Architekci z czasów PRL

i

Autor: SE

Słynne budynki PRL. Groby architektów cz. 3 Niezapomniani. WIDEO

2022-04-28 10:36

Ostatnia, trzecia część o znanych polskich architektach. Tym razem w programie "Niezapomniani. Cmentarne historie" groby twórców słynnych budowli z czasów PRL. To oni odbudowywali Warszawę po II wojnie światowej. Dzięki nim powstawały nowe dworce, budynki mieszkalne, instytucje państwowe oraz obiekty sportowe i kulturalno-rozrywkowe.

Stworzyli Rotundę, Dworzec Centralny i gmach KC PZPR. Groby architektów cz. 3 Niezapomniani

Stanisław Marzyński (1904-1992) - projektował w pierwszych latach powojennych odbudowę kościoła św. Piotra i Pawła przy ul. Emilii Plater, kościoła św. Aleksandra na placu Trzech Krzyży, kościoła św. Michała Archanioła i św. Floriana Męczennika na Pradze, kościoła Wszystkich Świętych na placu Grzybowskim w Warszawie, kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gąbinie, a także kościoła i klasztoru ss. Sakramentek na Nowym Mieście. Pochowany na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Jadwiga Piłsudska-Jaraczewska (1920-2014) - architekt po Uniwersytecie Cambridge , porucznik, pilot WP, córka Marszałka Józefa Piłsudskiego. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 6-5-29). Jej córka Joanna jest żoną Janusza Onyszkiewicza, znanego polityka.

Adolf Inatowicz-Łubiański (1892-1971) - architekt i artysta malarz. Kamienica Bohdanowicza - Gmach Ministerstwa Sprawiedliwości w Alejach Ujazdowskich 11. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie 

Witold Plapis (1905-1968) - architekt, profesor Politechniki Warszawskiej. Został kierownikiem pierwszego w Polsce Zakładu Naukowego Architektury Krajobrazu w Instytucie Urbanistyki i Architektury Politechniki Warszawskiej. Był też współtwórcą Kampinoskiego Parku Narodowego. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim 

Jan Zachwatowicz (1900-1983) – architekt, profesor Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Generalny konserwator zabytków w latach 1945–1957. Główny inicjator odbudowy Starego Miasta i Zamku Królewskiego w Warszawie. Córkami Jana Zachwatowicza są Krystyna Zachwatowicz – scenograf i aktorka, żona Andrzeja Wajdy oraz Katarzyna Zachwatowicz-Jasieńska – śpiewaczka (mezzosopran). Pochowany na Starych Powązkach

Bohdan Lachert (1900-1987) - architekt, przedstawiciel modernizmu. Syn Wacława (1872-1951), przedsiębiorcy - Stare Powązki. Zaprojektował dom własny w Warszawie przy ul. Katowickiej (Saska Kępa), 1928–1929, Pawilon Centrocementu na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, 1929, Gmach PKO w Warszawie, 1948, Osiedle Muranów Południowy w Warszawie wraz z kinem Muranów, 1948−1956 i Cmentarz Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich w Warszawie, 1949–1950. Spoczął na Powązkach Wojskowych.

Małgorzata Handzelewicz-Wacławek i jej maż, architekt Zbigniew Wacławek (1917-1987) - Stare Powązki. Zaprojektowali: kino Relax, Dom Towarowy „Junior”, Hala Targowa przy ul. Kopińskiej w Warszawie, Wojskowa Akademia Techniczna – 1956, Hotel „Orbis”. Jej ojcem był  Józef Handzelewicz (1880-1963) - Gmach Pocztowej Kasy Oszczędności w Warszawie u zbiegu ulic Jasnej 9 i Świętokrzyskiej 31/33. Syn Jakub Wacławek także jest architektem

Zbigniew Ihnatowicz (1906-1995) - spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Centralny Dom Towarowy w Warszawie (1951) i Ośrodek Sportowy Warszawianka.

Stefan Sienicki (1897–1970) - wnętrze sali Sejmu (1947), wejście główne do siedziby Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Jego syn Jacek (1928-2000) był malarzem.

Stefan Kuryłowicz (1949-2011) - jeden z najsłynniejszych współczesnych architektów. Był żonaty i miał dwóch synów. Zginął w wypadku lotniczym w Asturii w Hiszpanii. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w Alei Zasłużonych. Ważniejsze projekty: Biurowiec Focus w Warszawie, Biurowiec PLL Lot, Stacja Metra Dworzec Gdański, Biurowiec Centrum Królewska, Prosta Tower, Hotel Hilton w Gdańsku, Stadion Miejski w Białymstoku, Narodowe Forum Muzyki we Wrocławiu.

