazuję się, że w samej Europie mamy, aż 1,2 miliarda przypadków drobnych dolegliwości rocznie, z którymi pacjenci radzą sobie sami. Eksperci policzyli, że te praktyki generują znaczne oszczędności szacowane na poziomie prawie 40 mld euro. Gdyby jednak całkowicie wykorzystać potencjał samodzielnego leczenia to liczba wizyt u lekarzy rodzinnych mogłaby się zmniejszyć nawet o jedną czwartą.

„Najnowsze dane potwierdzają, że ponad połowa drobnych dolegliwości u pacjentów w Polsce jest adresowanych w ramach ich samodzielnego dbania o zdrowie. Umożliwia to natychmiastowe podjęcie terapii co prowadzi do zmniejszenia nasilenia objawów i skraca czas ich występowania. Pełne wykorzystanie potencjału samoleczenia i samoopieki to nie tylko korzyści dla pacjenta, ale również dla całego systemu opieki zdrowotnej, polskiej gospodarki i bezpośrednio pracodawców. Kluczem do sukcesu jest jednak szeroko zakrojona edukacja zdrowotna, rzetelne źródła wiedzy oraz kampanie edukacyjne dla wszystkich grup pacjentów” – zaznacza Ewa Jankowska, Prezes Zarządu PASMI Związku Pracodawców „Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty”.

Edukujmy się nawzajem

To co wybrzmiewa z rekomendacji ekspertów to stawianie na edukacje zdrowotną. Wiedza dotycząca samodzielnego dbania o zdrowie powinna być dostępna dla wszystkich obywateli, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia. Edukacja powinna obejmować różne grupy wiekowe, począwszy od przedszkola aż po wiek senioralny. W raporcie podkreślono aspekt wprowadzania do szkół przedmiotu Wiedza o zdrowiu, gdzie uczniowie mogliby edukować się w zakresie dbania o zdrowie, diety, zdrowego stylu życia.

Również Prezes Ewa Jankowska zwraca uwagę na potrzebę edukacji od najmłodszych lat, a także konieczność przykładania dużej uwagi do edukacji w polityce senioralnej i jednocześnie - nauki krytycznej oceny informacji i weryfikowania ich. To wszystko trzeba jednak robić w synergii i współpracy międzyresortowej. Kluczem do sukcesu jest edukacja zdrowotna, rzetelne źródła wiedzy oraz kampanie edukacyjne dla wszystkich grup pacjentów

Szacunki opracowane przez firmę badawczą PEX wskazują, że dzięki stosowaniu leków bez recepty (OTC) przez polskich pacjentów system ochrony zdrowia unika rocznie ponad 41 mln wizyt. Te zasoby i środki finansowe mogą być przeznaczone na realizację potrzeb pacjentów z poważniejszymi dolegliwościami. Eksperci policzyli, że dzięki temu lekarze rodzinni mogliby zyskać ponad 1/3 czasu więcej na opiekę nad pacjentami.

Instytut Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego to jeden z najprężniejszych think-tanków akademickich, specjalizujących się w organizacji i finansowaniu sektora ochrony zdrowia. W swoim ponad dziesięcioletnim dorobku ma liczne projekty badawcze, zakończone publikacjami naukowymi, które podejmują kluczowe problemy systemu oraz przedkładają szerokiej opinii publicznej rozwiązania optymalizujące opiekę, nakierowane na wzrost wartości zdrowotnej.

***

PASMI Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty promuje wśród społeczeństwa odpowiedzialne samoleczenie poprzez świadome i bezpieczne stosowanie produktów sklasyfikowanych jako leki bez recepty. Dąży do ustanawiania odpowiednich rozwiązań prawnych i systemowych dla rozwoju odpowiedzialnego wykorzystania leków OTC jako jednego z elementów systemu ochrony zdrowia.

PASMI aktywnie współpracuje z organizacjami europejskimi, których cele i działania są zbieżne z działalnością statutową PASMI. Jest członkiem AESGP – Europejskiego Stowarzyszenia producentów Leków OTC. Obecnie Związek zrzesza 19 podmiotów reprezentujących 80% udziału w rynku leków OTC: Aboca, Adamed, Bayer, Biocodex, Haleon, IPSEN Poland, Kenvue, Klosterfrau, MagnaPharm, Perrigo Poland, Polpharma, Polski Lek-Dystrybucja, Procter & Gamble Health Poland, Reckitt Benckiser, Sanofi, Tarchomińskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA, Teva, USP Zdrowie, Verco.P.

Strona internetowa: https://pasmi.pl/ oraz https://odpowiedzialneleczenie.pl/.