Nowe wsparcie dla rodzin z małymi dziećmi

Dofinansujemy także pobyt w żłobkach i klubach dziecięcych tych dzieci, które nie zostaną objęte kapitałem – mówi minister rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Kto może liczyć na świadczenie? W jakiej wysokości? Wszystkiego dowiedzą się Państwo w naszym informatorze!

Ile wyniesie rodzinny kapitał opiekuńczy?

Rodzinny kapitał opiekuńczy to nowe świadczenie przysługujące na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie od miesiąca, w którym dziecko kończy 12. miesiąc życia do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 35 miesięcy.

To nawet 12 tys. zł wypłacane po 500 zł miesięcznie przez 2 lata lub 1000 zł miesięcznie przez rok – rodzice sami wybiorą, która opcja bardziej im odpowiada. Nie będzie tu obowiązywało kryterium dochodowe.

Czy konieczne jest złożenie wniosku?

Nowe świadczenie zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. Wtedy też będzie możliwe złożenie wniosku – wyłącznie online – za pośrednictwem portalu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej Empatia, PUE ZUS lub bankowości elektronicznej. Przyznaniem i wypłatą świadczenia zajmie się Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Kiedy złożyć wniosek?                       

Rodzice i opiekunowie będą mogli złożyć wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy na trzy miesiące przed ukończeniem przez dziecko 12. miesiąca życia oraz na miesiąc po ukończeniu 12. miesiąca życia. W przypadku złożenia wniosku po upływie tego okresu, kapitał będzie przysługiwał od miesiąca złożenia wniosku. Takie rozwiązanie daje aż 5 miesięcy na złożenie wniosku, aby uzyskać świadczenie w pełnej wysokości. W przypadku wniosku złożonego po tym terminie, upływ każdego kolejnego miesiąca będzie powodował zmniejszenie całkowitego wymiaru kapitału – 12 tys. zł – o 500 zł za każdy miesiąc.

PRZYKŁAD 1

Anna i Grzegorz są rodzicami dwójki dzieci: Dawida i Marioli. Drugim dzieckiem w tej rodzinie jest Mariola, która w czerwcu 2022 r. ukończy 12. miesiąc życia i na to dziecko rodzice będą mogli ubiegać się o rodzinny kapitał opiekuńczy.

Przepisy ustawy o rodzinnym kapitale opiekuńczym przewidują, że wnioski o kapitał będzie można składać między pierwszym dniem trzeciego miesiąca poprzedzającego miesiąc ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia a ostatnim dniem pierwszego miesiąca przypadającego po miesiącu ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia. Oznacza to, że rodzice Marioli, aby skorzystać z maksymalnej przysługującej na to dziecko kwoty kapitału mają czas na złożenie wniosku od 1marca 2022 r. do końca lipca 2022 r.

Gdyby jednak rodzice nie złożyli w tym okresie wniosku i np. spóźnili się o1miesiąc i finalnie taki wniosek złożyliby np. w sierpniu 2022 r., to w takim przypadku kapitał zostanie im przyznany od miesiąca złożenia wniosku, czyli od sierpnia 2022 r. z jednoczesnym obniżeniem łącznej, maksymalnej kwoty kapitału (12 tys. zł) o 500 zł za każdy miniony miesiąc, czyli czerwiec i lipiec 2022 r. W tym przypadku kapitał na Mariolę zostałby przyznany w kwocie 11 tys. zł (12 tys. zł – 2 x 500 zł), do wypłaty począwszy od sierpnia 2022 r. w kwocie 500zł miesięcznie albo odpowiednio 1tys. zł miesięcznie w zależności od wyboru rodzica.

Dlatego tak ważne jest aby rodzice pamiętali o termiach składania wniosków.

PRZYKŁAD 2

Alicja i Zygmunt są rodzicami dwójki dzieci: Agnieszki i Wojtka. Drugim dzieckiem w tej rodzinie jest Wojtek, który we wrześniu 2021 r. ukończył 12. miesiąc życia i na to dziecko rodzice będą mogli ubiegać się o rodzinny kapitał opiekuńczy.

Ustawa przewiduje, że kapitał przysługuje również na dzieci, które w momencie wejścia w życie ustawy ukończyły już 12. miesiąc życia, ale nie ukończyły przed ta datą 35. miesiąca życia. Jednak ustawowa, maksymalna kwota kapitału, czyli 12 tys. zł, będzie w tym przypadku pomniejszona o500zł za każdy miesiąc, począwszy od miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, a przypadający przed miesiącem, w którym ustawa weszła wżycie. Zatem kwota kapitału przysługującego na Wojtka wyniesie w tym przypadku łącznie 10 tys. zł (12 tys. zł pomniejszone o 500 zł x 4 miesiące wrzesień – grudzień 2021r.).

UWAGA!

Rodzice Wojtka, aby skorzystać z całej kwoty przysługującego im kapitału, która pozostała im do wykorzystania, muszą złożyć wniosek w styczniu 2022 r. Gdy zrobią to później, to za każdy miesiąc zwłoki kwota kapitału będzie pomniejszana o 500 zł. Dlatego gdyby wniosek złożyli np. w marcu 2022 r., to kapitał będzie im przysługiwać od marca 2022 r., a pozostała pula kapitału do wypłaty to 9 tys. zł. (10 tys. zł – 500 zł x 2 za minione miesiące styczeń i luty 2022 r.).

