Nie czekajmy na niepokojące objawy: Jak ułatwić Polkom wykonywanie mammografii

2025-06-25 9:41

Jolanta K. (57) o tym, że ma raka piersi, dowiedziała się pięć lat temu. Nowotwór był już w stanie zaawansowanym. Kiedy pojawiła się u lekarza, ten spytał: - Dlaczego przyszła pani tak późno?! Czy nigdy nie robiła pani mammografii? Wcześnie wykryta zmiana dałaby szansę nawet na całkowite wyleczenie. Nie słyszała pani o badaniach przesiewowych?

NFZ: bezpłatna mammografia dla kobiet w wieku 45-74 lat

i

Kobieta w średnim wieku z siwymi, krótkimi włosami, w koszuli medycznej, przechodzi profilaktyczną mammografię pod okiem młodej, uśmiechniętej specjalistki w białym kitlu i niebieskich rękawiczkach. Temat bezpłatnej mammografii dla kobiet w wieku 45-74 lat jest szeroko poruszany na Poradnik Zdrowie.

Świadomość jest, ale…

Oczywiście, że słyszała. Nawet ze dwa razy otrzymała zaproszenie na mammografię – przyszły tradycyjną pocztą. Otworzyła kopertę, przeczytała i – nie wiedziała, co robić dalej. Brakowało jej informacji, kiedy i gdzie może wykonać badanie. Potem już przestały przychodzić, ona o mammografii zapomniała, zwłaszcza że nie czuła żadnych niepokojących objawów.

– Wiem, że trzeba się badać, mam tę świadomość, ale nie wiedziałam, że badania przesiewowe są przede wszystkim dla zdrowych kobiet – mówi. – Może gdyby lekarz pierwszego kontaktu lub medycyny pracy mi przypominał…

Zgłaszalność jedna z najniższych w Europie

Zgodnie z najnowszymi danymi NFZ zgłaszalność na mammografię w naszym kraju kształtuje się na poziomie ok. 32 proc., podczas gdy np. w krajach skandynawskich to ponad 90 proc. Tymczasem skuteczne okazują się proste narzędzia – spersonalizowane zaproszenia, z konkretną godziną i miejscem wizyty, najlepiej podpisane przez lekarza.

Nie tylko kobiety

– Dramatyczne statystki nie odzwierciedlają jedynie niskiej świadomości dotyczącej znaczenia wczesnego wykrywania raka piersi, bo kobiety, moim zdaniem, mają tę świadomość coraz wyższą – zwraca uwagę Anna Kupiecka, prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej. – One pokazują również brak narzędzi, wsparcia i właściwej komunikacji w zakresie profilaktyki. Powinniśmy ułatwiać kobietom zapisanie się na badania i niwelować przeszkody w korzystaniu z programów przesiewowych. W dzisiejszym świecie potrzebujemy precyzyjnych przekazów i intuicyjnych rozwiązań – kiedy, gdzie i jak umówić się na badanie.

Czas na wdrożenia

– Konieczne są zmiany systemowe, które wpłyną pozytywnie na odsetek kobiet wykonujących badania profilaktyczne – podkreśla dr hab. n. med. Paweł Koczkodaj z Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów Narodowego Instytutu Onkologii. – To m. in. powrót do imiennych zaproszeń, nie tylko papierowych listów, lecz poprzez SMS-y, IKP, e-rejestrację. Dobrym rozwiązaniem jest również wykorzystanie potencjału medycyny pracy, wprowadzenie e-rejestracji na badania mammograficzne we wszystkich placówkach i uwzględnienie mammografii w programie „Moje Zdrowie”.

– Mammografia i cytologia w tym momencie nie są ujęte w pakiecie badań w ramach programu „Moje Zdrowie”, ale, jak zapewnia Ministerstwo Zdrowia, podczas wizyty kontrolnej w ramach programu lekarz lub pielęgniarka zapyta kobietę, kiedy ostatnio robiła mammografię.

– Musimy deptać decydentom po piętach, żeby jak najszybciej wdrożono zapowiadane zmiany – mówi Anna Kupiecka. – rewolucyjne reformy nie są konieczne, lecz konsekwentne wprowadzani prostych, skutecznych, intuicyjnych narzędzi.

Potrzebujemy spójnego systemu, który nie tylko będzie oferował badania, ale też aktywnie zachęcał do ich wykonywania.

Mammografia
Quiz PRL. PRL-owska służba zdrowia: Pamiętasz te czasy?
Pytanie 1 z 10
Do pobierania krwi używało się:
Służba zdrowia w PRL
Drogowskazy
O doświadczeniach związanych z rakiem. DROGOWSKAZY

Player otwiera się w nowej karcie przeglądarki