Michał Borowski (1950-2020) - Powązki Wojskowe. Stadion Narodowy w Warszawie, Muzeum Powstania Warszawskiego. Architekt miał już dwa nagrobki w Alei Zasłużonych.

Zygmunt Stępiński (1908–1982) - podjął pracę w Biurze Odbudowy Stolicy jako kierownik pracowni Wydziału Architektury Zabytkowej. Został pochowany na cmentarzu w Marysinie Wawerskim. Ważniejsze projekty: odbudowa ul. Nowy Świat w Warszawie. współprojektant Trasy W-Z w Warszawie. współprojektant Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (1949–1952). kino „Skarpa” w Warszawie, hotel „Metropol” w Warszawie

Gmach KC PZPR (1947) - Wacław Kłyszewski (1910-2000), członek autorskiego zespołu architektów „Tygrysy” (1936) - Stare Powązki, Jerzy Mokrzyński (1909-1997), również Filharmonia w Rzeszowie - Stare Powązki, Eugeniusz Wierzbicki (1909-1991) - Stare Powązki

Zygmunt Skibniewski (1905-1994) - architekt, poseł PRL, Biuro Odbudowy Stolicy, Osiedle Sady Żoliborskie w Warszawie (1961). Mąż architekt Haliny Skibniewskiej (1921-2011), posłanki i wicemarszałka Sejmu PRL. stryjeczny brat inżyniera Stanisława Skibniewskiego ps. Cubryna (1901-1958), słynnego obrońcy Elektrowni Powiśle podczas Powstania Warszawskiego. Pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach obok kwatery żołnierzy swego zgrupowania. Jego żoną była tłumaczka Maria Skibniewska z domu Skibińska (1904-1984). Skibniewscy pochowani są na Starych Powązkach

Kazimierz Marczewski (1903-1977) - Stare Powązki. Dom Słowa Polskiego, Kino Moskwa w Warszawie.

Romuald Gutt (1988-1974) - Stare Powązki. Gmach GUS, Gmach Warszawskiej Szkoły Pielęgniarstwa Muzeum Więzienia Pawiak, Pływalnia solankowa w Ciechocinku

Mieczysław Mołdawa (1923-2016) - w czasie II wojny światowej walczył w oddziale Henryka Dobrzańskiego „Hubala”. Dostał się do niewoli i trafił do obozów koncentracyjnych Dachau, Gross-Rosen, Mauthausen i Sachsenhausen. Został pochowany na Cmentarzu Południowym w Warszawie

Stanisław Michał Jankowski ps. „Agaton” (1911-2002) - polski architekt, kapitan artylerii Wojska Polskiego, cichociemny, oficer wywiadu Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, dowódca batalionu "Pięść", adiutant osobisty gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego. W kwietniu 1940 Niemcy aresztowali w Warszawie jego ojca Czesława (1880-1940) i brata Andrzeja, których następnie rozstrzelali w Palmirach. Czesław Jankowski był współtwórca harcerstwa w Królestwie Kongresowym. Stanisław pracował dla Biura Planowania Rozwoju Warszawy. Był współautorem m.in. Trasy W-Z, MDM. Pochowany na Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim w Warszawie.

Alfons Licznerski (1902-1976) - Teatr Polski w Bydgoszczy im. Hieronima Konieczki. Został pochowany na cmentarzu Nowofarnym w Bydgoszczy.

Zbigniew Karpiński (1906-1983) - jego brat Światopełk Karpiński (1909-1940) był poetą i satyrykiem- zmarł w niejasnych okolicznościach na zawał lub po przedawkowaniu narkotyków (ślad na ramieniu). Został pochowany na cmentarzu na Rossie w Wilnie. Był ojcem socjologa Jakuba Karpińskiego (1940-2003), historyka i pisarza Wojciech Karpińskiego (1943-2020) - Stare Powązki oraz Marka Karpińskiego, rzecznika prezydenta Lecha Wałęsy. Zbigniew Karpiński spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. Zaprojektował Ośrodek Wychowania Fizycznego Klubu Sportowego „Orzeł“ w Warszawie, Ratusz w Bydgoszczy i Gmach Sądów w Gdyni.

Stanisław Filipkowski (1896-1964) - żołnierz Legionów Polskich i Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, inżynier, architekt, urbanista, nauczyciel akademicki. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.  Siostra Wanda Pełczyńska (1894-1976) - posłanka na Sejm (1935-1938), brat Włodzimierz Filipkowski (1898-1974) - inżynier kolejnictwa. Syn Tadeusz Filipkowski (1932-2020), dziennikarz, żołnierz Szarych SzeregówJego teściami byli Stanisław Kelles-Krauz (1883-1965)  - lekarz, senator, ambasador polski w Danii - jego matka Matylda z Daniewskich (1844–1887) była siostrzenicą płk Piotra Wysockiego (1797-1875), inicjatora powstania listopadowego i Maria Kelles-Krauz (1882-1969).

