ŚWIĘTA 2012: Skąd wzięła się TRADYCJA SZOPKI BOŻONARODZENIOWEJ?

2012-12-26 12:48

Siano, żłóbek, Maryja i św. Józef pochyleni nad małym dzieciątkiem. Dookoła zwierzęta, pasterze i trzej królowie - tak wyglądają szopki, które co roku w okresie Bożego Narodzenia zdobią wszystkie kościoły. Często zachwycają pomysłowością lub przeciwnie biją prostotą i ubóstwem. Skąd wzięła się tradycja betlejemskiego żłóbka i jak się zmieniała?

Za twórcę tradycyjne szopki uznawany jest żyjący w XIII wieku św. Franciszek. Ale poniekąd niesłusznie, bo zwyczaj jest dużo starszy. Po raz pierwszy szopka pojawiła się Betlejem już w 330r. n.e. Był to marmurowy żłobek umieszczony w wykutej skalnej grocie. Ponad pół wieku później szopka wyglądała już bardzo podobnie do tej współczesanej. Grocie nadano już kształt stajenki a  w środku stanęły rzeźby Świętej Rodziny. Tradycja dotarła z Betlejem do Rzymu. Pierwsza rzymska szopka stanęła w Bazylice Matki Bożej Większej. To przy niej papież celebrował wigilijną mszę świętą.

Dziś to właśnie Włochy nazywane są ojczyzną szopek. Ale przyczynił się do tego św. Franciszek. W 1223r. w swojej pustelni w Greccio wystawił razem z pobliskimi mieszkańcami inscenizację wydarzeń z związanych z narodzinami Jezusa. Stąd często nazywa się świętego ojcem współczesnej tradcyji szopkarskiej.

Mijały wieki a bożonarodzeniowe szopki przechodziły przeróźne modyfikacje. Symbolika i prześłanie zostało jednak niezmienne do dziś. Największy rozkwit tej wigilijnej tradycji nastąpił w w XVIII w. Wtedy szykowano je z prawdziwym rozmachem -  postacie wykonywano z wosku, terrakoty, drewna czy kamienia. Miały przeróżne kształty i misterne konstrukcje. Wiele tych małych dzieł sztuki zachowało się do dzisiaj i zachwyca we włoskich muzeach szopek.

Do Polski zwyczaj bożonarodzeniowych żłóbków dotarł już w XIII w. Do naszych czasów w  kościele św. Andrzeja w Krakowie zachowały się figury z 1370r. Tradycja szybko się przyjęła i zyskała ogromną popularność. Dziś w każdym kościele jest niezbędnym elementem bożonarodzeniowej dekoracji.
W niektórych parafiach pojawiają się kontrowersyjne szopki odzwierciedlające np. wydarzenia polityczne lub poruszające kwestie obyczajowe. W wielu co roku organizowana jest tzw. żywa szopka. W stajence stoją prawdziwe zwierzęta a aktorzy odgrywają rolę Maryi, św. Józefa i pasterzy.
Najważniejsze jednak pozostaje niezmienne przesłanie sprzed ponad dwóch tysięcy lat, że w ubogiej szopie przyszedł na świat syn Boga.

ZOBACZ: WSZYSTKO O ŚWIĘTACH 2012

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki