Polak u dermatologa. Czy pamiętamy o kontroli znamion przez cały rok?

W Polsce rocznie rozpoznanie czerniaka stawiane jest u  blisko 4000 pacjentów [1]. W porównaniu do innych nowotworów skóry, czerniak występuje stosunkowo rzadko, jednak jego przebieg jest bardzo agresywny. Kluczem do obrony przed tą chorobą jest profilaktyka, prosta i bezbolesna - w przypadku czerniaka objawy można w zdecydowanej większość przypadków zaobserwować samodzielnie.

W okresie letnim często eksponujemy się na długo oczekiwane promienie słoneczne. Coraz bardziej upalne lata i wyższe temperatury w Polsce powodują, że nasza skóra jest zatem szczególnie narażona na promieniowanie UV.  A jak wskazują tegoroczne badania świadomości Polaków, większość z nas łamie zasady bezpiecznej ekspozycji na słońce: aż 87% respondentów opala się między godziną 11 a 16, czyli wtedy, kiedy zdecydowanie powinniśmy tego unikać. Wyniki wskazują też, że nie używamy kremów z filtrem zgodnie z zaleceniami, czyli także choćby po spoceniu się czy kąpieli wodnej. Rzadko też zasłaniamy odkryte części ciała podczas ekspozycji na słońce (tylko 13% respondentów robi to w czasie pobytu na plaży, a 14% na tarasie czy balkonie)[2]. Jak widać, tylko niewielka część z nas przestrzega zasad ochrony przeciwsłonecznej.

- Ostatnie badania opinii na temat świadomości czerniaka potwierdzają stopniową poprawę wiedzy Polaków w tym zakresie, pokazują też jednak w pewien sposób sprzeczne modele zachowań. Cieszy mnie bardzo, że aż 96% badanych deklaruje znajomość pojęcia „czerniak”. To naprawdę bardzo dobry wynik, jednak ponad 1/5 ankietowanych twierdzi, że jest on łagodną postacią raka. Tak oczywiście nie jest. Nie możemy zapominać o tym, że na blisko 4000 nowych zachorowań na czerniaka w Polsce rocznie, około 1000 osób umiera. To bardzo wysoka liczba, która pokazuje, jak bardzo trudnym i agresywnym przeciwnikiem jest ten nowotwór[3] – mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, ekspert Akademii Czerniaka, kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie–Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

Skóra pamięta - dlatego należy obserwować ją przez cały rok

Lato to okres najintensywniejszego promieniowania UV, jednak nasza skóra pamięta każdy promień słońca przez cały rok. Dlatego też regularnie powinniśmy ją samodzielnie obserwować: stanąć przed lustrem i przyjrzeć się podejrzanym znamionom. Warto poprosić kogoś o pomoc, ponieważ mogą wystąpić one również na plecach, całej powierzchni nóg, w trudno dostępnych miejscach, jak głowa czy skóra pod paznokciami[4]. Należy zwrócić uwagę, czy pojawiły się nowe znamiona, a te istniejące, czy zmieniły swoją postać. Czerniak występuje również u dzieci, rodzice powinni przeprowadzić kontrolę wspólnie ze swoją pociechą. Każdą niepokojącą zmianę powinniśmy skonsultować z lekarzem dermatologiem.

- To niezwykle istotne, aby od najmłodszych lat edukować dzieci i przyzwyczajać ich nie tylko do ochrony skóry, ale i profilaktyki. Potrzeby edukacyjne wciąż są ogromne, a rodzice powinni pamiętać, że to oni w dużej mierze odpowiadają za świadomość swoich dzieci. Nauka od małego może w przyszłości zaprocentować uratowaniem nie tylko swojego życia, ale i najbliższych – mówi Barbara Pepke, prezes Fundacji „Gwiazda Nadziei”.

Abecadło dla zdrowia twojej skóry

W samokontroli może pomóc tzw. abecadło czerniaka, system kliniczny ABCDE, który pozwala na identyfikację części czerniaków i prowadzenie samokontroli skóry[5]. Wyróżnia się w nim 5 cech charakterystycznych dla zmian, mogących być czerniakiem, takich jak:

• Asymetryczny, nieregularny kształt (od ang. Asimetrical shape)
• Brzegi niereguralne (od ang. Border)
• Czerwony, czarny kolor lub inne przebrawienia zmiany (od ang. Color)
• Duża średnica zmiany (od ang. Diameter)
• Ewolucja rozmiaru, kształtu, faktury lub koloru zmiany (od ang. Evolution) [6].

Nasza skóra pamięta lato przez cały rok, dlatego należy obserwować ją regularnie i systematycznie. Pomocnym nawykiem może być robienie zdjęć wybranych zmian lub całej powierzchni skóry i porównywanie ich w odstępnie czasowym. Pamiętajmy, że przynajmniej raz do roku, a nawet częściej powinniśmy zgłosić się do lekarza specjalisty na kontrolę skóry przy pomocy dermatoskopu. To proste i bezbolesne badanie, a w porę wykryty czerniak jest prawie zawsze uleczalny[7].

Od wielu lat Novartis wspiera zwiększanie świadomości na temat czerniaka, upowszechnienie skutecznych metod profilaktyki jak również działania zapewniające pacjentom jak najlepszą opiekę w każdym stadium choroby. Jako partner Akademii Czerniaka, sekcji naukowej Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, firma Novartis współrealizowała w 2019 roku akcję informacyjną skierowana do chorych na czerniaki pt. „Pacjent kontra czerniak”.  Niniejszy materiał prasowy został opracowany przez Biuro Prasowe Novartis i został skonsultowany z Akademią Czerniaka. Więcej informacji o czerniaku na: www.AkademiaCzerniaka.pl [1] Rutkowski P., Wysocki P.J. (re.d.), Czerniaki Skóry, Oncol Clin Pract 2019; 15. DOI: 10.5603/OCP.2018.0055., s. 2[2] Badanie na zlecenie Novartis Oncology zrealizowane przez ARC Rynek i Opinia, maj 2020.[3] Tamże.[4] Rutkowski P., Wysocki P.J. (red), Cutaneous melanomas, Oncol Clin Pract 2019; 15. DOI: 10.5603/OCP.2018.0055, s. 3.[5] Rutkowski P., Wysocki P.J. (red), Cutaneous melanomas, Oncol Clin Pract 2019; 15. DOI: 10.5603/OCP.2018.0055, s. 2, 3.[6] Melanoma Research Foundation. The ABCDEs of Melanoma. Dokument dostępny na stronie: https/www.melanoma.org/understand-melanoma/diagnosing-melanoma/detection-screening/abcdes-melanoma, data dostępu: 25.09.2020.[7] Akademia Czerniaka, Czerniak. Czy słońce szkodzi?, https://www.akademiaczerniaka.pl/o-czerniaku/czerniak-czy-slonce-szkodzi, data dostępu: 25.09.2020.

Partnerem materiału jest

i