Wieści z Regionu. Śląsk. ŒŚląskie zwyczaje wielkanocne

Obrzędowośœć na ŒŚląsku jest bardzo bogata. Bardzo duży wpływ na jej rozwój miało położenie geograficzne – na styku trzech kultur: polskiej, niemieckiej i morawskiej. ŒŚlązacy czerpali swobodnie z każdej z nich.

Niedziela Palmowa

To oficjalny początek okresu wielkanocnego. W Niedzielę zwaną też Palmiano, Kwietno, Wierzbno lub Letnio przynosi się do kośœcioła „palmowe gałązki. Palmy wielkanocne mają mieć moc leczniczą,– zachował się zwyczaj połykania bazi: by gardło nie bolało, a jedzenie nie szkodziło. Innym zwyczajem jest ustawianie w polu krzyżyków wykonanych z palm wielkanocnych – aby Bóg pobłogosławił urodzaj.

Wielki Tydzień

Rolnicy starają się ukończyć prace, a gospodynie porządki przedœwiąteczne do południa Wielkiego Czwartku. Wielkoœrodowym obrzędem jest palenie żuru. Polega na bieganiu po polach z zapalonymi miotłami – by zboże lepiej rodziło, a ziarna prędzej twardniały. Zwyczajem wielkoczwartkowym jest chodzenie z tzw. klekotkami, klepaczkami czy grzechotkami, czyli drewnianymi kołatkami. W koœciele kołatki stosowano zamiast dzwonów na znak żałoby po zdradzie Judasza. W Wielki Piątek nie należy głoœśno mówić, krzyczeć czy śœpiewać. Jest to dzień zadumy, cichej modlitwy. Do tradycyjnych obrzędów wielkosobotnich należy śœwięcenie ognia, wody oraz potraw przygotowanych na śœwięta. Dzisiejsze ś„œwięcone" jest skromniejsze niż kiedyœ. Składa się z chleba, wędlin, jaj (kroszonek), chrzanu, pieprzu i soli, czasem masła i sera, „aby nie brakło ich w ciągu roku".

Niedziela Wielkanocna

Po rezurekcji wszyscy sœpieszą się do domu. Wielka Niedziela jest bowiem dniem rodzinnym spędzanym bardzo uroczyœcie. Piecze się wielkanocny wieniec, czyli drożdżowš plecionkę, którą stawia się na stół wypełniony kolorowymi kroszonkami i ozdobiony gałązkami bukszpanu. Dzieci bawią się w „szukanie zajączka" lub jajek. Odbywa się też walka na jajka – stukamy się, a wygra ten, czyje jajko zostanie całe.

Poniedziałek wielkanocny

To dzień zabaw i odwiedzin. I oczywiśœcie śœmigus-dyngus, zwany też: œmirgust, sikacz, sikanie, lanie, oblewanie, lany poniedziałek. Dziśœ zwyczaj ten przetrwał w złagodzonej formie, choć w niektórych wsiach nadal praktykowane jest oblewanie do suchej nitki.