Dziecko nie jest objęte kapitałem? Rząd dopłaci do pobytu w żłobku lub klubie dziecięcym

Dla dzieci pierwszych, jedynych w rodzinie oraz starszych i młodszych, niż przewiduje kryterium, przygotowano osobne rozwiązanie. Zostaną one objęte dofinansowaniem pobytu w żłobku, klubie dziecięcym i u dziennego opiekuna. To maksymalnie 400 zł miesięcznie, jednak nie więcej, niż rodzic płaci za opiekę.

Dofinansowanie zacznie obowiązywać od 1kwietnia 2022 r. –wtedy też będzie możliwe złożenie wniosku (taka sama droga jak w przypadku rodzinnego kapitału opiekuńczego). Dofinansowanie będzie przysługiwać z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r. Pieniądze trafią bezpośrednio do instytucji opieki.

Inwestujemy w wychowanie dzieci.

Wywiad z minister rodziny Marleną Maląg

Minister Marlena Maląg w rozmowie o wsparciu w ramach rodzinnego kapitału opiekuńczego w najtrudniejszym dla rodziców okresie w sprawowaniu opieki nad dziećmi oraz o wielkiej wartości pracy wykonywanej w domach.

Dlaczego rodzinny kapitał opiekuńczy obejmuje dzieci dwu i trzyletnie?

Ponieważ wówczas kończy się urlop rodzicielski, a dziecko nie jest na tyle duże, żeby mogło zostać przyjęte do przedszkola. To jeden z najtrudniejszych dla rodziców okresów w opiece nad dziećmi, również w kontekście łączenia pracy zawodowej z opieką nad nimi. A to świadczenie zwiększy (szczególnie matkom) komfort wyboru między pozostaniem w domu z dzieckiem do czasu aż pójdzie do przedszkola, zmniejszeniem etatu i pokryciem kosztów utraconej części wynagrodzenia czy zatrudnieniem niani bądź pokryciem kosztów opłaty za żłobek i powrotem do pracy. Nie wszyscy rodzice chcą czy mogą korzystać z instytucjonalnej opieki nad dziećmi do lat 3. A co kluczowe, to rodzice najlepiej wiedzą, czego potrzebuje ich dziecko, czego potrzebuje cała rodzina na tym etapie.

A dlaczego właśnie od drugiego dziecka w rodzinie?

Ponieważ to instrument mający za zadanie działać również pronatalistycznie. Jest bardzo precyzyjnym finansowym wsparciem rodzin, gdyż razem ze świadczeniem wychowawczym w ramach programu „Rodzina 500+” to inwestycja polskiego państwa w wychowanie dziecka w łącznej kwocie nawet 120tys. zł. I wszystkie badania, ale także rozmowy z Polakami, np. w ramach konsultacji Strategii Demograficznej 2040 wskazują, że rodzinny kapitał opiekuńczy to wyczekiwana inwestycja w rodzinę. Podobne świadczenie funkcjonuje w Czechach, gdzie w XXI wieku odnotowany był największy wzrost współczynnika dzietności w Europie – z 1,15 w 2001 r. do 1,71 w 2019 r.

Rodzice sami zdecydują na co wydać pieniądze. Dlaczego?

To bardzo istotne, bowiem jedną z najważniejszych zasad każdego działania na rzecz rodzin jest obowiązek poszanowania jej autonomii, podmiotowości. Konieczność wsłuchiwania się w rzeczywiste potrzeby. Żadna instytucja nie powinna wchodzić w kompetencje rodziny (poza rzecz jasna przypadkami, kiedy rodzina z różnych względów nie chce czy nie może pełnić swojej funkcji). W to również wpisuje się ewentualna decyzja rodziny o czasowej rezygnacji z wykonywania pracy zawodowej (na ogół przez kobiety) w okresie opieki nad dziećmi (najczęściej do 3 roku życia).

Praca w domu to też praca?

Oczywiście, praca wykonywana w domach, m.in. opieka nad dziećmi ma konkretną wartość –podobnie jak praca zawodowa. I mimo iż nie otrzymuje się za nią wynagrodzenia, nie jest mniej ważna. Na jej istotność zwracał uwagę m.in. Gary Becker, noblista w dziedzinie ekonomii. Praca wykonywana w domach, w tym wychowywanie dzieci, jest o tyle kluczowa, że dostarcza „kapitału ludzkiego”, którego niedobory powodują niemożność rozwoju, a którego nie da się „odtworzyć” w krótkim czasie. Ma również wpływ na to, jaki to będzie „kapitał” (z jakimi umiejętnościami, kompetencjami, wykształceniem, cechami osobowości), co nie jest bez znaczenia m.in. na rynku pracy. Według szacunków praca wykonywana w gospodarstwach domowych może mieć wartość nawet ok. 50 proc. PKB.

Idąc zatem tym tropem: jesteśmy o połowę bogatsi niż wskazuje na to PKB, dzięki pracy wykonywanej w gospodarstwach domowych. Również dzięki tzw. niepracującym matkom, czyli tym, które czasowo pozostały w domach, wychowując dzieci – choć kto ma małe dzieci, wie jak bardzo nieadekwatne jest stwierdzenie „niepracujące” w kontekście opieki nad nimi.

Materiał powstał we współpracy z MRiPS