Andrzej Kiciński (1938-2008) - osiedle Sady Żoliborskie w Warszawie, Szara Willa przy ul. Lipowej w Warszawie.Pochowany na cmentarzu Powązkowskim

Arseniusz Romanowicz (1910-2008) - specjalizujący się w dworcach i przystankach kolejowych - Dworzec Centralny im. Stanisława Moniuszki, Warszawa Wschodnia, Klubokawiarnia Powiśle. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim

Maciej Krasiński (1923-1999) - architekt, żołnierz AK - Stare Powązki. Supersam w Warszawie (1960), Hala Olivia w Gdańsku i Spodek w Katowicach i Dom Handlowy „Central” w Łodzi.

Maciej Gintowt (1927-2003) - Stare Powązki.  W czasie II wojny światowej walczył w Armii Krajowej, pojmany trafił do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen. Hala Olivia w Gdańsku i Spodek w Katowicach

Jerzy Hryniewiecki (1908-1989) - projektant licznych obiektów przemysłowych, sportowych. Syn botanika Bolesława Hryniewieckiego (1875-1963). Wykonał projekt budynku Najwyższej Izby Kontroli i Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy,projekt kompleksu budynków Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie, Basen Klubu Sportowego Legia w Warszawie, Stadionu Dziesięciolecia razem z Zbigniewem Ihnatowiczem i Jerzym Sołtanem. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Marek Leykam (1908-1983) właśc. Maurycy Jan Marek Lewiński Dzieła: Dom Towarowy Okrąglak w Poznaniu„Żyletkowiec” przy ul. Marszałkowskiej 82, Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego w Poznaniu, rozbudowa FSO na Żeraniu, rozbudowa fabryki ciągników „Ursus”, Fabryka Samochodów Ciężarowych w Lublinie, Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Tychach i Bielsku-Białej. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim. Jego ojcem był prof. geologii Jan Lewiński (1876-1939) - Stare Powązki.

Andrzej Strachocki (1922-2004) - uczestnik Powstania Warszawskiego. Wojewódzka Hala Sportowo-Widowiskowa Spodek,Hala Widowiskowo-Sportowa "Podpromie" w Rzeszowie. Pochowany Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.Syn aktora Janusza Strachockiego (1892-1967) - najbardziej znany z roli wielkiego mistrza Konrada von Jungingena w filmie Krzyżacy, mąż architektki Danuty Strachockiej (1924-1996) - Cm. Północny.

Leszek Sołonowicz (1931-1984) - polski architekt tworzący w Polsce i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Klub Stodoła (1972), hotel Victoria (1976). Spoczywa na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.

Julian Brzuchowski (1909-1987) - pochowany na Cmentarzu Północnym w Warszawie. Projekty: lodowisko i Hala Torwar, Stadion Śląski (1950), Stadion Polonii Warszawa. Żona Danuta Bredy-Brzuchowska (1917-1996) także była architektem.

Florian Jesionowski (1926-2005) - Amfiteatr w Opolu. Pochowany w Kwaterze Zasłużonych na Cmentarzu Centralnym Opole-Półwieś.

Lew Rudniew (1885-1956) - pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie. Twórca projektu Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, Pałacu Nauki w Rydze i Uniwersytetu Moskiewskiego im Łomonosowa.

Marek Dziekoński (1930-2002) - Cm. Świętej Rodziny we Wrocławiu. Rotunda Panorama Racławicka wraz z żoną Ewą Dziekońską oraz hala „Orbita” we Wrocławiu

Maksymilian Dudryk-Darlewski (1885-1962) - działacz sportowy i turystyczny, taternik, fotograf, z zawodu inżynier dróg i mostów oraz architekt. Zaprojektował: gmach Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego w Warszawie, Stadion Legii Warszawa (1930) razem z Aleksandrem Kodelskim. Pochowany na Cmentarzu Bródnowskim.

Aleksander Kodelski (1898-1972) - prezes i dyrektor techniczny spółki tworzącej kolej na Kasprowy WierchZostał pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.  Był mężem Anny Kodelskiej (1901-1944) – również architektki, która zginęła w powstaniu warszawskim. Ich córką była prof. Teresa Kodelska-Łaszek (1929-2021) – sanitariuszka powstania warszawskiego, olimpijka z Oslo (Oslo 1952 – narciarstwo), pracownik naukowy SGH.

Jerzy Jakubowski (1919-1995) - Stare Powązki. Zaprojektował budynek Rotunda Banku PKO

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki