Wszystko jest już jasne. W czwartek, 9 października, w południe Komitet Noblowski ogłosił nazwisko tegorocznego laureata Literackiej Nagrody Nobla! W ostatnich latach, według niepisanej zasady, nagradzano na przemian kobietę i mężczyznę. W 2024 r. laureatką literackiego Nobla została pisarka z Korei Południowej Han Kang. Media w Szwecji obstawiały więc, że tym razem nagrodę odbierze mężczyzna.
Czy szwedzkie media trafiły?
Szwedzka telewizja SVT podejrzewała, że największe szanse na wygraną mają w tym roku: australijski pisarz Gerald Murnane, chińska powieściopisarka Can Xue, kanadyjska poetka Anne Carson, a także węgierski autor powieści psychologicznych Péter Nádas lub jego rodak László Krasznahorkai. Ten ostatni jest znany polskim czytelnikom jako autor "Szatańskiego tanga" czy "Melancholii sprzeciwu", na kanwie której Królewski Teatr Dramatyczny w Sztokholmie właśnie wystawia sztukę.
Pozostali potencjalni nobliści telewizji SVT to wymieniani od lat i bardzo znani także w Polsce: Japończyk Haruki Murakami albo Brytyjczyk indyjskiego pochodzenia Salman Rushdie, autor słynnych „Szatańskich wersetów”. Pisarz po zamachu w Nowym Jorku w 2022 r. stał się symbolem wolności słowa. Kolejni autorzy typowani przez szwedzkiego nadawcę to: francuski pisarz Michel Houellebecq, urodzona w Antigui na Karaibach Jamaica Kincaid, a także Kanadyjka Margaret Atwood. Wszyscy byli już na nieformalnych listach w poprzednich latach.
Oto laureat Literackiego Nobla 2025
Kto więc wygrał tegorocznego Literackiego Nobla? Literacką Nagrodę Nobla 2025 otrzymał László Krasznahorkai "za jego przekonujący i wizjonerski temat, który w środku apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki".
Krasznahorkai urodził się w 1954 roku w małej miejscowości Gyula w południowo-wschodniej części Węgier, niedaleko granicy rumuńskiej. Podobny odległy obszar wiejski to scena pierwszej powieści Krasznahorkai "Szatańskie tango", wydanej w 1985 roku, która była sensacją literacką na Węgrzech i przełomem w twórczości autora. Krasznahorkai studiował prawo na uniwersytetach w Segedynie oraz Budapeszcie. Ostatecznie zdobył dyplom na wydziale humanistycznym Uniwersytetu Loránda Eötvösa w ramach specjalności hungarystyczno-nauczycielskiej. Jego pierwsza nowela "Tebenned hittem" ukazała się w 1977 r. na łamach "Mozgó Világ". W latach 1977–1982 pracował jako dokumentalista w Gondolat Könyvkiadó, od 1982 r. pozostaje pisarzem niezależnym.
Pisarz spotkał się z dużym uznaniem: Susan Sontag nazwała Krasznahorkaiego "mistrzem apokalipsy cytującym Gogola i Melville’a", a W.G. Sebald pisał o nim: "uniwersalność wizji Krasznahorkaiego rozwiewa wszystkie wątpliwości dotyczące współczesnej literatury". W 1993 r. otrzymał nagrodę dla najlepszej książki w Niemczech (Bestenliste-Preis) za "Melancholię sprzeciwu".
Podcasty
Playlisty tematyczne
