Wstrząsające wnioski ze śledztwa. Kto wydał Anne Frank i jej rodzinę nazistom?

Anne Frank, a tak naprawdę Annelies Marie Frank urodziła się 12 czerwca 1929 r. we Frankfurcie nad Menem w Niemczech. Pierwsze 5 lat swojego życia Anne mieszkała z rodzicami i starszą siostrą Margot na przedmieściach Frankfurtu. Po dojściu nazistów do władzy w 1933 r. ojciec Anne, Otto Frank uciekł do Amsterdamu, gdzie miał kontakty biznesowe. Reszta rodziny wkrótce podążyła za nim. Anne przybyła do Holandii jako ostatnia w lutym 1934 r., wcześniej opiekowali się nią dziadkowie w Akwizgranie.

Losy rodziny Franków i innych Żydów w Amsterdamie splotły się z niemiecką okupacją miasta, która rozpoczęła się w maju 1940 roku. 80 lat temu, 20 stycznia 1942 roku w willi przy Großer Wannsee 56/58 w Berlinie zebrało się piętnastu wysokiej rangi niemieckich urzędników państwowych, pod przewodnictwem Reinharda Heydricha(Konferencja w Wannsee). Tam przy koniaku i cygarach omawiano mające nastąpić niebawem ludobójstwo 11 milionów (jak wówczas szacowano) Żydów. Na początku 1942 roku Niemcy zaczęli przygotowania do deportacji Żydów z Holandii do ośrodków zagłady na wschodzie. W tym czasie zażądali, aby wszyscy holenderscy Żydzi zostali skoncentrowani w Amsterdamie. Postanowili również internować wszystkich nieholenderskich Żydów w obozie tranzytowym Westerbork. Stamtąd deportowali ich do ośrodków zagłady w Auschwitz-Birkenau i Sobiborze w okupowanej przez Niemców Polsce. Pierwszy transport deportacyjny wyruszył z Westerbork 15 lipca 1942 r. do Auschwitz-Birkenau.

Te deportacje i nasilające się działania antyżydowskie zaniepokoiły wielu Żydów w Holandii, w tym oczywiście Franków. Jeszcze w tym samym miesiącu rodzina zaczęła się ukrywać. Przez dwa lata nie ruszali się na krok z tajnego mieszkania, znajdującego się za biurem firmy, w której Otto Frank pracował jako dyrektor. To tam, przy ulicy Prinsengracht 263, Anne zaczęła pisać swój pamiętnik.

W dzienniku zapisywała swoje lęki, nadzieje i przeżycia. 4 sierpnia 1944 r. niemiecka SS i policja odkryły jej kryjówkę. Tego dnia sierżant SS (Hauptscharführer) Karl Silberbauer i dwóch holenderskich policjantów aresztowało Franków. Przez długi czas uważano, że władze podjęły działania po otrzymaniu informacji od anonimowego holenderskiego rozmówcy. 

8 sierpnia Gestapo wysłało rodzinę do obozu przejściowego w Westerbork. Miesiąc później, 3 września 1944 r., władze SS i policji umieściły Franków oraz cztery ukrywające się z nimi osoby w transporcie kolejowym do Auschwitz-Birkenau w okupowanej przez Niemców Polsce. Był to ostatni transport z Westerbork do Auschwitz. Na początku listopada 1944 roku Anne i jej siostra Margot zostały przeniesione do obozu koncentracyjnego Bergen-Belsen w północnych Niemczech. Anne Frank zmarła w lutym lub marcu 1945 r., na krótko przed wyzwoleniem Bergen-Belsen przez wojska brytyjskie, co nastąpiło 15 kwietnia 1945 r. W chwili śmierci miała 15 lat, jej siostra lat 19, obie zmarły na tyfus.

Wojnę przeżył tylko ojciec Anny, Otto. Został wyzwolony z Auschwitz przez wojska radzieckie 27 stycznia 1945 roku. Zapiski córki przekazała mu Miep Gies, jedna z Holenderek, które pomagały ukrywać Franków. Dziennik Anne Frank został wydany pośmiertnie w 1947 roku. Stał się bestsellerem po swojej adaptacji scenicznej, która miała miejsce w 1955 roku. Już w następnym roku książka zdobyła nagrodę Pulitzera. Mijają lata, a ona nadal cieszy się ogromną popularnością.

Pamiętnik spisywany ręcznie podczas dwóch lat spędzonych w ukryciu, jest jednym z najbardziej poczytnych dzieł literatury faktu na świecie. Został przetłumaczony na ponad 70 języków i sprzedał się w ponad 30 milionach egzemplarzy. Anne Frank stała się symbolem utraconej nadziei ponad miliona żydowskich dzieci, które zginęły w Holokauście. 

Kto zdradził rodzinę? Korzystając z nowoczesnej technologii, niedawno odkrytych dokumentów i wyrafinowanych metod śledczych, międzynarodowy zespół ekspertów – prowadzony przez zafascynowanego sprawą emerytowanego agenta FBI – rozwiązał zagadkę, która od zakończenia II wojny świa­towej intrygowała kolejne pokolenia. Niebawem (23 marca) premierę będzie miała książka "Kto zdradził Anne Frank" autorstwa Rosemary Sullivan opisująca wyniki tego dochodzenia.

Po dobre książki, w tym również historyczne, zapraszamy na www.wiemiwybieram.pl/harde. Wydawnictwo Harde zaprasza na www.harde.se.pl oraz na Facebook.com i Instagram - @hardewydawnictwo.

Źródło: United States Holocaust Memorial Museum, Washington, DC, HarperCollins Polska