Aktualna sytuacja epidemiologiczna w Polsce
Od 1 stycznia do 30 kwietnia 2019 r. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny odnotował 92 727 przypadków zachorowań na ospę wietrzną (zapadalność: 241,39 przypadków na 100 tys. ludności). W tym samym okresie w 2018 roku na ospę wietrzną zachorowało 74 856 Polaków (zapadalność: 194,87 przypadków na 100 tys. ludności)[1]. Oznacza to, że w tym okresie zaobserwowany został blisko 25-proc. wzrost zachorowań na tę chorobę.
Ospa wietrzna jest chorobą wysoce zakaźną
Ospa wietrzna jest chorobą wywoływaną przez wirus ospy wietrznej i półpaśca. Źródłem zakażenia jest zawsze inny chory (drogą kropelkową lub w sporadycznych przypadkach choroby wrodzonej – przez łożysko) [2]. Choroba jest bardzo zaraźliwa. Po kontakcie domowym z chorym na ospę wietrzną ryzyko zakażenia u osoby podatnej (nieszczepionej, która nie chorowała wcześniej na ospę wietrzną) wynosi 61–100%[3], a po kontakcie epizodycznym (szkoła, szpital) szacowane jest na 12–33%[4]. Oznacza to, że prawdopodobieństwo zachorowania na tę chorobę po kontakcie jest bardzo wysokie. Przed typową ospą wietrzną, która niesie ryzyko powikłań, można się zabezpieczyć, stosując szczepienia ochronne o udowodnionym poziomie bezpieczeństwa i skuteczności[5].
- Kiedyś rzeczywiście ospa wietrzna była jedną z najczęstszych wysypkowych chorób zakaźnych chorób występujących u dzieci. To się powoli zmienia. Mniejsza dzietność i styl życia współczesnych dzieci ogranicza kontakty z innymi, zatem trudniej się zarazić. W efekcie, chorują coraz starsze grupy wiekowe, w tym nasi studenci i dorosłe kobiety w wieku rozrodczym. W Polsce, co roku na ospę choruje kilkaset kobiet w ciąży. W tej chwili ospa wietrzna może wystąpić w każdym wieku – powiedział dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM, prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, członek Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych.
Program Szczepień Ochronnych w Polsce
W Polsce szczepienie przeciw ospie wietrznej jest obowiązkowe (bezpłatne) dla dzieci do ukończenia 12 roku życia, które znajdują się w grupach ryzyka wymienionych w Programie Szczepień Ochronnych. Wśród nich znajdują się wszystkie dzieci do 3 roku życia uczęszczające do żłobków i klubów dziecięcych. Ministerstwo Zdrowia postanowiło udostępnić im bezpłatną szczepionkę. Szczepienia są również zalecane (niefinansowane z budżetu Ministra Zdrowia) osobom, które dotąd nie chorowały na ospę wietrzną i nie zostały wcześniej zaszczepione w ramach szczepień obowiązkowych lub zalecanych oraz kobietom planującym zajście w ciążę, które nie chorowały wcześniej na ospę wietrzną[6]. Wprowadzenie szczepienia przeciw ospie wietrznej do kalendarza szczepień obowiązkowych dla wszystkich dzieci mogłoby pozwolić na zwiększony nadzór nad chorobą i co za tym idzie – większą wyszczepialność w grupie najbardziej narażonych.
- W tej chwili bezpłatnie szczepione są dzieci do 3 roku życia uczęszczające do placówek jak żłobki i kluby maluszka. Ponieważ stanowią tylko części populacji, większość pozostaje w domu, szczepiony jest wiąż zbyt mały odsetek dzieci, który nie zapewnia ochrony całej populacji. Wbrew obiegowym poglądom, iż ospa wietrzna jest chorobą wieku dziecięcego, którą musi przechorować każde dziecko, zachorowania wśród dorosłych są stosunkowo częste. Dzięki szczepieniom możemy opanować chorobę. Warunkiem jest ich powszechna dostępność, co ma miejsce np. w Anglii lub Niemczech, gdzie choroba, poza sporadycznymi przypadkami, jest praktycznie pod kontrolą – podsumował dr hab. n. med. Ernest Kuchar.
Sytuacja w innych krajach
W niektórych krajach szczepienia przeciwko ospie wietrznej są realizowane powszechnie, tj. szczepione są bezpłatnie wszystkie dzieci w ramach narodowych lub regionalnych programów szczepień. Do krajów, w których wprowadzono już powszechne szczepienia przeciwko ospie wietrznej należą m.in. Grecja, Niemcy, Łotwa, Hiszpania[7] i od niedawna Węgry.
Przykładem kraju, w którym wprowadzenie powszechnych szczepień miało korzystny wpływ na ogólną epidemiologię choroby, są Stany Zjednoczone. W 1995 roku rejestrowano 4 miliony przypadków ospy wietrznej, z czego 11 000 osób wymagało hospitalizacji, a 100 osób umierało w wyniku powikłań choroby. Po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień zaobserwowano wyraźny spadek zachorowań na tę chorobę, a wskaźniki wizyt lekarskich i hospitalizacji istotnie się zmniejszyły[8] [9].
[1] http://wwwold.pzh.gov.pl/oldpage/epimeld/2019/INF_19_04B.pdf
[2] https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/podrecznik/99866,ospa-wietrzna [dostęp: 30.04.2019]
[3] Gershon A.A., Marin M., Seward J.F. Varicella Vaccines. (W): Plotkin S.A., Orenstein W.A., Offit P.A. (red.): Vaccines. Wyd. 7. Elsevier, 2017
[4] Arvin A.M. Varicella-Zoster Virus. [W:] Long S.S., Prober C.G., Fischer M. (red.): Pediatric Infectious Diseases. Wyd. 5. Elsevier, 2017
[5] https://www.ospawietrzna.pl/
[6] http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/ospa-wietrzna/6/#szczepionki-przeciw-ospie-wietrznej-w-programie-szczepien-ochronnych
[7] https://www.ospawietrzna.pl/profilaktyka/szczepienia-w-innych-krajach/
[8] https://www.mp.pl/szczepienia/artykuly/przegladowe/195664,ryzyko-zwiazane-ze-szczepieniami-i-chorobami-ktorym-zapobiegaja-cz-9-ospa-wietrzna
[9] http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/ospa-wietrzna/3/#gdzie-i-jak-czesto-ospa-wietrzna-wystepuje-na-swiecie
Materiał Partnerski
Podcasty
Playlisty tematyczne
