Dziś wielkanocne koszyki nieco różnią się od tych tradycyjnych. Dawniej kosze były bardzo duże i po brzegi wypełnione jedzeniem. Dzięki temu w czasie śniadania wielkanocnego, poświęcone pokarmy jadła cała rodzina. Dziś koszyki są raczej symboliczne i niekoniecznie wkładamy do nich to co tradycyjne.
Oprócz chleba, ciasta, kiełbasy, masła, sera, pieprzu, soli, chrzanu i jajek do wielkanocnego kosza na Górnym Śląsku obowiązkowo musiała trafić szołdra, a nawet wódka.
- Szołdra to domowy chleb z zapiekaną wewnątrz wędzonką, np. boczkiem lub kiełbasą - mówi Paweł Roszak-Kwiatek z chorzowskiego Skansenu.
Na Śląsku Cieszyńskim szołdrę nazywano "Murzin". Wynikało to prawdopodobnie z tego, że chleb był pieczony z mąki pełnoziarnistej, a w czasie wypiekania w tradycyjnym piecu na "Murzina" opadał popiół.
W koszyczku wielkanocnym obowiązkowo musiała znaleźć się też niewielka ilość wódki. To dawno zapomniana Górnośląska tradycja.
- W wielu rodzinach, zwłaszcza na Górnym Śląsku rozpoczynano śniadanie Wielkanocne od spożycia niewielkiej ilości wódki. Podawano ją nawet dzieciom. Miało to przypomnieć o gorzkiej śmierci, pojonego octem Chrystusa - tłumaczy dr Grzegorz Odoj z Uniwersytetu Śląskiego.
Dziś nie wyobrażamy sobie świąt wielkanocnych bez święcenia pokarmów. Jednak kiedyś zwyczaj ten nie wszędzie był znany. Kultywowano go głównie na terenach wiejskich. W części przemysłowej Górnego Śląska tradycje były raczej spychane na bok.
- Jeszcze nie tak dawno temu na starym Chorzowie zwyczaj święcenia się odbywał, a w Chorzowie Batorym nie był praktykowany. Było to związane z różnicami między częścią przemysłową, a dawną wiejską Chorzowa - dodaje Roszak-Kwiatek.
Wszystkie produkty, które wkładamy do wielkanocnego koszyczka mają swoją symbolikę.
Jajka - są symbolem odradzającego się życia.
Chleb - symbolizuje ciało Chrystusa.
Baranek - to symbol zwycięstwa życia nad śmiercią.
Wędliny i kiełbasa - symbolizują płodność, dostatek i zdrowie.
Sól i pieprz - to symbol oczyszczenia
Ciasto (babka lub mazurek) - ma symbolizować doskonałość
Chrzan - to oznaka siły, którą powinien nam zapewnić przez cały rok.
Ser - to symbol związku człowieka z przyrodą.
Masło - jest symbolem dobrobytu.
Bazie i bukszpan - zielony kolor bukszpanu ma symbolizować nadzieję chrześcijan na zmartwychwstanie i życie wieczne. Natomiast wierzbowe bazie według dawnych wierzeń mają zapewnić nagrodę w niebie.
Podcasty
Playlisty tematyczne
