Zdarza Ci się rozmawiać samemu ze sobą? Prowadzisz wewnętrzne dialogi, mówisz na głos, komentujesz swoje działania albo motywujesz się krótkimi zdaniami? Choć dla niektórych może to brzmieć dziwnie, owe zjawisko jest znacznie bardziej powszechne, niż mogłoby się wydawać. Mówienie do siebie - świadome lub nie - towarzyszy nam w różnych momentach dnia: podczas pracy, w stresujących sytuacjach, w chwilach skupienia, a nawet w supermarkecie, gdy szukamy czegoś na półce.
Psychologowie od lat badają ten temat i próbują odpowiedzieć na pytania: dlaczego to robimy, co to o nas mówi i czy taki zwyczaj ma realny wpływ na nasze funkcjonowanie. Czy to tylko dziwna maniera, a może mechanizm, który skrywa znacznie więcej, niż się wydaje?
Co to jest self-talk i skąd się bierze?
Mówienie do siebie – zwane też self‑talkiem, private speech czy wewnętrzną mową polega na werbalnym albo cichym komentowaniu własnych działań, emocji i planów. Już dzieci, ucząc się zawiązywać buty, mówią do siebie krok po kroku - co według Vygotskiego i Piageta wspiera rozwój samoregulacji i myślenia.
Gary Lupyan z University of Wisconsin–Madison wykazał, że mówienie na głos np. słowa "klucz" pomaga szybciej go znaleźć. W podobny sposób koszykarze, spontanicznymi hasłami jak "dasz radę" czy instrukcjami "zmień stronę" – szybciej reagują i trafiają. Język więc aktywuje wizualne wyobrażenia i pozwala logicznie zaplanować zadania.
Mówienie do siebie ma wiele zalet
Badania wskazują, że self-talk ma wiele korzyści:
- Lepsze skupienie i organizacja – język pozwala nam sekwencjonować zadania, przydatne w wieloetapowych czynnościach.
- Wzrost motywacji i wiary w siebie – proste frazy typu "dasz radę" zwiększają poczucie własnej skuteczności.
- Regulacja emocji i redukcja stresu – mówienie do siebie pozwala zdystansować się od emocji, łagodzić krytyczne myśli i znaleźć wsparcie we własnym głosie.
- Wzrost własnej wartości i relacji z innymi – mówienie łagodnym tonem do siebie buduje lepszą relację z samym sobą, co przekłada się na spokojniejsze kontakty z innymi.
- Poczucie humoru i ciekawość świata – rozmawianie ze sobą może być zabawne, inspirujące i wzmacniać ciekawość.
Jak korzystać z self‑talku? Proste techniki
Mówienie do siebie - self‑talk - to więcej niż odruch: to narzędzie, które wspiera koncentrację, motywację, organizację i emocjonalne zdrowie. Dzięki badaniom Gary’ego Lupyana i wielu psychologów możemy uznać, że rozmawianie ze sobą to coś zupełnie naturalnego i pożytecznego – o ile mówimy do siebie dobrze. Ważne, by unikać negatywnych komunikatów, bowiem wówczas może to szkodzić. Poniżej przedstawiamy kilka przydatnych technik:
- Wypowiadaj instrukcje – "teraz wstaję, robię kawę, siadam do pracy" – pomoże Ci zostać na zadaniu.
- Stosuj afirmacje – "Potrafię to", "Świetnie mi idzie".
- Mów w drugiej osobie – "Dasz radę!" jest skuteczniejsze niż "Zrobię to".
- Zadawaj pytania – "Co teraz jest ważne?" – wzmacnia ciekawość i refleksję.
- Przyjmuj dystans – traktuj siebie jak przyjaciela – technika wspiera regulację emocji.
Podcasty
Playlisty tematyczne
